Zmiany jakie nastąpiły w gospodarce były przyczyną znacznych przemian na rynku pracy. Przestało funkcjonować bardzo dużo państwowych przedsiębiorstw, większość z nich przeszła reorganizację, natomiast na ich miejsce zaczęły powstawać mniejsze lub większe prywatne zakłady pracy. Również na rynek polski weszło sporo przedsiębiorstw z udziałem zagranicznego kapitału. W związku z tymi zmianami na rynku pracy powstało zjawisko bezrobocia. Ta sytuacja zrodziła potrzebę powołania różnych instytucji, które miały by zajmować się właśnie problemem zatrudnienie oraz łagodzenia i przeciwdziałania negatywnym skutkom bezrobocia. Takimi instytucjami stały się urzędy pracy..

Polityka gospodarcza uzyskała nowy cel, jakim jest dynamizacja rynku zatrudnienia, która ma przyczyniać się do tworzenia nowych miejsc pracy. Za twórców nowych miejsc zatrudnienia uznaje się pracodawców. Zaś urzędy pracy mające do swej dyspozycji odpowiednie instrumenty za pomocą których mają pobudzać proces tworzenia nowych miejsc pracy.

A więc pierwszym, takim dużym obszarem współpracy urzędów pracy oraz pracodawców związany jest z tworzeniem nowych miejsc zatrudnienia przy odpowiednim zestawieniu instrumentów, które finansowane są z Funduszu Pracy. Drugą płaszczyzną współdziałania jest obsługa aktualnie istniejących już miejsc pracy, przez zapewnienie odpowiednim pracodawcom dobrej, przeszkolonej kadry (są to usługi tzw. pośrednictwa oraz zawodowego pośrednictwa).

Trzecim obszarem współdziałania jest płaszczyzna szkoleń zawodowych dla bezrobotnych oraz tych pracowników, którzy zagrożeni są utratą swojego etatu, aby odpowiednio dostosować ich kwalifikacje do stawianych wymagań na stanowiskach pracy.

Podstawowe wyznaczniki Polskiego bezrobocia.

Wśród najbardziej charakterystycznych cech polskiego bezrobocia wyróżnia się: ( dane pochodzą z grudnia 1997 roku ):

- bardzo wysoki odsetek młodych ludzi wśród bezrobotnych. 30,7% ogółu bezrobotnych stanowi młodzież do 24 lat, zaś w wieku 25-27 lat - 27,9%.

- dość liczny udział w ogólnej populacji ludzi bezrobotnych osób, które posiadają zawodowe lub podstawowe wykształcenie, a także niepełne podstawowe ; wśród ogółu aż 38,4 % bezrobotnych miała zasadnicze zawodowe wykształcenie, zaś podstawowe albo niepełne podstawowe - 34, 0%.

- duży odsetek procentowy ludzi długotrwale bezrobotnych w ogólnej liczbie bezrobotnych,. Pod koniec grudnia 1997 roku wśród tych bezrobotnych, którzy zarejestrowani byli w urzędach pracy to: 22,2 % pozostawało bez pracy od 6 do 24 miesięcy, od 12 do 24 miesięcy - 23,2 % oraz powyżej 24 miesięcy - 21,1%.

- znaczny wzrost liczby kobiet wśród ogólnej populacji bezrobotnych, pod koniec 1995 roku - 55,19 %, a pod koniec 1996 roku - 58,3 % z ogółu ludzi bezrobotnych, zaś pod koniec 1997 roku Az 60,4 %.

- 46,2 % stanowią bezrobotni, którzy mieszkają na wsi. Jest to około 843 692 osób, a z tego 33 139 osób -czyli około 1,8 % ma rolne gospodarstwa.

- 69,5 % bezrobotnych pozbawionych jest prawo do zasiłku.

- jeżeli chodzi o zróżnicowanie terytorialne poziomu bezrobocia to najniższe występowało w byłym województwie warszawskim - 2,8 %, natomiast najwyższe w byłym województwie suwalskim - aż 21,2 %.

( dane z 1997 roku).

W roku 1997 odnotowano pewne pozytywne zmiany, na przykład:

- nieznaczne obniżenie się przyrostu nowych bezrobotnych, rejestrujących się.

- wzrost "odpływu" z bezrobocia - pewien wpływ na taką sytuację miało wyłączenie z całego rejestru osób bezrobotnych tych którzy nabyli prawo zasiłku albo świadczeń przedemerytalnych. Około 86 391 osób. Choć 1 258 949 bezrobotnych podjęło pracę.

