W "Panu Tadeuszu" Mickiewicz poruszył wiele ważnych tematów, jednym z nich był opis polskiej szlachty. Poeta skupił się na bardzo szczegółowym opisie tej klasy, gdyż to ona była odpowiedzialna za losy kraju.
Arystokrację reprezentuje w utworze Stolnik Horeszka. Ukazany jest jako dumna i zarozumiała postać. Znawcy pisali, że Mickiewicz, kiedy konstruował tego bohatera, wzorował się na hrabi Ankwiczu, którego poznał w Rzymie, a który nie był zadowolony z jego starań o rękę córki. Mickiewicz na przykładzie rodziny Horeszków ukazuje motyw ubożenia magnatów. Ich majątek został skonfiskowany podczas konfederacji barskiej, ponieważ Horeszko był jej uczestnikiem. Do tej klasy szlachty z Soplicowa zaliczyć możemy też Podkomorzego, który nosi głowę wysoko z racji piastowanego urzędu, który w rzeczywistości był mało istotny.
Szlachtę średniozamożną reprezentuje w książce rodzina Sopliców. Są to dobrzy i szanowani obywatele. Jacek i jego brat - Sędzia to wielcy patrioci. Sędzia wyczekuje przybycia wojsk Napoleona, równocześnie podtrzymuje uczucia miłości do ojczyzny u swego bratanka.
Mowa jest tu również o szlachcicach, którzy mocno zubożeli. Wiele postaci z książki zalicza się do tej klasy, jednak najznamienitszym jej reprezentantem jest Wojski, który uwielbia polowania i zawsze podczas takich polowań, jego róg wygrywa nutami cały przebieg polowania. Jest to klasa, która niegdyś była bardzo zamożna, ale w wyniku historycznych wydarzeń, utraciła swoje wielkie majątki. Nie są oni jednak, aż tak całkowicie biedni. Niżej od nich plasuje się kolejna część społeczności szlacheckiej.
- do tej grupy całkiem ubogiej szlachty zaliczają się Woźny Protazy, Klucznik Gerwazy i Baltazar Brzechalski. Są to jak widać osoby zaliczane do służby, jednak mogą się oni pochwalić Herbem i pochodzeniem szlacheckim. Charakteryzuje ich oddanie, wierność zasadom i swojemu Panu. Tak jest w przypadku Gerwazego, który pała nienawiścią do Sopliców i chęcią pomszczenia swego pana.
Oddzielną grupę szlacheckiego pochodzenia mamy przedstawioną na przykładzie szlachty zaściankowej, która zamieszkuje tereny dobrzyńskie. Kiedyś był to lud bardzo liczny i możny, niestety - jak wszystkie klasy przedstawianej grupy szlacheckiej, zubożeli. Nie dzieliło ich praktycznie nic od zwykłych chłopów. Tylko tym, że posiadali herby. Po za tym, tak samo jak oni musieli pracować w swych zagrodach.
Poeta jednak nie umniejsza ich zasług, a wręcz przeciwnie. Maciej Dobrzyński, stojący na czele tej klasy, pokazany jest przez Mickiewicza jako wielki patriota, który kocha swój kraj. Poza tym charakteryzuje go wielka wiedza na temat uprawy roli i prowadzenia gospodarstwa. Często gospodarze proszą go o rady.
Na taki szacunek zasłużył sobie Maciej kiedy walczył w zrywie pod Kościuszką. Tam zasłynął bohaterskim czynem. Mianowicie, wrócił na teren działań wojennych, na którym kule świstały ze strzelb wrogich Moskali, po towarzysza broni - szlachcica, któremu nikt już nie chciał pomóc. Unikał jednak rozgłaszania tej historii, ponieważ wcale nie zależało mu na rozgłosie. Na podstawie obrazu tego zaścianka, Mickiewicz chciał pokazać, że to właśnie u prostych ludzi trzeba szukać źródeł patriotyzmu, bo to oni są mu najbardziej wierni.
U Mickiewicza, tak jak obserwujemy to w tworze, obraz ojczyzny szlacheckiej portretowany był z wielkim sentymentem i w pozytywnych kolorach. Było tak zapewne dlatego, że Mickiewicz wywodził się z takich właśnie warstw społecznych. Nie przeszkadzało mu to jednak w dostrzeganiu pewnych wad tej społeczności. Będąc poza krajem miał obiektywny ogląd wobec historii i społeczeństwa, na które teraz miał okazje spojrzeć z zewnątrz. Dlatego obraz ukazany w "Panie Tadeuszu" wydaje się taki realny i przekonywujący.
