Patrycja Krętowska

III rok Położnictwo

Rodzicielstwo oznacza wkroczenie w ważny okres dorosłości, w którym będą musiały ukształtować się nowe role i nastąpi przeformułowanie hierarchii wartości. Znawcy rozwoju rodziny (Cowan, Rossi) twierdzą, że rodzicielstwo to okres stale toczących się przemian, licznych wyzwań oraz częstych wzmocnień pozytywnych w cyklu życiowym rodziny.

Są liczne powody, dla których ludzie pragną mieć dzieci. Dla wielu osób dzieci stanowią poszerzenie własnego ja. Są także źródłem osobistego spełnienia oraz pozwalają na osiągnięcie poczucia tożsamości pary. Niektórzy dorośli chcą mieć dzieci, ponieważ potrzebują kogoś bliskiego dla siebie. Inni przewidują, że dzieci zapewnią im poczucie bezpieczeństwa na starość. Wiele osób planuje dzieci ze względu na społeczne oczekiwania, tzn. gdy jest się dorosłym, należy liczyć się z decyzją o posiadaniu dzieci.

Oczywiście, podobnie jak z małżeństwem, jest wiele wątpliwych powodów, dla których ludzie pragną mieć dzieci. Urodzenie dzieci, ponieważ teściowie chcą zostać dziadkami, nie może być głównym motywem. Również dziecko nie jest lekarstwem na nieudane małżeństwo. Niektóre pary zanim zdecydują się na dzieci, oceniają swoje możliwości finansowe, choć nie oznacza to, że zabezpieczenie finansowe jest istotnym motywem ich urodzenia. Każdy z powyższych motywów połączony jest z tym, że dziecko nada sens małżeństwu, pobudzi małżonków do wzmożonego działania. Chociaż dziecko będzie źródłem aktywności rodziców, zakres obowiązków i ogrom opieki nad nim, uświadomią sobie dopiero podczas codziennej pracy.

Należy pamiętać, iż dziecko jest osobą ludzką. „Dziecka nie można zamówić jak towar.” Prokreacja jest z natury aktem osobowym, mającym, duchowy i cielesny charakter.

Żona głęboko przeżywająca zachwyt i podziw z powodu ciąży powinna mówić o tym swemu mężowi, gdyż i w nim rozbudzą się podobne uczucia, co ułatwi mu wzięcie na swe barki własnej części odpowiedzialności i zaakceptowania siebie jako ojca. Kobieta w ciąży (mając znacznie bliższy kontakt z nienarodzonym jeszcze dzieckiem) oczekuje od partnera więcej uwagi i troski niż przed ciążą. Przyszły ojciec natomiast oczekuje zrozumienia, teraz bardziej angażuje się zawodowo, żeby wkrótce samemu utrzymać rodzinę. Do konfliktów dochodzi zawsze wtedy, gdy potrzeby i oczekiwania nie zostaną wyartykułowane, lecz pozostają dla partnera milczącą zagadką. Faktem jest, że w udanych związkach partnerskich nawet w ciąży jest mniej problemów, natomiast sytuacja par przeżywających trudności jeszcze bardziej się zaostrza. Oczekiwanie dziecka to coś niesłychanie pięknego, lecz w żadnym wypadku nie jest gwarancją 9 m-cy radości.  

Przyjście na świat dziecka poważnie zmienia życie rodziców. Na przykład matki i ojcowie muszą przystosować się do mniejszej ilości snu i częstego zmęczenia fizycznego. Niejednokrotnie sygnalizują narastanie kłopotów finansowych na skutek powiększania się kosztów utrzymania dziecka. Wyżywienie, ubranie, wyposażenie pokoju dziecięcego, zabawki i tym podobne czynią rodzicielstwo kosztownym przedsięwzięciem. Większość początkujących rodziców doświadcza trudności w związku z nieznajomością różnych aspektów rodzicielstwa, zwłaszcza  zasad i wymogów codziennej opieki nad dzieckiem. Często nasila się w nich lęk i poczucie niepewności, a także przeciążenia w związku z pojawiającymi się coraz to nowymi obowiązkami.