- wzrost liczby ofert pracy, aż o 1/3 niż w roku 1996. Aż 915 827 ofert pracy otrzymały urzędy pracy. Przy czym na jedną ofertę przypadało 23 osoby bezrobotne, a w 1996 roku - 34 osoby, zaś w 1995 roku - aż 37 osób.

Jeżeli chodzi o zatrudnienie, a także sprawę aktywizacji zawodowej osób bezrobotnych to działania SUP co do zatrudnienia, łagodzenia skutków spowodowanych bezrobociem, a także aktywizacji zawodowej osób bez pracy regulują powszechne uznawane prawne akty - ustawy, rozporządzenia, a także wszelki dokumenty, które określają cele i zadania polityki państwa w zakresie gospodarczo-społecznym.

Wśród tych regulacji wymienia się:

- Program Promowania Produktywnego Zatrudnienia i Zmniejszania Bezrobocia,

- Program Promocji Aktywności Zawodowej Młodzieży,

- Rządowy Program Zatrudnienia Osób Niepełnosprawnych i Ich Integracji ze

Społeczeństwem,

- Krajowy Program Działań na Rzecz Kobiet,

- Program Polityki Rodzinnej

- Narodowy Program Odbudowy i Modernizacji.

Wyżej wymienione dokumenty dały podstawę do wytyczenia następujących celów Systemu Urzędów Pracy - opracowanie na rok 1998:

- skutecznej realizacji zapotrzebowań pracodawców na pracowników w jak najkrótszym okresie czasu.

- zwiększenie skuteczności w zatrudnianiu na podstawie różnych programów rynku zatrudnienie.

- skierowanie aktywnych działań przede wszystkim do osób znajdujących Si e w grupach ryzyka, aby podnieść ich szanse i możliwości na rynku pracy.

- wzrost racjonalnie podejmowanych decyzji co do gospodarowania finansowymi środkami.

- wzrost profesjonalizmu wszelkich usług, jakie świadczone są przez urzędy pracy.

Jeśli chodzi o pozazatrudnieniowe programy rynku pracy, które kierowane są do pracowników, to z Funduszu Pracy finansuje się takie formy działań mające przeciwdziałać bezrobociu, a w których partnerem urzędów pracy są sami pracodawcy to:

- wszelkie prace inwencyjne

- publiczne roboty

- pożyczki udzielane w celu tworzenia nowych miejsc zatrudnienia w zakładach pracy

- szkolenia bezrobotnych, a także tych pracowników, którzy mogą utracić prace

- dofinansowywanie przy zatrudnianiu absolwentów

- organizowanie staży absolwenckich u pracodawców

- specjalne programy

Współpraca z pracodawcami w zakresie pośrednictwa pracy.

Podstawowym celem jakie stawiają sobie urzędy pracy to przede wszystkim udzielanie pomocy bezrobotnym, aby mięli szansę na zatrudnienie, które odpowiada ich przygotowaniu edukacyjnemu, możliwościom oraz oczekiwaniom, natomiast pracodawca aby miał odpowiednio przygotowana kadrę. Taki cel jest zrealizowany dzięki marketingowemu podejściu do obsługi klientów Systemu Urzędów Pracy, jakie zalecone zostało w dokumencie "Cele i kierunki działania w zakresie pośrednictwa pracy".

Strategicznym celem pośrednictwa pracy jest działanie, aby przede wszystkim następowało trwałe zwiększanie satysfakcji dla klientów, a więc pracodawców oraz poszukujących pracy.

Do podstawowych celów operacyjnych należą:

- systematycznie rosnąca liczba pracodawców, którzy mają zaufanie do świadczonych usług

- zwiększanie ofert pracy, zwłaszcza tej niesubstydiowanej oraz ofert które realizowane są przez urzędy pracy

- przyczynianie się do lepszego kojarzenia istniejących miejsc pracy z osobami poszukującymi prace

- skutecznie obniżanie czasu realizacji ofert pracy

- znaczny wzrost ofert pracy, które pozyskane zostały za pośrednictwem działań rejonowych urzędów pracy

- zwiększenie możliwości zatrudnienia osób pozbawionych pracy poprzez system szkoleń, prac interwencyjnych, robót publicznych, a także samozatrudnienia.

