HARCERZE

S. Szmaglewska Czarne Stopy, bohater zbiorowy.

Przedstawiciele zbiorowości: Postacią pierwszoplanową, której przygody zajmują większą część powieści, jest Marek Osiński. Ważną rolę odgrywa także jego przyjaciel, Felek. Zastępowym najmłodszego zastępu jest Maciek Osa. Nad wszystkim czuwa druh drużynowy, Andrzej Wróbel.

Charakterystyka: Chłopcy kierują się wspólnymi zasadami: uczciwością, honorem, są prawdomówni (a w każdym razie starają się zawsze mówić prawdę), pomagają wszystkim, którzy tego potrzebują, stanowią zgraną grupę, bardzo się lubią. Harcerze interesują się historią swojej ojczyzny - przybyli w Góry Świętokrzyskie, by zbadać strony, które tak zafascynowały polskiego pisarza, Stefana Żeromskiego. Są serdeczni wobec okolicznych mieszkańców. W czasie pobytu na obozie kształcą u siebie cechy niezbędne harcerzowi: upór, wytrwałość, samodzielność, umiejętność radzenia sobie w trudnych sytuacjach, zdolność szybkiego podejmowania decyzji. W grupie jest to łatwiejsze i ciekawsze. Muszą sami przygotowywać sobie posiłki, trzymać wartę, aby nocą na teren obozu nie wszedł intruz, pilnować porządku. Dzięki tym wszystkim zajęciom chłopcy stają się dojrzalsi, lepsi, odpowiedzialni.

Zachowanie chłopców podczas obozu: harcerze stanowią spójną grupę:

-mają jeden cel - pomagać innym i sobie nawzajem,

-organizują wspólne zajęcia: razem zwiedzają okolicę, potem opowiadają o tym, co widzieli, wcześniej przygotowują się do wycieczek, wertują książki i przewodniki na temat Gór Świętokrzyskich; organizują ogniska, podczas których druh drużynowy opowiada ciekawe historie, aby wzbogacić wiedzę i pobudzić wrażliwość chłopców na piękno przyrody;

-Andrzej Wróbel stara się także zwrócić uwagę chłopców na ich własne indywidualne cechy, na przykład wykonanie przez Marka kukieł kierownictwa obozu zostaje przez Andrzeja odebrane jako sygnał artystycznych zdolności chłopca. Na obozie harcerze mogą kształtować i rozwijać swe zainteresowania.