Kompozycja

1. Na obrazie Grünewalda widnieje pięć postaci:

  • Jezus Chrystus

  • Jan Chrzciciel

  • Matka Boska

  • Jan Ewangelista

  • Maria Magdalena

 

Kompozycja Deesis - nazwa kompozycji, której cechą charakterystyczną jest przedstawienie trzech osób: Jezusa Chrystusa, Matki Boskiej i Jana Chrzciciela.

W kompozycji obrazu dokładnie widać tylko pierwszy plan, krajobraz widoczny w tle wypełniają ciemne kolory i światłocienie, które sprawiają że drugi plan nas nie rozprasza i możemy skupić cała naszą uwagę na ukrzyżowanym Chrystusie, jego cierpieniu, jak i na otaczających go postaciach.

Temat

Tematem obrazu jest ukrzyżowanie Chrystusa, musi to być kulminacyjny moment agonii tuż przed jego śmiercią, widać umęczone, poranione i udręczone cierpieniem ciało i twarz. Jego wykrzywione dłonie świadczą o długim i ogromnym bólu.

Postacie

a) Jezus Chrystus

Jak została

przedstawiona twarz

Chrystusa?

Wykrzywiona w bólu twarz, zmarszczone bólem od korony cierniowej czoło, otwarte usta i zamknięte od długotrwałego cierpienia oczy.

Jak malarz ukazał ciało Chrystusa?

Poranione biczowaniem, udręczone i umęczone, z krwawiącą raną w boku od przebicia włócznią, konwulsyjnie powyginane. Na całym okaleczonym ciele widoczne są obrażenia, wielu miejscach jest pokryte ranami kłutymi i strzępami krwi.

 

Jak wygląda przepaska na biodra?

Biodra są owinięte częściowo podartym i mocno postrzępionym materiałem (tzw. Perizonium), w przedniej części jest on związany w supeł.

Wyciągnij wnioski

z tego, jak malarz

zobrazował postać

Chrystusa, i napisz,

którą Jego naturę tu

zaakcentował – boską

czy ludzką. Odpowiedź

uzasadnij.

Obraz reprezentuje ludzką naturę Chrystusa, ponieważ pokazuje jego ogromne cierpienie i śmierć na krzyżu.

b) Jan Chrzciciel

Czy Jan Chrzciciel

mógł być obecny

przy ukrzyżowaniu

Chrystusa? Odpowiedź

uzasadnij.

Jan Chrzciciel nie mógł być obecny przy ukrzyżowaniu Chrystusa ponieważ zginał z ręki króla Heroda przed śmiercią Jezusa.

W jaki sposób

Jan Chrzciciel

wyróżnia się spośród

przedstawionych

osób? Czy uczestniczy

w cierpieniu? Zwróć uwagę na kompozycję

postaci.

Jan Chrzciciel nie uczestniczy w cierpieniu i jego postać wyróżnia się spośród przedstawionych osób brakiem bólu na twarzy i sylwetce. Palcem wskazuje on na Chrystusa.

Jaką rolę odgrywa Jan Chrzciciel przy krzyżu Chrystusa? Wskazówką jest łaciński napis umieszczony na obrazie: Potrzeba, by On wzrastał, a ja się umniejszał (J 3,30).

Jan Chrzciciel odgrywa rolę komentatora, który ma nam dać do myślenia i skłonić do pokory, u jego stóp stoi baranek z krzyżem, którego krew spływa do kielicha. To symboliczne wyrażenie sensu ofiary Chrystusa i to właśnie Jan Chrzciciel powiedział o Chrystusie „Oto baranek boży który gładzi grzechy świata”.

Jaką funkcję pełni trzymana przez św. Jana księga?

To biblia z której łaciński cytat artysta umieśćił nad ręką świętego „Potrzeba by on wzrastał, a ja się umniejszał”.

