Tango.

Tango nowoczesne, którego można się dziś nauczyć na zajęciach z tańca towarzyskiego nie jest tym samym tańcem co tango argentyńskie. Od początku swego istnienia był to taniec bardzo intymny, który nie wymagał dużej przestrzeni. Jednak kiedy około sto lat temu tango trafiło do Europy, w swej pierwotnej postaci nie zgadzało się zupełnie z ideą tańca wykonywanego podczas balów w ogromnych salach. Bardzo szybko zmodyfikowano więc ten taniec przystosowując go do nowych warunków. Tak więc pierwotne piękno charakteru tego tańca zastąpiono szybkim, pulsacyjnym rytmem. Tak zaczęto włączać ten taniec do konkursów tańca towarzyskiego, co znów spowodowało nową tendencję polegającą na wprowadzaniu skomplikowanych przejść, które są przez partnerów sygnalizowane poprzez nagłe wygięcia szyi. Trzeba przyznać, że takie wykonanie tego tańca wzbudza w Argentynie niekłamana wesołość.

Tango powstało w latach 80. XIX wieku w Argentynie. Do dziś trwają spory o źródła jego pochodzenia i nie została przedstawiona pełna historia jego rozwoju. Jednak według najbardziej popularnej teorii taniec ten wywodzi się z wielu elementów jak candombe, który był grany na bębnach przez niewolników z Afryki oraz milonga, czyli muzyki ludowej z pampasów zawierającej elementy muzyki indiańskiej i hiszpańskiej, przywiezionej przez kolonistów.

Tango narodziło się jako muzyka miejskiej biedoty, w biednych dzielnicach, na przedmieściach Argentyny i królował w barach i domach publicznych zwanych prostíbulos. Można więc odnaleźć analogię pomiędzy genezą tej muzyki a rapem z lat 90. XX wieku.

Dzisiaj może wydawać się dziwnym fakt, że taniec ten był pierwotnie tańczony wyłącznie przez mężczyzn, a nie do pomyślenie było żeby odważyła się je zatańczyć kobieta należąca do wyższych sfer. Początkowo tango doskonale odzwierciedlało i charakteryzowało ludzi mieszkających na przedmieściach Argentyny - było mieszanką odwagi, pasji oraz zmysłowości. Mówiono nawet, że mieszkańcy Argentyny oddychają w rytmie tanga. Właśnie to powiedzenie idealnie obrazuje, czym ten taniec był i nadal jest w kulturze Argentyny.

Ani czas, ani miejsce powstania tego emanującego zmysłowością i erotyką tańca nie był przypadkowy. Otóż Buenos Aires było w tym okresie celem ogromnych rzesz emigrantów przybywających z Europy. Już przed pierwszą wojną światową mieszkało tam milion ludzi, z czego ponad połowa była imigrantami. Większość z nich była mężczyznami zatrudnionymi w olbrzymich zakładach - magazynach, gazowniach, chłodniach, rzeźniach i garbarniach. Było więc "zapotrzebowanie" na kobiety, jednak nie damy z wyższych sfer, ale zwykłe kobiety w dużych ilościach by zadowolić pracujących tam mężczyzn. Dlatego też szybko znalazła się w Buenos Aires mniejszość, która zajęła się ich sprowadzaniem i w latach 1870-1930 zajmowała się międzynarodowym handlem żywym towarem.

Na początku swojego istnienia tango było pewnego rodzaju grą, która miała odzwierciedlać relacje panujące pomiędzy sutenerami i ich utrzymankami. Bardzo często nawiązywały do tego tytuły pierwszych tego typu utworów oraz ich choreografia, która przepełniona była drapieżnością i aurą machismo. Cechy te zresztą, choć już nie w takim stopniu, do dziś charakteryzują ten taniec. Tango swoją ewolucję oraz pewnego rodzaju ułagodzenie zawdzięcza przemianom jakie miały miejsce się na gruncie społeczno-politycznym. W Argentynie w roku 1912 przyznano prawa głosu wszystkim obywatelom. Poprawiło to znacznie pozycję społeczną kobiet a także wpłynęło na zmniejszanie się przepaści pomiędzy poszczególnymi klasami społecznymi. Wtedy też tango stało się dość popularne w sferach wyższych - można powiedzieć, że prosto z najciemniejszych zaułków podmiejskich weszło na eleganckie salony.

