O czasie Odrodzenia, czy inaczej mówiąc renesansu w Polsce wydarzyło się niezwykle dużo ważnych wydarzeń. Wiek ten nazywano "złotym wiekiem" - czyli najlepszym czasem dla Polski. Renesans sprawił, że twórcy na powrót zainteresowali się człowiekiem - humanizm, antropocentryzm. To zainteresowanie człowiekiem zaczerpnięto z antyku. Nastąpił znaczny rozwój literatury rodzimej - twórcy zaczęli tworzyć w językach ojczystych.
Artyści oprócz dzieł o własnej tematyce, wybranej, często odnosili się i zabierali głos w sprawie sytuacji politycznej państwa, problemów społecznych. Prawie każdego twórcę epoki renesansu nazwać można patriotą, zaangażowanym w sytuację państwa, ale do najbardziej działających można nazwać między innymi - Piotra Skargę i jego dzieła "Kazania Sejmowe", czy Andrzeja Frycza Modrzewskiego "O poprawie Rzeczypospolitej".
Andrzej Frycz Modrzewski był niezwykle zaangażowany w sprawy i problemy państwa. Był literatem, teologiem, myślicielem, filozofem. Dzieło Modrzewskiego pozwalało czytelnikowi poznać najbardziej istotne problemy państwa. Autor był niezwykle krytyczny wobec ludzi, którzy sprawiali, że Rzeczypospolita stawała się coraz słabszym państwem, dlatego też można było czytelnikowi poznać i spojrzeć krytycznym okiem na palące sprawy. Pisarz nie mogąc pogodzić się z pogarszającą się sytuacją państwa, napisał program reform naprawy ojczyzny. Program ten nie spotkał się z pożądanym entuzjazmem, gdyż pojawiła się tam dość ostra krytyka szlachty - myślącej jedynie o sobie, a nie ojczyźnie.
Tytuły poszczególnych ksiąg traktatu Modrzewskiego, wyraźnie wskazują na tematykę jaką będą podejmować. Wszystkich ksiąg jest pięć: pierwsza "O obyczajach", druga "O prawach", trzecia "O wojnie", czwarta "O Kościele", piąta "O szkole". Wydaje się, że autor zajmuje się wszystkimi najważniejszymi dziedzinami życia człowieka i obywatela.
Księga I - Modrzewski poświęcił ją opisaniu obyczajów. W myśleniu autora są to zasady i kodeks moralny każdego człowieka. Modrzewski kieruje swe słowa do obywateli narodu , zwraca się do szlachty, posłów do senatu i sejmu. Prosi ich, aby mądrze podchodzili do swoich obowiązków, zwracali uwagę na to co robią, gdyż od nich zależą losy państwa. Każdy ma służyć ojczyźnie - "Jak kto może". Aby w przyszłości można nazywać się człowiekiem o dobrych obyczajach, należy od najmłodszych lat wychowywać się w takich zasadach. Autor uważa, że należałoby króla wybierać poprzez wolną elekcję, wówczas nie tylko szlachta miała by wpływ na te wybory. Powinni móc decydować o tym również chłopi. Władca państwa powinien racjonalnie podchodzić do swoich obowiązków, musi być sprawiedliwy. Ponad to ważne było, aby urzędy państwowe obierali osoby, które się zasłużyły czymś dla państwa, a nie tylko to z jakiego rodu pochodzi.
Księga II - była to niezwykle ważna i nowatorska część traktatu. Modrzewski wyraża w niej przekonanie, iż każdy obywatel Rzeczypospolitej powinien być równy wobec prawa, bez względu z jakiej warstwy społecznej pochodzi. Nad prawami państwowymi miła czuwać komisja specjalnie do tego przeznaczona. Zasiadać w niej mieli obywatele ze wszystkich warstw społecznych. Powinno się też powołać zdaniem autora Sąd Najwyższy, również dla wszystkich warstw społecznych.
Księga III - księga ta wskazuje na to, że Frycz Modrzewski był zwolennikiem irenizmu. Uważał, że najlepiej zachować spokój, żyć w pokoju i zgodzie. Należało oczywiście starać się za wszelką cenę, aby taki stan rzeczy utrzymać jak najdłużej i za wszelką cenę - dbać o poprawne stosunki międzypaństwowe.
Księga IV - księga ta zaciekle atakowana była i cenzurowana przez zwierzchników kościelnych. Modrzewski naraził się tym, że chciał poważnych zmian wewnątrz instytucji kościoła. Domagał się uniezależnienia państwa od władzy papieża i stolicy apostolskiej. Autor uważał, że dostojnicy kościoła powinni dbać o krzewienie wiary wśród wiernych, a nie troszczyć się o środki doczesne i materialne.
Następnym publicystą, który niezwykle troszczył się o losy państwa był Piotr Skarga. Pełnił on funkcję nadwornego kaznodziei króla Zygmunta III Wazy. Tworzył dużo, zwłaszcza dzieł odnoszących się do stanu i problemów Rzeczypospolitej. Pisał głownie kazania, najprawdopodobniej z racji pełnionych funkcji. Dziś zachowało się ich około dwustu. Przykładami mogą być - "Kazania przygodne", czy "Kazania na niedzielę i święta". Jednak podstawowymi i najbardziej znanymi kazaniami pozostały "Kazania sejmowe". Kazania te są wyrazem wielkiej troski P. Skargi o Rzeczypospolitą - o jej ład wewnętrzny, zewnętrzne zagrożenia, itp. Twórca, podobnie zresztą do Modrzewskiego, gromił anarchię szlachty, jej bezkarność i zbyt duże przywileje. W utworze Skarga sformułował główne problemy ojczyzny, jako choroby (sześć):
- nieżyczliwość ludzka ku Rzeczypospolitej i chciwość domowego łakomstwa.
- kłótnie i niezgody.
- herezja i niereligijność.
- osłabienie władzy królewskiej.
- niesprawiedliwe prawo.
- "grzechy i złości jawne".
Jednym z najważniejszych postulatów Skargi było wzmocnienie władzy Senatu, podbudowanie władzy głównej, centralnej, a także ograniczenie wolności i przywilejów szlachty. Skarga był przeciwnikiem reformacji. Niestety przepowiada on zbliżającą się klęskę Rzeczypospolitej.