 

c) Matka Boska

Przyjrzyj się twarzy Matki Boskiej – mimice

i kolorze cery. Co można powiedzieć o stanie psychicznym portretowanej?

Twarz matki boskiej wygląda jakby odpłynęła z niej cała krew, jest blada, ma zamknięte oczy i wygląda jakby omdlała. Z tego widać, że jest w ogromnym cierpieniu psychicznym.

Zinterpretuj układ ciała i gest rąk Maryi.

Jej układ ciała które jest głęboko odchylone do tyłu i podtrzymywane przed nieuchronnym upadkiem przez Jana Ewangelistę wskazuje, iż matka boska jest wyczerpana i omdlała. Układ jej rąk jest milczącym błaganiem o litość dla syna.

Jakie skojarzenia budzi biała tkanina, w którą

owinięta jest matka Jezusa? W jakich okolicznościach zawija się człowieka w białe

płótno?

Białą tkaniną przykrywa się zwłoki, matka boska z zastygłą w bólu twarzą wygląda jakby umierała wraz ze swoim synem.

W jaki sposób malarz realizuje w swoim

dziele motyw rozpaczającej matki?

Malarz realizuje w swoim dziele motyw rozpaczającej matki poprzez kontrast bieli jej szat i bladości jej twarzy do innych postaci na obrazie.

 

d) Jan Ewangelista

Dlaczego Jan

Ewangelista towarzyszy

Matce Boskiej pod

krzyżem? Odpowiedzi

szukaj w Ewangelii

św. Jana.

Jan Ewangelista towarzyszy matce boskiej bo tylko on wytrwał pod krzyżem, dlatego Chrystus z krzyża powierzył mu swoją matkę, a jej – Jana jako przybranego syna.

Jakie uczucia wyraża

twarz Jana Ewangelisty?

Twarz Jana Ewangelisty wyraża rozpacz, smutek, ból.

 

e) Maria Magdalena

Co łączy układ ciała

Marii Magdaleny

z pozą, w której została

przedstawiona Maryja?

Układ ciała Marii Magdaleny łączy z pozą w której została przedstawiona Maryja charakterystyczne lamentacyjne wygięcie do tyłu oraz złożone w modlitewnym geście dłonie. Jest to wyraz współcierpienia.

Zwróć uwagę na

strój Marii Magdaleny

(delikatny szal, suknia

w kolorze połyskliwej

łososiowej czerwieni).

Dlaczego święta została ukazana w zbytkownym

odzieniu?

Maria Magdalena została ukazany w zbytkownym odzieniu ponieważ była jawnogrzesznicą, Ale również kolor i fałdy jej ubioru dodają dynamiki i dramatyczności obrazowi.

 

f) Baranek Boży

Co symbolizuje

Baranek Boży?

Baranek boży symbolizuję ofiarę Jezusa na krzyżu który odkupił grzechy ludzkości

W jaki sposób

obecność Baranka

Bożego łagodzi obraz

Chrystusa na krzyżu?

Obecność baranka bożego łagodzi obraz Jezusa na krzyżu poprzez jego symbolikę czyli zbawczą moc Chrystusa i oferowanie nadziei na zbawienie.

Kolorystyka

 

Kolory dominujące na obrazie to wyraziste barwy: czerwieni, czerni i bieli, ale także widoczny jest światłocień. Ciemna barwa tła wywołuje w nas wrażenie przygnębiającej ciszy poprzez użyte kolory dzieło to budzi niepokój, jest bardzo tajemnicze i potęguje dramaturgię i dynamikę obrazu.

Funkcja

Na obrazie „Ukrzyżowanie”, krzyż dzieli obraz na dwie części: z lewej strony pokazane jest ból i cierpienie, z prawej znaczenie i sens ofiary. Zwłaszcza prawa strona obrazu mogła dawać cierpiącym i trędowatym nadzieję, że poprzez własne cierpienie, jeśli będą głęboko wierzyć, osiągną zbawienie i życie wieczne.