Jednym z najważniejszych aspektów co do doskonalenia systemu pośrednictwa pracy jest przede wszystkim dokonanie segmentacji rynku pracy. Proces ten polega na wydzieleniu segmentów rynku pracodawców oraz segmentu rynku pracodawców, za pomocą rozpoznania ich potrzeb. Aby proces segmentacji mógł być przeprowadzony sprawnie i spełniał swoja rolę urzędy pracy muszą posiadać dokładną i pełną informację o zakładach pracy, w formie katalogu. Przewiduje się, iż do grudnia 1998 roku w poszczególnych rejonowych urzędach pracy powinien istnieć tzw. Katalog Pracodawców, a więc uporządkowany zbiór danych oraz informacji na temat aktualnych bądź potencjalnych klientach zgłaszających się do regionalnych urzędów pracy. Dane zawarte w tym katalogu powinny zawierać opis firmy, informacje na temat przebiegu jej współpracy z urzędem pracy, a także wykaz wszelkich ofert pracy.

Segmentacja osób, które poszukują pracy ma polegać przede wszystkim na dokonaniu podziału danej grupy, którzy są klientami urzędów pracy. Kryterium podziału jest stopień motywacji do pracy oraz stopień przygotowania do jej wymagań. Na przykład:

- osoby, które mają odpowiednie kwalifikacje oraz motywacje

- osoby, które mają odpowiednią motywację, ale nie posiadają odpowiednich kwalifikacji

- osoby, które posiadają kwalifikacje, lecz nie posiadają odpowiedniej motywacji

- osoby, które nie mają motywacji, nie mają też odpowiednich kwalifikacji.

Głównym celem dokonania takiej segmentacji jest przede wszystkim dostosowanie działań podejmowanych przez urzędy pracy do odpowiednich osób, a przede wszystkim odpowiadających ich potrzebom oraz możliwościom. Dla poszczególnych segmentów mają być sporządzone odpowiednie pakiety. To wszystko ma na celu osiągnięcie lepszej skuteczności działań urzędów pracy.

Bardzo ważnym zadaniem, jakie mają do spełnienia urzędy pracy to doskonalenie procesu realizowania ofert. W związku z tym urzędy pracy mają w propozycji różnorodne formy realizowania ofert na przykład za pomocą;

- pośrednictwa półotwartego

- pośrednictwa otwartego

- pośrednictwa specjalistycznego

- komputerowej bazy ofert pracy

- pośrednictwa szybkiego

- sklepów z pracą

- giełdy pracy

Współpraca z pracodawcami oraz jednostkami edukacyjnymi w zakresie przeprowadzania szkoleń osób bezrobotnych, a także pracowników, którzy zagrożeni są utratą pracy.

Zasady takiej współpracy określone w 1994 roku w " Ogólnych zasadach organizacji szkolenia bezrobotnych".

Dokument ten określa rolę urzędów pracy, a także partnerów urzędów, a więc poszczególnych edukacyjnych placówek, a także samych pracodawców w procesie planowania oraz organizacji pracy, a także tych zagrożonych ich utratą. Rejonowe urzędy pracy, zgodnie z ustawami, a także wyżej wymienionymi zasadami.

Sam proces przygotowań oraz przeprowadzania poszczególnych szkoleń złożony jest z 6 następujących etapów:

1. diagnoza aktualnych potrzeb szkolenia

2. określenie kierunków oraz nakreślenie planów danego szkolenia

3. dokonanie wyboru odpowiedniej instytucji, która będzie prowadzić szkolenie

4. odpowiedni dobór osób uczestniczących w szkoleniu

5. realizacja oraz monitoring szkoleń

6. dokonanie oceny szkolenia pod względem efektywności.

O skuteczności oraz efektywności działań urzędów pracy co do przeprowadzania szkoleń osób bez pracy, a także odpowiednie kojarzenie wymagań danych miejsc pracy z kwalifikacjami bezrobotnych jest zależne od odpowiednio pozytywnej współpracy między urzędami pracy a pracodawcami, a także poszczególnymi edukacyjnymi palcówkami i to na każdym poziomie szkoleń. Stąd też istnieje wymóg Krajowego Urzędu Pracy zatwierdzania trójstronnych takich szkoleniowych umów przez urzędy pracy, placówkę, która przeprowadza szkolenie oraz pracodawcę. Efektem tego jest to, że efektywność szkolenia po zastosowaniu takich trójstronnych umów jest bardzo wysoka i ponad 80 % po ukończeniu kursu wśród bezrobotnych znajduje pracę.