Romantyzm przyniósł ze sobą kreację nowego typu bohatera literackiego - bohatera romantycznego. Cechował go indywidualizm, nadwrażliwość i bogata psychika, którą targały wszelkie namiętności - miłość i nienawiść, rozpacz i cierpienie. Były one tak intensywne, że często prowadziły bohatera do śmierci samobójczej. Taki los spotkał postać z utworu Goethego - Wertera, Giaura Byrona i niemal Kordiana Słowackiego.
W twórczości Adama Mickiewicza taki typ bohatera odnaleźć możemy w postaci Gustawa, pochodzącego z początkowego etapu twórczości wieszcza. W wyniku nieszczęśliwej miłości Gustaw, podobnie jak inni bohaterowie europejscy z okresu romantyzmu, popełnia samobójstwo.
Sytuacja polityczna, w jakiej znalazła się Polska, wymusiła na twórcach narodowych stworzenie nowego typu bohatera. Stał się nim romantyk - bojownik o wolność narodu. U Mickiewicza występuje on pod postacią Gustawa, który przechodzi duchową przemianę i przyjmuje imię Konrada (III część "Dziadów"), z nieszczęśliwego kochanka stając się patriotą gotowym do wielkich poświęceń. Staje on do walki z samym Bogiem, wierząc, że jako przywódca może ocalić swój naród.
Innym przykładem może być tytułowy bohater powieści poetyckiej "Konrad Wallenrod". Konrad nie mogąc prowadzić otwartej walki, posługuje się podstępem, by zapewnić wolność ukochanemu krajowi. Nie jest to zgodne z honorem rycerskim i budzi w Konradzie wyrzuty sumienia. Jest to jednak postępowanie uzasadnione przez wyższe racje moralne.
Zarówno Konrad z "Dziadów", jak i Konrad Wallenrod są bohaterami, którzy samotnie chcą walczyć z wrogami ojczyzny i wierzą, że taka droga doprowadzi ich do zwycięstwa.
Zupełnie inny typ bohatera odnajdujemy w "Panu Tadeuszu". Mamy tu Jacka Soplicę, który na początku nosi cechy typowe dla romantycznego kochanka. Nieszczęśliwa miłość prowadzi go do morderstwa i oskarżenia o zdradę. Powoduje to wielką przemianę duchową bohatera, który wstępuje do zakonu, przybiera imię księdza Robaka i staje się żarliwym patriotą. Działa jako emisariusz, pragnąc przygotować powstanie narodowe na Litwie. Wina zostaje mu wybaczona, kiedy ratuje życie swego największego wroga, Gerwazego i odsłania swe prawdziwe oblicze.
W twórczości Mickiewicza możemy zaobserwować ewolucję bohatera romantycznego. Z nieszczęśliwego kochanka przemienia się on najpierw w samotnego bojownika o wolność kraju, a potem staje się społecznikiem, prowadzącym naród do walki o wolność.
