Stres to stan mobilizacji sił organizmu będący reakcją na negatywne bodźce fizyczne i psychiczne (stresory), mogący doprowadzić do zaburzeń czynnościowych, a nawet do schorzeń organicznych. (według Słownika języka polskiego, PWN). Stres - w różnych postaciach - towarzyszy człowiekowi od dawna. Jest zjawiskiem psychicznym, który występuje w życiu każdego człowieka.

Stres pełni funkcję stymulującą, dynamizującą wszelkie poczynania człowieka, jest jednak także potencjalnym czynnikiem zagrażającym jego rozwojowi

Stres optymalny, czyli taki, który mobilizuje do działania, motywuje, wpływa na zwiększenie efektywności. Jest czymś, co pozwala nam żyć, uczyć się zdobywać wiedzę. Z drugiej strony stres może źle wpłynąć na nasza psychikę i stan fizyczny. Stres posiada potężną moc destrukcji oraz ogromną siłę motywacji, w umiarkowanej ilości nam nie przeszkadza. Najczęstszymi objawami stresu są : Najczęściej są to: szybkie bicie serca, podwyższone ciśnienie krwi, szybki oddech, napięcie mięsni (skurcze, bóle żołądka), pocenie się.

Szkoła jest bez wątpienia miejscem, gdzie młody człowiek doświadcza bardzo wielu stresujących sytuacji: musi poddać się określonym wymaganiom i regułom, jest poddawany nieustannej ocenie. stres staje się udziałem zarówno uczniów, jak i nauczycieli. Uczeń odczuwa lęk nie przed szkołą rozumianą jako całość, ale przed konkretnymi sytuacjami, które w niej mają miejsce. Surowy nauczyciel, sprawdziany, odpowiedz ustna, szkoła to miejsce generujące stres. Uczeń odczuwa lęk przed kompromitacją, przed niepowodzeniem szkolnym, Poczucie zagrożenia wynikające z braku zdolności odpowiadających stawianym w szkole wymaganiom. Mimo ciągłych starań, uczeń nie osiąga oczekiwanych wyników, występuje stres. Niezapowiedziane sprawdziany, tzw. kartkówki są w szkole stresujące, uczniowie nie są na nie przygotowani, często się nie uczą. Podobnie odpowiedź ustna, kiedy nauczyciel wybiera kilka osób do sprawdzenia wiedzy. Przeciąga moment wypowiedzenia nazwiska "ofiary" , a uczniom podnosi się poziom adrenaliny i szybko biją serca. Człowiek będący pod wpływem silnego i długotrwałego stresu przestaje radzić sobie z podstawowymi zadania. I często dostaje się gorszą ocenę ze względu na stres. Nacisk ze strony nauczyciela nie sprzyja to prawidłowemu przebiegowi procesu edukacji. W sytuacji trudnej stres przechodzi w lęk. Niekiedy uczniowie boją się uczestniczyć w lekcjach konkretnych nauczycieli, bo są niemili, surowi i wymagający. Przy odpowiedzi uczeń nie jest w stanie przypomnieć sobie nic, bo się po prostu boi i zżera go stres. Nauczyciele powinni uczyć, jak przekształcać stres w twórczą i pozytywną siłę oraz podpowiadać jak zmienić swoje nastawienie, aby stres przestał "zżerać" i zaczął nas motywować. Powinniśmy walczyć ze stresem, bo może się on odbić na naszych wynikach w nauce. Sposób przeżywania stresu zależy od organizmu człowieka. unikanie lekcji, długotrwała złe wyniki w nauce, brak uznania kolegów i nauczycieli powodują występowanie nowych stresów. Źródłem stresu mogą być niepowodzenia w szkole, złe relacje z koleżankami i kolegami, nadmiar obowiązków szkolnych i domowych a także złe relacje z rodzicami. Uczeń niechętnie wtedy chodzi do szkoły, jest nerwowy, zamknięty w sobie i unika kontaktu z rówieśnikami. Najbardziej niebezpieczne są słabe wyniki nauczania, co wiąże się z poprawkami, powtarzaniem klasy. Stres towarzyszy uczniowi przed klasówką, odpytywaniem, przed klasyfikacją semestralną lub końcoworoczną i chyba najbardziej przed egzaminem dojrzałości. Harmonia wewnętrzna, spokój, współpraca z nauczycielem pozwolą na spokojną pracę i osiągnięcie dobrych wyników. Trzeba uczyć reagować na stres, trzeba uwierzyć we własne możliwości i siły a także odzyskać motywację do działania. Nauczyciel powinien obserwować zachowanie ucznia i rozmawiać z nim lub z rodzicami o jego problemach. Należy uczyć młodzież radzenia sobie ze stresem, kontrolowania go i wykorzystywania jako stymulatora do działania. Stres powinien być bodźcem motywującym każdego z nas do działania, a nie czynnikiem destrukcyjnym. Dom rodzinny, szkoła, mała ilość problemów pozwalają właściwie reagować na stres. Rodziny problemowe stwarzają warunki na potęgowanie stresu, z którym młody człowiek może sobie nie radzić i będzie się stykać się przez całe życie.

Zadaniem rodziców i wychowawców jest nie tyle chronienie uczniów przed oddziaływaniem czynników mogących stanowić dla nich źródło stresu, ile uczenie kontrolowania siły oddziaływania tych czynników, bo nadmiar stresu powodują niszczenie organizmu. Osoby przeżywające stres odczuwają potliwość, niepokój, nie potrafią się skupić, reagują obgryzaniem paznokci. Może pojawić się apatia, trudności z zapamiętaniem wyuczonego materiału, lęk przed zajęciami szkolnymi, zmniejszona zdolność wypowiadania się, poczucie zagrożenia. Stres jest poważnym problemem społecznym, więc należy uczyć się go kontrolować.

Wśród najczęściej polecanych technik radzenia sobie ze stresem wyróżnia się relaksację, wizualizację, ćwiczenia fizyczne, ćwiczenia oddechowe, jogę, medytację, różne formy masażu. Można stosować ćwiczenia relaksacyjne, uważnie słuchać ucznia, stworzyć mu doskonałe warunki do nauki a wtedy pokonamy stres lub będziemy mogli spokojnie nim kierować. Wypoczęty i zrelaksowany uczeń ma szansę na lepsze wyniki w nauce, na lepszy kontakt z nauczycielami i rówieśnikami. Stres nie będzie już tak groźny bo nabyliśmy umiejętności radzenia sobie z nim a sygnały niezdrowego stresu będą łatwe do pokonania.