Rodzice od samego początku powinni odrzucić idealistyczny mit doskonałej rodziny. Podobnie jak małżeństwo, rodzicielstwo dostarcza sukcesów, łączy się ze wzlotami, a także z upadkami, bólem serca i głowy. Młodzi rodzice, zabiegając o doskonałość, nie zdają sobie sprawy ze skazywania swojej rodziny na porażkę. Dla młodych rodziców ważna jest elastyczność w swych oczekiwaniach i uczenie się zadowolenia oraz odczuwania dumy z racji wypełniania codziennych obowiązków. Obawy i lęki o brak kompetencji w opiece nad dzieckiem znikną, gdy rodzice nauczą się, że nie muszą wszystkiego robić tak, jak w podręczniku. W miarę nabierania wprawy rodzicielstwo pochłania mniej czasu i staje się relaksujące.

Krytycznym elementem efektywnego przystosowania się rodziców jest wzajemne wsparcie partnerów tak w sferze fizycznej, jak i psychologicznej. Otwarte dyskutowanie o problemach oraz wspólna praca stanowią sposób na tworzenie życzliwego klimatu w rodzinie. Badania pokazują, że formalne i nieformalne wsparcie oferowane a zewnątrz oraz jakiego udzielają sobie partnerzy, ułatwia przejście w stadium rodzicielstwa. Rodzice potrzebują także okresowej rozłąki z dzieckiem i korzystania z własnej, prywatnej przestrzeni. Chociaż wyjście z domu przysporzy im dodatkowej pracy i wysiłku, jest ono wartościowe, ponieważ mąż i żona potrzebują podtrzymywania miłości, harmonii we wzajemnych stosunkach, żeby móc lepiej wypełniać rolę matki i ojca.

Oprócz przygotowywania psychologicznego przyszłych rodziców  ważnym elementem jest opieka przedkoncepcyjna, której celem jest uzyskanie i utrzymanie dobrego stanu fizycznego i psychicznego zdrowia kobiety poprzedzającego ciążę, rozpoznawanie zagrożeń zdrowotnych przed zajściem w ciążę związanych z np. nieprawidłowym żywieniem, nałogami. Powoduje to zwiększone szanse na urodzenie zdrowego dziecka zapewniając mu zawczasu dobry życiowy start. Elementarne zasady higienicznego trybu życia nie dotyczą wyłącznie kobiet ciężarnych. Są również ważne dla przyszłych ojców, dla rodziców adopcyjnych i wszystkich młodych ludzi, którzy któregoś dnia zapragną mieć dziecko.

HIGIENICZNY TRYB ŻYCIA

Racjonalne odżywianie

W okresie ciąży kobieta powinna przestrzegać kilku dodatkowych zasad żywieniowych:

* jeść nieco więcej, ale bynajmniej nie „za dwóch”. Dodatkowe potrzeby kobiety ciężarnej o przeciętnym ciężarze ciała wynoszą około 300 kcal dziennie.

* Kobieta o prawidłowym ciężarze ciała powinna pod koniec ciąży ważyć 11-16 kg więcej niż przed ciążą. U kobiety z nadwaga przyrost masy ciała powinien być mniejszy (7-11 kg), a w przypadku niedowagi - większy (12-18 kg). Jeśli w ocenia lekarza dziecko dobrze się rozwija, przyszła mam nie powinna zbytnio się przejmować powyższymi normami wagi. Większość kobiet nie mieszczących się w tych przedziałach rodzi również zdrowe dzieci. Na pewno jednak kobieta nie powinna próbować odchudzać się w czasie ciąży.

* pić więcej wody, bo podczas ciąży zwiększa się zapotrzebowanie na nią. Objętość krwi kobiety ciężarnej wzrasta o 50%, do czego dochodzi płód, łożysko i płyn owodniowy. Niedostateczne nawodnienie organizmu pogłębia zmęczenie w pierwszych miesiącach ciąży, a w późniejszym okresie może nawet wyzwalać przedwczesną czynność porodową. Starać się wypijać co najmniej 2 litry  płynów dziennie, z czego większą część powinna stanowić woda.

* nie jeść surowego czy niedogotowanego mięsa, surowych jaj, surowego (niepasteryzowanego) mleka ani serów wyprodukowanych z takiego mleka. Produkty te mogą zawierać szkodliwe - zwłaszcza dla płodu - drobnoustroje, np. bakterie (Listeria monocytogenes) czy pierwotniaki (Toxoplasma gondii). W restauracjach zamawiać dobrze wysmażone befsztyki, w domu gotować i piec mięso do wewnętrznej temp. 70 st. C. Po dotknięciu surowego mięsa, umyć dokładnie ręce i wszystkie przybory kuchenne, które miały z nim kontakt. Surowe warzywa i owoce należy myć przed spożyciem. Przestrzegać ogólnych zasad higieny, by uchronić się przed zakażeniem. Niekiedy lekarze sugerują, by kobiety w ciąży unikały niektórych ryb morskich, tj. miecznik, rekin czy makrele, z powodu ryzyka podwyższonej zawartości rtęci w ich mięsie.

