ADAM MICKIEWICZ (1798 - 1855) - jeden z najwybitniejszych twórców epoki romantyzmu. Jako dziecko uczęszczał do szkoły parafialnej w Nowogródku, a w latach 1815 - 1819 studiował na Uniwersytecie Wileńskim i tutaj był jednym ze współzałożycieli tajnego Towarzystwa Filomatów. Od 1819 do 1823 roku Mickiewicz objął w Kownie posadę nauczyciela. Niestety władze carskie odkryły organizację i w wyniku toczącego się procesu, poeta zmuszony był opuścić Wilno i udać się na zesłanie do Rosji. Tam był do roku 1829 i w tym czasie przebywał w Petersburgu, Odessie i Moskwie. Ważna była również podróż na Krym (1825), dzięki której powstały słynne "Sonety Krymskie". W Rosji poeta zaprzyjaźnił się ze znanymi osobami zaliczającymi się do środowiska intelektualnego. Byli to m.in. Puszkin, Polewoj, Wiaziemski i Wołkonska. 1829 - 1830 - podróżował po Niemczech, Włoszech i Szwajcarii. Gdy dowiedział się o wybuchu powstania listopadowego, próbował przedostać się do kraju, ale niestety próba ta zakończyła się niepowodzeniem i znalazł się wraz z innymi uchodźcami w Dreźnie. W 1832 roku przyjechał do Paryża i tutaj dwa lata później ożenił się z Celiną Szymanowską - córką słynnej wówczas pianistki. We Francji Mickiewicz zaangażowany był w życie polityczne i społeczne (1833 - był redaktorem czasopisma "Pielgrzym Polski"). W latach 1839 - 1840 poeta wykładał literaturę łacińską w Lozannie, a w 1840 roku był profesorem w College de France w Paryżu (objął tutaj katedrę literatury słowiańskiej), aż do 1844 roku, kiedy to został dyscyplinarnie zwolniony głównie za propagowanie idei towianistycznych (w 1841 roku Mickiewicz związał się z kołem towiańczyków założonym przez Andrzeja Towiańskiego i trwał w nim aż do roku 1846). W 1848 roku wybuchła Wiosna Ludów. Wtedy to Mickiewicz udał się do Włoch w celu utworzenia własnego legionu polskiego. Przetrwał on do roku 1849. Mickiewicz powrócił wówczas do Francji i redagował "Trybunę Ludów". Od 1852 roku przejął posadę bibliotekarza w Bibliotece Arsenału, gdzie również mieszkał. Zmarł w 1855 roku w Konstantynopolu, gdzie wyjechał wspierać oddziały żołnierzy mających wziąć udał w wojnie przeciw Rosji. Jego ciało zostało przewiezione do Franci i pochowane na polskim cmentarzu w Montmorency. W 1890 roku prochy przetransportowano do Polski na Wawel.
Początki twórczości Mickiewicza zatopione są jeszcze nieco w ideologii poprzedniej epoki. Właściwie za datę przełomową można uznać "Ballady i romanse" wydane w roku 1822. Rok ten uznaje się za początek romantyzmu w Polsce. W znanej "Odzie do młodości" poeta wzywa do zbiorowego działania i stawia przed młodym pokoleniem szczytne ideały. Żąda podporządkowania celów osobistych dobru ogólnemu, widzi w młodości i braterskim powiązaniu serc ludzkich gwarancję powodzenia w przebudowie świata. W 1823 roku wydana zostaje "Grażyna" - poemat, który wyrósł z zainteresowania starożytną Litwą i z dążeń do ocalenia ludowej literatury w języku litewskim.
Cz. II i IV "Dziadów" ukazujących się w drugim tomie "Poezji" (1823) skupia się wokół obrzędu ludowego i wypowiedzeniu pewnych prawd moralnych (cz. II), a także przedstawia tragedię nieszczęśliwej miłości ( cz. IV).
1828 - ukazał się "Konrad Wallenrod" - największe dzieło poetyckie Mickiewicza, które powstało w czasie jego pobytu w Rosji. Na średniowieczno - litewskim tle historycznym, Mickiewicz przedstawił postać bohaterskiego patrioty, który walczy o ocalenie zagrożonej zagładą ojczyzny. Oczywiście poeta pisząc o beznadziejnej sytuacji Litwy, nękanej przez zaciekłego wroga krzyżackiego chciał nasunąć polskiemu czytelnikowi myśl o Polsce ujarzmionej przez zaborców, o ich despotyzmie i o wynarodowieniu grożącym Polakom.
Problem Polski, ale w nieco innej formie pokazany został również w "Dziadach" cz. III z 1832 roku. Główne oskarżenia padają w kierunku elity (Salon Warszawski, Bal u senatora). Problematykę historiozoficzną i metafizyczną, która jest jednocześnie próbą interpretacji klęski powstania listopadowego, odzwierciedla Konrad w Wielkiej Improwizacji, kiedy to bunt przeciw Bogu związany jest z pragnieniem przejęcia władzy nad duszami ludzkimi i doprowadzenie Polski do ostatecznego zwycięstwa (wyzwolenia).
W "Panu Tadeuszu" Mickiewicz maluje wizję ginącego świata szlacheckiego jak i przedstawia proces kształtowania się typu społeczeństwa nowożytnej Polski (na przykładzie Jacka Soplicy). Jest to dzisiaj jeden z najbardziej znanym, a zarazem ulubionych utworów Mickiewicza. Inne, także cieszące się dużą popularnością to: liryki miłosne i refleksyjno - filozoficzne (cykl liryków lozańskich), dramaty historyczne (pisane w języku francuskim, zachowane do dzisiaj we fragmentach), teksty krytyczno - literackie i wiele innych.
Twórczość Mickiewicza do dzisiaj cieszy ogromną popularnością i choć minęło już tyle lat od napisania dzieł, są one wciąż traktowane jako żywe.
