Wolność jak każde abstrakcyjne pojęcie bywa różnie rozumiana, najogólniej rzecz ujmując, jest to możliwość wyboru. By wolnym to móc o sobie decydować, wyraża własne myśli, mieć własne poglądy i nie musieć ich taić.
Jednak wolność ma różne oblicza, często dotyczy całego narodu i to zagadnienie nieustannie powracało w literaturze polskiej, literaturze kraju, który sto lat walczył o swoje prawo do wolności. Jednak odzyskanie formalnej niepodległości nie było odzyskaniem swobody obywatelskiej. Totalitarne systemy ograniczają wolność jednostki w sposób okrutny. Łamanie podstawowych praw człowieka jest zasada ich istnienia. Taka polityka nie ma nic wspólnego z idealna zasada ograniczania wolności jednego narodu tylko przez prawo do wolności innego narodu.
Przykładów władzy absolutnej, która nie może współistnieć z wolnością jest wiele, cała historia jest nimi usłana. Tak było w starożytnym Egipcie, władza faraona był ograniczana jedynie interesami wyższych grup społecznych, szczególne kasty kapłańskiej, ale prosty lud nie miał żadnych możliwości sprzeciwienia się uciskowi. Niewolnictwo było znane w większości krajów starożytnych.
Niewola nie musi przybierać form tak dotkliwych jak starożytne niewolnictwo, gdzie jeden człowiek był własnością drugiego, by była dotkliwa. Przykładem ucisku jest polityka zakonu krzyżackiego przedstawiona w powieści "Krzyżacy" przez Henryka Sienkiewicza. Ludność była prześladowana częstymi najazdami. Prawo do wolności wyznania nie było bardzo długo respektowane. Władca mógł narzucić swoim poddanym właściwą, jego zdaniem, religię.
Wolność jest prawem każdego, dla artystów ważna jest wolność w wyrażaniu własnych wizji artystycznych. Nakładanie na sztukę ograniczeń, najczęściej w postaci cenzurowania pewnych tematów prowadzi do jej zubożenia. Ale i tu trzeba pamiętać, ze nawet sztuka musi respektować pewne ograniczenia, nie może obrażać uczuć innych ludzi.
Ale wolność można też rozumieć jako chwilowe uczucie, wrażenie nieograniczenia przez prawa fizyki i możliwości własnego ciała. Wolność to przyjemność jaką daje szybka jada na łyżwach, szaleństwo na żaglach czy euforia wywołana skokiem ze spadochronem.
Niezależnie jak rozumie się wolno nie można jej mylić z brakiem jakichkolwiek ograniczeń. Wolość to nie robienie czego się tylko zapragnie. Wolność wymaga uznania prawa innych do wolności.