Na początku XX wieku Tango zaczęło rozprzestrzeniać się na cały świat drogą morską - tańczono je w portowych domach publicznych a marynarze wprowadzali je później w swoich własnych krajach. Najprawdopodobniej do Europy trafiło przez Marsylię. Najgłośniejszym i kulminacyjnym momentem w wędrówce tego tańca przez Europę była groźba arcybiskupa Paryża ogłoszona 1 stycznia 1914 roku, że każdy potencjalny tancerz zostanie objęty ekskomuniką. Jednak nie zatrzymało to rosnącej wciąż popularności tego tańca, która w końcu sprawiła, że tango obok fokstrota stało się najpopularniejszym tańcem w Europie lat 30. i 40. XX wieku, z czasem urosło wręcz do rangi symbolu.

Argentyńczycy uważają, że najwybitniejszym twórcą i wykonawcą tego gatunku jest Carlos Gardela. To właśnie on uznawany jest za twórcę argentyńskiego tanga, to bowiem dzięki niemu tango przestało być muzyką najniższej warstwy społecznej, ale zyskało bardziej przyzwoity charakter, nabrało pewnej ogłady, która pozwoliła elitom społecznym również zasmakować w tej muzyce. Miało to miejsce w latach 20. i 30. XX wieku. Wtedy Carlos Gardel wyjechał do Europy i tam prezentował swoją twórczość. Zyskiwał coraz większą popularność, a największy sukces odniósł w Paryżu. Jednak niedługo potem zginął w katastrofie lotniczej, która wydarzyła się nad Kolumbią. Jego płyty sprzedawały się bardzo dobrze i do dziś cieszą się sporym zainteresowaniem. Po śmierci tego twórcy w 1935 roku w jego pogrzebie w Buenos Aires uczestniczyły ogromne tłumy fanów i wielbicieli. Do dziś przy jego grobie codziennie zobaczyć można świeże kwiaty. Tam też znajduje się jego posąg naturalnej wielkości. Ciekawostką może być fakt, że utrwalony jest on podczas śpiewania, a jego ręka zdaje się prosić o papierosa. Dlatego też wierni fani do dziś wkładają pomiędzy jego palce zapalone papierosy wierząc, że dzięki temu spełnią się ich życzenia.

Niedługo po wojnie tango rozwijało się najbardziej nadal na peryferiach Buenos Aires, które w tym czasie coraz bardziej się rozrastało. Kiedy Juan Peron doszedł do władzy, postanowił stworzyć na peryferiach wiele miejsc do gier i zabaw i powstało wiele niewielkich wybetonowanych placyków wielkości boiska do koszykówki. Tam właśnie można było spotkać najczęściej szczelnie objęte pary wykonujące ten taniec. Jednak w 1955 roku zbombardowano Buenos Aires i kazało się to być początkiem nowej epoki, w której królował Rock and Roll. Dla Argentyny nastały ciężkie czasy spowodowane brutalną polityką. Zaczęli rządzić generałowie, którzy narzucali kolejne wojskowe dyktatury. W takich warunkach tango nie mogło się rozwijać - było tańcem zbyt spontanicznym. Dlatego też aż do lat 80., w okresie kiedy zakazywano jakichkolwiek publicznych zgromadzeń, tango, można powiedzieć, zanikło. Jego ciągłość przerwała się, a artyści związani z tym gatunkiem musieli albo wyemigrować, albo całkowicie zrezygnować ze swoich występów. Jednak w latach 80. tango powróciło i od tej pory cieszy się znów rosnącą popularnością. Przyczyniły się do tego m.in. spektakle jak "Forever Tango" oraz filmy w stylu "Tango" Carlosa Saury. Dzisiaj na całym świecie - w krajach europejskich, w USA, Kanadzie, Hong Kongu, Australii i RPA powstają ciągle nowe kluby, które zrzeszają miłośników tanga. Również w Polsce działa podobna instytucja - jest to Akademia Tanga Argentyńskiego w Warszawie.

