Powieść poetycka (dłuższy utwór wierszowany o charakterze epickim) jest gatunkiem wywodzącym się z ballad szkockich i angielskich i ukształtowanym w okresie romantyzmu. Za jego twórcę uważany jest Walter Scott, ale prawdziwym mistrzem w tej dziedzinie okazał się George Byron ("Giaur", Korsarz"), który zresztą jako pierwszy wprowadził do powieści poetyckiej tematykę orientalną. W Polsce gatunek ten reprezentowali głównie: Antoni Malczewski ("Maria"), Seweryn Goszczyński ("Zamek Kaniowski") i Juliusz Słowacki ("Arab", "Lambro", "Mnich", "Jan Bielecki")
Cechy powieści poetyckiej:
- połączenie elementów liryki i epiki
- anachroniczność ( czasowa inwersja fabuły, przedstawione wydarzenia nie są poukładane w sposób chronologiczny)
- luźna, fragmentaryczna kompozycja, liczne niedomówienia i tajemnice, zagadkowość, silne zsubiektywizowanie opowiadania i opisu
- mały dystans pomiędzy narratorem a postacią ( narrator wnika w psychikę bohaterów)
- bohater: zwykle buntownik, skłócony wewnętrznie i skłócony ze światem, charakteryzuje go gwałtowność uczuć i niezwyciężona duma
- nastrój grozy i tajemniczości
- oryginalna sceneria (zazwyczaj orientalna lub średniowieczna)