* Dbać o dostateczne spożycie żelaza i wapnia. Zalecana dawka żelaza, zapobiegająca niedokrwistości u kobiety ciężarnej wynosi 30 mg dziennie, a u kobiety o masywnej budowie lub w razie ciąży mnogiej zwiększa się ją do 60-100mg. Właściwa podaż żelaza jest szczególnie ważna w drugiej połowie ciąży, kiedy to płod, łożysko i sama przyszła mama wytwarzają zwiększoną objętość krwi i tym samym mogą łatwo wyczerpać zapasy tego pierwiastka, zgromadzone w jej organizmie. Zalecana kobietom w ciąży dawka wapnia wynosi 1200 mg dziennie. Rutynowo stosowane preparaty wielowitaminowe zawierają zwykle tylko 200-300 mg wapnia, ponieważ jego większe ilości interferowałyby z wchłanianiem żelaza, które również wchodzi w skład  tych suplementów. Jeśli jednak kobieta zażyje multiwitaminę i preparat wapnia w odstępie kilku godzin, zakłócenia te przestaną być problemem. Jednak takie preparaty powinno się przyjmować tylko na zlecenie lekarza, gdyż przedawkowanie np. wit. A zwiększa ryzyko wad wrodzonych u płodu.

Aktywność fizyczna

Gdy ciąża przebiega prawidłowo, a kobieta odpowiednia kondycje, może nadal uprawiać swój ulubiony sport - jednak niewyczynowo. Powinna zrezygnować z takiej aktywności fizycznej, która wiąże się z nagłymi przyśpieszeniami, podskokami, dużym wysiłkiem, wibracjami oraz z dużą możliwością urazów. Zdecydowanie odradza się jazdę konną, skoki, narty, podnoszenie ciężarów, gry zespołowe. Nie zalecana jest również jazda rowerem, szczególnie w zaawansowanej ciąży. Natomiast godne polecenia jest pływanie. Dobrze wpływa na samopoczucie i odpręża; rozluźnia mięśnie grzbietu, które w ciąży są szczególnie obciążone.

Dla wszystkich kobiet ciężarnych zalecana jest gimnastyka - najlepiej oparta na programie prezentowanym na zajęciach szkół rodzenia. Korzystne jest wykonywanie takich ćwiczeń 2-3 razy dziennie przez 10-15 min. , a wysiłek sowicie się opłaci. Kobieta dzięki niemu stanie się sprawniejsza i lepiej przygotowana do porodu: opanuje technikę właściwego oddychania i uelastyczni mięśnie. Zyska większą kontrolę nad swoim ciałem. Dzięki temu łatwiej zniesie ból porodowy i będzie umiała współpracować podczas porodu.

Podczas wysiłku fizycznego powinno się robić częste przerwy i pić dużo płynów. Ograniczać do minimum ćwiczenia w upalne, wilgotne dni, kiedy to łatwo o przegrzanie organizmu. Począwszy od drugiego trymestru ciąży, unikać ćwiczeń wymagających leżenia płasko na plecach - w tej pozycji powiększona macica uciska duże naczynia tętnicze i żylne, co powoduje zmniejszenie dopływu krwi do serca.

Aerobik oraz ćwiczenia wzmacniające i rozciągające mogą pomóc w profilaktyce bólów krzyża i innych dolegliwości okresu ciąży. Na początek polecane są ćwiczenia pasa miednicy („koci grzbiet”) oraz tak zwane ćwiczenia Kegla.

Ubiór ciążowy

Ubranie powinno być lekkie i przewiewne, wykonane z naturalnych tkanin. Ważne jest, aby kobieta czuła się w nim swobodnie i aby nic nie uwierało. Stosować bawełnianą bieliznę, a do jej prania używać delikatnych środków. Wygodne obuwie na płaskim obcasie zapobiegnie przeciążeniom kręgosłupa i zapewni lepsze krążenie.

