,,Chce pisać tak, żeby ludzie się zmieniali(...)Wystarczy, że będą patrzeć, widzieć, rozumieć, działać."
Zacytowana powyżej myśl przyświecała wielu pisarzom. Szczególnie w okresie pozytywizmu i Młodej Polski wielu artystów - literatów tworzyło swoje dzieła po to, aby zmienić coś w zastanej rzeczywistości. Chcieli oni, żeby wymyśleni przez nich bohaterowie wpływali na świadomość i zachowanie odbiorców. Pragnęli, żeby zwykli ludzie identyfikowali się z nimi i powielali właściwe wzorce zachowań. Nie wszystkim jednak to się udawało.
Uważam, że mistrzowsko poradził sobie z tym zadaniem Stefan Żeromski. Opowiedziana przez niego historia młodej dziewczyny, Stasi, która całe swoje życie poświęca walce o to, w co mocno wierzy, naprawdę wywarła na mnie ogromne wrażenie i myślę, że coś zmieniła w moim dotychczasowym życiu.
Moi znajomi i ja jesteśmy teraz na takim etapie, że właśnie kształtuje się nasz światopogląd. Podobnie jak młodzi studenci z opowieści Żeromskiego, spotykamy się i dyskutujemy o naszych ideałach. Mówimy o tym, jak będziemy żyć za parę lat. Czemu się poświęcimy, a czego będziemy unikać. Są wśród nas tacy, którzy podchodzą do życia w bardzo materialistyczny sposób, ale nie brakuje też takich, którym przyświecają szczytne idee. Ciekawa jestem, co z tego pozostanie. Jak potoczy się nasza rozmowa wtedy, gdy zorganizujemy ,,spotkanie po latach". Czy będziemy mieć w sobie dość siły, żeby wprowadzać w życie nasze przekonania? Czy zachowamy się jak Stasia i mimo wielkich przeciwności losu będziemy walczyć o to, w co teraz wierzymy, czy też nasze życie będzie przypominało cichą egzystencją Pawła, który zdradził przecież samego siebie?
Żeromski napisał wspaniałe opowiadanie o zmianach w ludzkiej psychice. Jednak wyraźnie zaznaczył, że kierunek tych zmian zależy wyłącznie od nas samych. Jeżeli będziemy podobni do Stasi, to swoim zaangażowaniem, determinacją i uporem uda nam się zmienić innych. Przekonać ich do naszych poglądów. Jeżeli natomiast będziemy przypominać Pawła, to inni w łatwy sposób nas zmienią. Sprawią, że zapomnimy o własnych poglądach i damy się ubrać w taki strój, jaki nam uszyją.
Innym wielkim dziełem, mogącym zmienić wiele w świadomości młodego człowieka są ,,Syzyfowe prace". Współczesnej młodzieży nie dotyczy już problem rusyfikacji, ale kwestia poszukiwania własnego miejsca na świecie i określania swojej tożsamości jest nadal tematem aktualnym.
Śledząc zachowanie bohatera, jego dojrzewanie i zmiany jakie zachodzą w jego psychice, łapiemy się na tym, że i my podlegamy procesowi przemiany.
Współcześnie wielu młodych ludzi wstydzi się polskości. Na zagranicznych wycieczkach udają kogoś innego. Moim zdaniem powinni koniecznie przeczytać tę powieść Żeromskiego. Może razem z młodym Marcinem, odnajdą własną tożsamość narodową.
Przytoczyłam tylko dwie powieści z bogatego dorobku twórczego Stefana Żeromskiego. Moim zdaniem z jego książkami powinien zapoznać się każdy Polak. Wywierają ona rzeczywiście na czytelniku ogromne wrażenie, skłaniają go do refleksji, a nawet pewnych zmian w swoim zachowaniu. Uważam, że właśnie umiejętność pozytywnego wpływania na czytelnika, czyni z Żeromskiego jednego z najwybitniejszych przedstawicieli polskiej prozy.