Jednym z najwybitniejszych kompozytorów piszących tanga po drugiej wojnie światowej był Astor Piazolla żyjący w latach 1921-1992. Przyszedł na świat w Argentynie, jednak dorastał w Nowym Jorku. Tam uczył się o jazzie oraz o muzyce klasycznej. Później powrócił do rodzinnego kraju i tam rozpoczął karierę muzyczną grając w zespole "Anibala Troilo". W tym samym czasie zaczął studiować kompozycję u kompozytora Alberto Ginastery, z którym zapoznał go przebywający wtedy w Argentynie Artur Rubinstein. Niedługo potem wyjechał do Paryża i tam kontynuował studia w zakresie kompozycji u sławnej Nadii Bolanger. Kiedy wrócił do Argentyny, założył zespół "Quintetto Nuevo", którego powstanie uważa się za początek nowego stylu w muzyce tango - tango nuevo. Jego pragnieniem było stworzyć formę, która mogłaby połączyć tradycyjne rozwiązania z nowoczesnymi środkami muzycznymi wykorzystywanymi już przez takich kompozytorów jak Olivier Messiaen, Maurice Ravel, Arnold Schönberg, Igor Strawiński czy Béla Bartók. Wprowadzając te rozwiązania do tradycyjnego tanga naraził się jednak wielu konserwatystom, którzy uważali tango jedynie za taniec użytkowy i nie widzieli potrzeby wykorzystywania w nim elementów zaczerpniętych z muzyki artystycznej.

Jednak tango, które stworzył Piazolla nadal oddaje klimat początkowego stadium swojego rozwoju, pomimo, że jest od niego już bardzo odmienne.

Rodzaje tanga:

- tango de salon - najczęściej spotykany styl wykonywania tanga.

- tango milonga - charakteryzuje się bardzo szybkim rytmem i wesołym nastrojem. Wykorzystuje też specyficzny sposób tańczenia - partnerzy tańczą w tzw. bliskim objęciu polegającym na tym, że opierają się o siebie górną częścią klatki piersiowej.

- tango walc - tango, które wykorzystuje rytm walca obok charakterystycznego rytmu tanga w metrum parzystym. Zakłada więc pewną dowolność w wykonaniu go przez tancerzy, którzy mogą przyspieszać lub zwalniać swój krok i dostosowywać go albo do rymu tanga, albo do rytmu walca. Często wykonuje się tu także obroty.

- orillero - uważane jest za najstarszą postać tanga. Jego nazwa wywodzi się ze słowa "Orilla", które oznaczało przedmieścia Buenos Aires. Nie wiadomo, jak dokładnie tańczono ten styl tanga, gdyż zaginął on już kilkadziesiąt lat temu. Jednak najprawdopodobniej nie był w nim używany tzw. "koci krok", który polega na przesuwaniu stóp bardzo blisko ziemi.

- canyengue - także jeden z najstarszych i zanikający już styl, jednak nieco młodszy od orillero. Jest on znany praktycznie tylko w Argentynie.

- tango-show zwane też fantasia tango - taniec wprowadzający elementy baletowe, bardzo skomplikowany, posiadający wymyślne układy choreograficzne, wykonywany jest podczas pokazów mistrzów.

Postawa taneczna i podstawowe kroki.

Każdy, kto chce zatańczyć tango, powinien mieć na uwadze jego historię i pierwotny, intymny charakter tańca wykonywanego w biednych przedmieściach Buenos Aires. Każdy tancerz, który chce dobrze wykonać ten taniec, powinien podchodzić do niego mając na uwadze jego autentyczny styl, a więc nawet na jasno oświetlonym parkiecie powinien wyobrazić sobie jakieś ciemne, zadymione pomieszczenie podmiejskiej speluny. Partnerzy podczas tańca powinni wytworzyć między sobą pewien intymny świat i swoje własne miejsce by móc zatańczyć swoje prywatne tango.

Na początku mężczyzna lewą dłonią chwyta prawą dłoń kobiety. Jego lewa ręka jest delikatnie zgięta, a prawą kładzie na plecach partnerki. To właśnie za pomocą prawej ręki będzie ją prowadził. Kobieta kładzie lewą rękę na prawym przedramieniu swojego partnera. Może ją też położyć na jego ramieniu, plecach a nawet karku. Łokcie obojga trzymane są luźno, z daleka od tułowia. Partnerzy dostosowują do siebie swoje ramiona nie usztywniając ich, ale stawiając lekki opór. Ma to pomóc mężczyźnie prowadzić swoją partnerkę, a jej odpowiednio na prowadzenie reagować. Niektóre figury najlepiej wychodzą, kiedy kobieta prawą ręką stawia lekki opór. Mężczyzna odwraca głowę w lewą, a kobieta w prawą stronę. Najczęściej tańczy się trzymając policzek przy policzku, ale można też przyjąć mniej intymną pozycję. Głównym punktem kontaktu ciał tancerzy jest mniej więcej poziom przepony. Czasem zdarza się też dotyk na wysokości bioder lub brzucha, nie jest on jednak zasadą, ale wyjątkiem. Ciężar ciała utrzymywany jest na nogach, a tancerze w żadnym wypadku nie powinni zanadto opierać się na sobie nawzajem. W tangu nowoczesnym mężczyzna cały czas trzyma ramiona sztywno w tej samej pozycji, co zapewnia partnerce silny uchwyt. Jednak w tangu argentyńskim ramiona partnera nie były aż tak sztywne i powalało to na zachowanie ciągłości kontaktu ciał, nawet podczas wykonywania bardziej zaawansowanych figur tanecznych. W tangu argentyńskim bowiem bardzo często zdarzały się długie sekwencje tańca wykonywane na niewielkiej powierzchni.

Podstawowy krok w tangu podzielić można na trzy części:

- rozpoczęcie - Salida

- część środkowa - Cruzada

- zakończenie - Rezolucion

Rozpoczęcie - Salida:

W wersji europejskiej tancerze zaczynają krokiem do tyłu, w wersji argentyńskiej od razu następuje krok w bok.

Tancerze ustawieni są twarzami do siebie. Ich stopy są złączone. Mężczyzna przenosi ciężar ciała na lewą, kobieta na prawą nogę.

Mężczyzna:

- krok prawą nogą w tył,

- krok lewą nogą w bok, szerszy niż ten wykonywany przez kobietę.

Kobieta:

- krok lewą nogą w tył,

- krok prawą nogą w bok.

Figurę tą można wykonywać albo bez obrotu, albo z obrotem w lewo, jednak nie większym niż 180⁰.

Część środkowa - Cruzada:

Jest to kontynuacja poprzedniej figury.

Mężczyzna:

- krok prawą nogą w przód, po prawej stronie stóp kobiety,

- krok lewą nogą w przód, po prawej stronie kobiety,

- Dostawienie prawej nogi do lewej nogi, przy pełnym przeniesieniu ciężaru ciała.

Kobieta:

- krok prawą nogą w tył,

- krok lewą nogą w tył,

- skrzyżowanie lewej nogi przed prawą, przy pełnym przeniesieniu ciężaru ciała.

Figura ta zawsze tańczona jest bez obrotów.

Zakończenie - Rezolucion:

Jest to kontynuacja poprzedniej figury.

Mężczyzna:

- krok lewą nogi wprzód,

- krok prawą nogą w bok,

Kobieta:

- krok prawą nogą w tył,

- krok lewą nogą w bok,

- dostawienie prawej nogi do lewej przy pełnym przeniesieniu ciężaru ciała.

- dostawienie nogi prawej do lewej przy pełnym przeniesieniu ciężaru ciała.

Figura ta może być wykonana albo bez obrotu, albo z obrotem w lewą stronę.