Zabiegi kosmetyczne

Także i w czasie ciąży warto dbać o ładny wygląd. Można korzystać z usług fryzjera. Należy poinformować go jednak o tym , że jest się w ciąży, stosował łagodne preparaty z atestem. Jeśli kobieta ciężarna odwiedza kosmetyczkę, powinna powiedzieć jej o swoim odmiennym stanie i nie powinna brać żadnych zabiegów z użyciem prądów galwanicznych ani okładów rozgrzewających.

Używać dezodorantów do ciała o łagodnym nie drażniącym zapachu lub bezzapachowych, najlepiej w sztyfcie. Jeżeli w dni słoneczne kobieta ciężarna spędza dużo czasu na świeżym powietrzu, powinna chronić swoją skórę kremem z filtrem ochronnym. Niewskazane jest w okresie ciąży korzystanie z solarium.

Ważna dla dobrego samopoczucia ciężarnej jest odpowiednia pielęgnacja stóp, które pod koniec ciąży są szczególnie obciążone i łatwo się męczą. Kojąco wpływają na stopy wieczorne masaże i moczenie ich w ciepłej wodzie z dodatkiem specjalnych soli do kąpieli. Codzienne ćwiczenia polegające na unoszeniu nóg i poruszaniu stopami w powietrzu poprawiają krążenie i zmniejszają obrzęki.

Higiena

Brać kąpiel co najmniej raz na dobę, najlepiej prysznic. Kąpiele w wannie nie są zabronione pod warunkiem utrzymania jej w czystości. Nie wolno przepłukiwać pochwy. Srom i okolicę odbytu podmywać po każdym skorzystaniu z toalety. Należy dbać o regularne wypróżnienie. W przypadku skłonności do zaparć stosować dietę bogatą w błonnik, obfitującą w owoce i warzywa. Nie należy używać silnych środków przeczyszczających, ponieważ mogą one spowodować poronienie lub poród przedwczesny. 


 

Najważniejsze zakazy okresu ciąży

  • nie pić alkoholu - znaczna konsumpcja alkoholu (5-6 drinków) w okresie ciąży grozi wystąpieniem płodowego zespołu alkoholowego, na który składa się szereg ciężkich, nieuleczalnych zaburzeń w postaci niedorozwoju umysłowego, deformacji twarzy i wad serca. Nawet jednak picie umiarkowane (1-2 drinki dzienne) lub okazjonalne nadużycie (5 lub więcej drinków podczas jednej „biesiady”) zwiększa ryzyko poronienia, porodu przedwczesnego, niskiej wagi urządzeniowej dziecka oraz zaburzeń wzrostu i rozwoju utrzymujących się również po porodzie. Z najnowszych badań poświęconych temu zagadnieniu wynika, że libacje alkoholowe matki  we wczesnym okresie ciąży znamiennie zwiększają ryzyko rozszczepu wargi i podniebienia u dziecka. Ponieważ nie wiemy, czy istnieje „bezpieczny” poziom konsumpcji alkoholu i ile wynosi, najrozsądniejsze, co można zrobić, to zrezygnować z niego całkowicie.
  • Nie palić papierosów - kobieta ciężarna nie powinna palić sama oraz przebywać wśród palaczy. Palenie papierosów ma udowodniony udział w wielu przypadkach niskiej wagi urodzeniowej dziecka, poronień i porodów przedwczesnych. Szkodliwe jest również palenie bierne.
  • Nie przesadzać z kofeiną - wykazano związek między konsumpcją znacznej ilości kofeiny a zwiększonym ryzykiem poronienia i niskiej wagi urodzeniowej dziecka. W opinii części ekspertów bezpieczna dawka kofeiny dla kobiet w ciąży wynosi 200-300 mg dziennie, co odpowiada mniej więcej dwóm małym filiżankom kawy. Inni badacze uważają, że najbezpieczniej jest wyeliminować kofeinę. Kofeina ma jeszcze inne niekorzystne efekty: nasila utratę wody i wapnia, na co kobieta w ciąży nie bardzo może sobie pozwolić, a także działa moczopędnie, co dodatkowo zaostrza typową w tym czasie niedogodność w postaci częstego oddawania moczu. Kofeina występuje przede wszystkim w kawie, herbacie, coca-coli i niektórych innych napojach gazowanych, przy czym wszystkie one mają co najwyżej znikomą wartość odżywczą.
  • Nie używać narkotyków - kokaina, „crack”, heroina i fenycylkina (PCP) są niebezpieczne dla zdrowia przyszłej mamy, a tym bardziej zdrowia dziecka. Podobnie groźne efekty mogą mieć środki zarówno pobudzające (z grupy amfetaminy), jak i uspokajające (w tym nasenne), nie wspominając o wąchaniu kleju. Przyjmowanie narkotyków wpływa niszcząco na rozwijające się dziecko. Pogarszają one czynność łożyska i tym samym ograniczają dopływ krwi do dziecka. Mogą wywoływać zaburzenia rozwojowe, są przyczyna porodów przedwczesnych i niskiej masy urodzeniowej. Po urodzeniu u dzieci matek zażywających narkotyki występuje wiele zaburzeń oddechowych, krążeniowych, drgawki, biegunka.
  • Ostrożnie z lekami - nie używać żadnych leków zarówno na receptę, jak i dostępnych w wolnej sprzedaży, syntetycznych i „naturalnych”, technologicznie zaawansowanych ani ziołowych bez porozumienia z lekarzem. Jeśli istnieje możliwość wyboru, tak jak w większości niezbyt groźnych chorób, należy z zasady stosować metody niefarmakologiczne (np. w razie przeziębienia, raczej bulion i termofor niż tabletki). Nie należy odstawiać leków stale przyjmowanych, ani nie zmniejszać ich dawek bez porozumienia z lekarzem.
  • Unikać przegrzania - nie należy przesiadywać długo na słońcu, w saunie ani w wannie z bardzo gorącą wodą. Z zasady najlepiej unikać sytuacji, w których temperatura ciała mogłaby wzrosnąć powyżej 38,5 st. C.
  • Unikać narażania się na toksyczne środki chemiczne - w okresie ciąży kobieta powinna trzymać się z daleka od takich toksycznych związków jak pestycydy, tlenek węgla, ołów czy rozpuszczalniki organiczne (toluen, czterochloroetylen, glikol i inne substancje stosowane w przemyśle). Chociaż ich szkodliwe efekty nie są do końca poznane, wyżej wymienione substancje wykazują m.in. wpływ na wzrost ryzyka poronienia.
  • Uważać na promieniowanie - narażenie na promieniowanie rentgenowskie, szczególnie w I trymestrze ciąży może być przyczyną nieprawidłowego rozwoju płodu. Dlatego zdjęcia rtg wykonuje się jedynie w sytuacjach zagrożenia życia. Jeżeli już muszą być wykonane, to należy je robić sprzętem wysokiej klasy, który daje mniejsze promieniowanie, osłoniwszy dokładnie brzuch fartuchem ołowianym i pod nadzorem radiologa.
  • Unikać zagrożenia wirusami i bakteriami - wzmożone zagrożenie drobnoustrojami dotyczy przede wszystkim kobiet zatrudnionych w służbie zdrowia lub stykających się z dużymi skupiskami dzieci w szkołach czy innych placówkach wychowawczych i opiekuńczych. Należy z lekarzem omówić kwestię szczepień ochronnych i dodatkowych metod profilaktyki.

Praca zawodowa

W okresie ciąży niewskazana jest ciężka praca fizyczna, praca w godzinach nocnych, w warunkach narażenia na czynniki szkodliwe, tj. promieniowanie czy środki toksyczne. Polskie ustawodawstwo daje kobiecie prawo do ochrony w tym szczególnym okresie. Obowiązkiem pracodawcy jest zapewnienie kobiecie ciężarnej pracy w warunkach chronionych, np. poprzez zmianę stanowiska pracy i zakres obowiązków. Co istotne, wynagrodzenie za pracę na nowym stanowisku nie może być niższe niż poprzednio. Ponadto w przypadku korzystania ze zwolnień lekarskich w okresie ciąży przysługuje 100-procentowy zasiłek chorobowy niezależnie od czasu trwania niezdolności do pracy. Z kobieta ciężarną nie może być jednostronnie rozwiązana umowa o pracę.

Seks

W przypadku ciąży przebiegającej bez powikłań nie ma przeciwwskazań do odbywania stosunków seksualnych. Oczywiści w miarę zaawansowania ciąży konieczna bywa zmiana pozycji. U wielu kobiet w I trymestrze ciąży może zmniejszyć się zainteresowanie seksem w związku z niepokojem o stan ciąży i typowymi w tym okresie dolegliwościami (nudności, wymioty, bolesność piersi). W II trymestrze zwykle zainteresowanie seksem jest większe, choć często nie tak duże jak przed ciążą. Pod koniec ciąży potrzeby seksualne zwykle maleją. Cztery do sześciu tygodni przed porodem należy zaniechać współżycia z powodu zwiększonego ryzyka infekcji. Stosunki seksualne są zabronione w przypadku zagrożenia ciąży poronieniem, porodem przedwczesnym, przy odpływaniu płynu owodniowego, przy łożysku przodującym, jakichkolwiek krwawieniach z dróg rodnych. U niektórych par występuje niechęć do współżycia w okresie ciąży. Nie trzeba robić z tego problemu. Nie wyklucza to przecież innych form okazywania czułości. Często ważna jest bliskość i pieszczoty drugiej osoby. Kobiety ciężarne bardzo potrzebują czułości i szczególnego zainteresowania partnera.

Podróże

Najlepszym czasem na odbycie podróży jest okres pomiędzy 18 a 24 tygodniem ciąży, kiedy kobieta z reguły czuje się lepiej, a ryzyko wystąpienia poronienia lub porodu przedwczesnego jest najmniejsze. Długotrwałe podróże (powyżej 4 godzin) sprzyjają wystąpieniu choroby zakrzepowo-zatorowej. Dlatego też w czasie podróży zaleca się odbywanie spacerów co pół godziny oraz ćwiczenia nóg w postaci prostowania i zginania w kostkach.

Techniki relaksacyjne w ciąży

W okresie ciąży szczególnie polecana jest joga. Joga to system ruchów i pozycji ciała rozwijany w ciągu tysiącleci dla uspokojenia umysłu, zrelaksowania ciała i odprężenia ducha. Jogę można ćwiczyć i praktykować w domu, jednak w takich przypadkach jak ciąża czy choroby serca obowiązują pewne ograniczenia. Zdolność rozluźniania ma w jodze taką samą wagę jak poprawne wykonywanie ćwiczeń fizycznych. Każda sesja zaczyna się i kończy krótką relaksacją. Prowadzone są także krótkie relaksacje pomiędzy ćwiczeniami. Ćwiczenia jogi powinny być skoordynowane z oddechem i prowadzone z wielką uwagą. W ten sposób rozwinie się ich całościowy wpływ na ciało, umysł i świadomość. Regularne ćwiczenie jogi wzmacnia cały organizm. Dzięki poszczególnym ćwiczeniom strumień krwi kierowany jest do określonych narządów, które dzięki temu wzmacniają się i regenerują. Organizmowi łatwiej  wtedy wypłukać wszelkie złogi i toksyny. Zwiększa to sprawność systemu immunologicznego, organizm staje się bardziej silniejszy i witalny. Wiadomo, że dobre ukrwienie ma zasadniczy wpływ na zdrowie i samopoczucie. Dzięki pobudzeniu krążenia i przemiany materii dochodzi do stopniowej poprawy, a wreszcie do całkowitego zaniku zaburzeń trawiennych. Wiele ćwiczeń jogi ma wybitnie pozytywne oddziaływanie na kręgosłup. Jest to czynnik niezwykle istotny, ponieważ prosty i elastyczny kręgosłup jest podstawowym warunkiem koncentracji i zdolności świadomego odprężania się.

OPIEKA ZDROWOTNA

Co najmniej na 4 miesiące wcześniej przed zajściem w ciążę:

  • należy zrobić badania na obecność w organizmie przeciwciał różyczki i toksoplazmozy. W razie potrzeby należy się zaszczepić. Ochroni to przyszłe dziecko przed niebezpieczeństwem wad rozwojowych.
  • pójść do ginekologa. Wyleczyć infekcję, nadżerkę, grzybicę, o której kobieta nie wiedziała wcześniej
  • zrobić USG piersi i narządów rodnych, co wykluczy wszelkie nieprawidłowości w ich budowie, które mogłyby zagrozić przyszłej ciąży

Na 3 miesiące wcześniej:

  • odstawić hormonalne środki antykoncepcyjne, by wyrównać poziom hormonów w organizmie. Jest to optymalny okres do wyregulowania cyklu, a pigułki antykoncepcyjne można zastąpić stosując np. kremy lub żele plemnikobójcze i prezerwatywy. Kobieta, która miała założoną wkładkę domaciczną (tzw.spiralę), także powinna wstrzymać się 2-3 miesiące z zajściem w ciążę, zmniejsza to niebezpieczeństwo samoistnego poronienia po zapłodnieniu 
  • wyleczyć zęby, gdyż w ciąży nie zawsze można skorzystać ze znieczulenia ani ich prześwietlić (w czasie ciąży wzrasta ryzyko próchnicy)
  • rozpocząć przyjmowanie kwasu foliowego codziennie i następnie kontynuowanie przez pierwsze 3 miesiące ciąży. To proste działanie ma udział w zapobieganiu większości przypadków rozszczepu kręgosłupa i innych wad cewy nerwowej, czyli wad wrodzonych mózgu i rdzenia kręgowego. Zalecana dawka kwasu foliowego,  wynosząca 0,4-0,8 mg dziennie, wchodzi w skład większości preparatów wielowitaminowych

Na 2 miesiące wcześniej:

  • rozpocząć trenowanie relaksacji -  ćwiczenia oddechowe i wyciszające, np. jogę, które uspokajają
  • można zapisać się na basen, a przez to wzmocnić ciało i rozciągnąć mięśnie

W czasie pierwszej wizyty lekarz prowadzący pyta o stan zdrowia przyszłej mamy jak i jej rodziny, o przebyte ciąże, warunki, w jakich żyje i pracuje, aby wykluczyć zagrożenia związane z obciążeniami rodzinnymi i zdrowotnymi. Udzieli porady dotyczącej właściwego odżywiania się i prowadzenia racjonalnego trybu życia. Zakłada kartę prowadzenia ciąży, w której będą dokonywane zapisy badan kontrolnych, stosowanych leków, konsultacji lekarzy innych specjalności.

Następnie położna dokona pomiaru wagi, ciśnienia, a lekarz przeprowadzi badanie ginekologiczne, zleci również wykonanie wstępnych badań:

- ustalenie grupy krwi i czynnika Rh 

- badanie serologiczne w kierunku kiły (WR)

- morfologii krwi

- badanie ogólne moczu

- stężenia glukozy w surowicy krwi na czczo

- cytologii i stopnia czystości pochwy

Czasami wskazane jest wykonanie dodatkowych badań:

- w przypadku grupy krwi z czynnikiem Rh-ujemnym -  na obecność przeciwciał

- innych przeciwciał (w kierunku toksoplazmozy, różyczki)

- USG (zaleca się trzykrotne wykonanie: w I trymestrze - aby oszacować zaawansowanie ciąży, rozpoznać ciążę mnogą, potwierdzić prawidłowy rozwój; między 18 a 22 tygodniem ciąży - dla oceny prawidłowości rozwoju dziecka, jest to najważniejsze  badanie USG, ponieważ w tym okresie możliwe jest z dużym prawdopodobieństwem rozpoznanie zaburzeń rozwojowych i wczesne podjęcie koniecznego leczenia; między 28 a 32 tygodniem ciąży - aby ocenić wzrost płodu, łożysko, płyn owodniowy, położenie płodu)

Do 32 tygodnia ciąży wizyty u ginekologa powinny odbywać się raz w miesiącu. Każdorazowo wykonuję się badanie ogólne moczu i morfologii krwi, pomiar masy ciała i ciśnienia tętniczego krwi oraz badanie ginekologiczne pozwalające ocenić rozwój ciąży.

„Należy pamiętać, iż poczęcie dziecka jest jedną z największych życiowych przygód, podróżą w krainę miłości i radości, ale także i- od czasu do czasu - obaw….”

Literatura:  „Harwardzka encyklopedia zdrowia”

Caren J. Karlson

„Rozwój człowieka”

Jeffrey S. Turner , Donald B. Helis 

Wyd. Szlolne I Pedagogiczne SA Warszawa 1999

„Dziecko - zdrowie i rozwój od poczęcia do 5 roku życia”

Steven A. Dowshen, Neil Izenberg, Elizabeth Bass

„Rodzicielstwo w zgodzie z naturą”

Włodzimierz Fijałkowski

Fundacja „Głos dla życia”  Poznań 1999

„Nowoczesne położnictwo - opieka przedporodowa”

pod red. Jo Alexander, Valerie Levy, Sarah Roch  1995