Bohaterowie "Nad Niemnem"
Emilia Korczyńska - jest kobietą, która czyta romanse i żyje w wytęsknionym świecie romansów, marzy o wielkim uczuciu, które wyrwie ją z przyziemnej rzeczywistości, zachowuje się jak dama, nie potrafi zaakceptować roli pani domu, która powinna opiekować się rodziną i gospodarstwem, od prozy życia ucieka w literackie historie miłosne, nie docenia wysiłków szczerze ją kochającego męża.
Zygmunt Korczyński - dusza artystyczna, osamotniony indywidualista, który czuje się kimś wyjątkowym, tak naprawdę jest znudzony życiem i szuka rozrywek, inspirację do tworzenia próbuje odnaleźć w Paryżu, romansując, poszukuje romantycznej miłości.
Różyc - bierny, pozuje na romantyka nierozumianego przez tłum, szuka natchnienia, by czuć się jak tajemniczy i niespełniony bohater romantyczny, ucieka od prawdziwego życia.
Postacie wykreowane przez Elizę Orzeszkową są schematycznym odzwierciedleniem bohaterów romantycznych. