Podczas patrzenia w przeszłość dostrzegamy ile bólu, tego cielesnego jak i psychicznego, może wyrządzić człowiek drugiej istocie. Zazwyczaj są to pojedyncze jednostki, lecz sprawa robi się bardziej poważna, gdy miliony ludzi cierpi przez decyzje jednego wodza. Lecz czy tak naprawde, powinnismy obwiniać jednego osbnika? Prawdą jest, że do tych tragicznych wydarzeń przyczynili się ludzie i to oni zgotowali innym ten los.  Swoją argumentację popre przykładami z literatury oraz historii. 

Przykładem tekstu, w którym przedstawiane są sytuacje, w których ludzie wykazują się brakiem empatii i zainteresowanie względem drugiego człowieka, jest opowiadanie T. Borowskiego ,, Ludzie, którzy szli”. Autor przedstawia tam sytuacje w obozie koncentracyjnym. Ludzie przebywający w nim codziennie widzą obraz osób skazanych na śmierć. Obraz tłumu idącego do gazu jest tylko tłem rutynowej pracy w lagrze. Nikt z więźniów nie interesował się tożsamością, pochodzeniem czy rodzina  tych osób. Ta właśnie obojętność oraz brak zainteresowania drugim człowiekiem przyczynił się do śmierci milionów. W czasach wojny większośc walczyła tylko o swoje przetrwanie  nie zdając sobie sprawy, że na jego oczach niewinni ludzie umierają tylko ze względu na swoje pochodzenie. 

Kolejnym przykładem. który  przedstawia obraz ludzkiej zbrodni wobec drugiego człowieka jest tekst ,, Zdążyć przed Panem Bogiem” Hanny Krall. Autorka w swoim utworze przeprowadza wywiad z Markiem Edelmanem, mieszkańcem warszawskiego getta. Bohater doświadcza  jak bezlitośnie jest w stanie człowiek traktować drugą osobę.  Żydzi w getcie żyją w strachu, są wygłodzeni i schorowani. Przyczyną takiej sytuacji jest okrutne traktowanie ich przez żołnierzy niemieckich.Ograniczone dostawy żywności i leków ,łapanki  a w późniejszym czasie wywózki uniemożliwiają funkcjonowanie w ludzkich warunkach. Zmanipulowani Niemcy wyrządzili wiele krzywd zarówno tych cielesnych jaki i psychicznych ludziom przebywającym w gettach, którzy później również przez nich zostali zaprowadzeni do komór gazowych.  

W filmie pt,, Pianista”  Romana Polańskiego możemy poznać historię pewnego wybitnego Żyda, który żyje w czasach 2 wojny światowej. Władysław Szpilman wraz z rodziną  jest zmuszony do przeprowadzki do getta. Przez sytuację, która  panowała w obszarze przeznaczonym dla judaistów pianista musiał sprzedać swój największy skarb. Sprzedaż równała się z wielkim bólem psychicznym, ponieważ fortepian był dla niego czymś niezwykle ważnym. Obraz ten przedstawia jak ludzie potrafili wyniszczyć psychicznie drugiego człowieka. Walka o przetrwanie nie powinna być w tamtym okresie, na pierwszym miejscu, lecz to właśnie ludzie doprowadzili do tego. 

Podsumowując, chciałam zauważyć, że tak naprawde ludzie są odpowiedzialni za wyrządzone krzywdy. Zezwierzęcenie człowieka, które występowało w latach drugiej wojny światowej, nie było spowodowane  poprzez niekontrolowane przez nas czynniki, tylko naszych poprzedników.  To właśnie oni, poddani manipulacji i wpajaniu niemoralnych wartości przyczynili się do śmierci milionów  niewinnych osób.