Wstęp: Na czym polega etos rycerski?
Przedstawienie ideału rycerza - jest on bardzo honorowy, uczciwy, prawdomówny, zawsze stoi w obronie słabych; jest on obrońcą ojczyzny i wiary chrześcijańskiej
Rozwinięcie:
Ideał rycerza miał duże znaczenie w późniejszych kreacjach postaci, które walczyły o wielkie wartości; twórcy nawiązywali do zasad etyki rycerskiej w ocenie bohaterów.
-"Pieśń o Rolandzie" - ideałem rycerza średniowiecznego jest tutaj Roland; utwór ten szeroko sławi jego czyny - jest on według nich bardzo prawym człowiekiem, który ceni tylko wysokie wartości; walczy on z Saracenami o wiarę chrześcijańską.
- Tarquat Tasso "Jerozolima wyzwolona" - nawiązuje do czasów wyzwolenia Jerozolimy. A więc i wyprawy krzyżowej; bohaterami są tu walczący rycerze, ponieważ stoi przed nimi trudne zadanie - muszą oni zmierzyć się ze swoją słabością aby dotrzeć do wyższych wartości i idei.
- Wacław Potocki "Transakcja wojny chocimskiej" - jest tu przywołana historia bitwy chocimskiej z 1621 roku; jest ona opisana stylem kronikarsko - pamiętnikarskim; jest tu zachowana zgodność z prawdą historyczną; pisarz skrytykował szlachtę polską, dla której najważniejsze były przywileje szlacheckie; nie są oni prawdziwymi rycerzami.
- Adam Mickiewicz "Dziady" cz. III, Akt I, scena 1 - przedstawiona jest tutaj młodzież wileńska ( Towarzystwo Filomatów ) ; są oni prześladowani, utracili swoją niezależność; poeta sakralizuje ich postawę i cierpienie; uważał, że chcą oni zachować, to co im najbliższe i najbardziej święte.
- Juliusz Słowacki "Sowiński w okopach woli" - przywołuje tu postać generała Sowińskiego", który był obrońcą warszawskiej woli; zginął, broniąc swego honoru.
- Eliza Orzeszkowa "Gloria victis" - przywódca powstania Romuald Traugutt przedstawiony jest tutaj z namaszczeniem - jest on tu wręcz mitycznym wodzem, który daje żołnierzom wiarę; jest on odważny, jest przykładem idealnej postawy patriotycznej.
- Henryk Sienkiewicz Potop" "Ogniem i mieczem" "Pan Wołodyjowski" - jest to obraz niezgodny z prawdą historyczną, ale za to bardzo poruszający i budujący; przedstawia tu Sienkiewicz polskich szlachciców jako prawych rycerzy, którzy cenią wartości takie jak uczciwość i honor, oddanie.
- Andrzej Kamiński "Kamienie na szaniec" - głównymi bohaterami tej powieści są Alek, Rudy i Zośka, harcerze z Szarych Szeregów; są oni niezwykle odważni w obliczu zagrożenia, jakim są gestapowcy; Rudy zostaje dotkliwie przez nich pobity, umiera; nie zdradził on swych przyjaciół nawet w obliczu śmierci; potrafili oni zachować największe wartości.
- Jan Lechoń "Pieśń o Stefanie Starzyńskim" - jest to postać zupełnie zwyczajna, stanowi ona bowiem kontrast z wielkimi bohaterami, którzy opisywani są z wielkim patosem; prawdziwe bohaterstwo i patriotyzm według poety tkwi w codziennym, często mozolnym wypełnieniu zadań, które stawia przed nami społeczeństwo i jego sytuacja; utwór ten obala niejako patetyczny mit wielkiego rycerza, który walczy.
- Konstanty Ildefons Gałczyński "Pieśń o żołnierzach Westerplatte" - sakralizuje walkę żołnierzy, którzy bronili Westerplatte - pozostawieni byli tam sami sobie, poświęcili się, zginęli za ojczyznę.
Zakończenie: Jak widać temat postawy rycerskiej jest zawsze obecny w literaturze; jest on częstym nawiązaniem; jest ta postawa krytykowana lub też apoteozowana.
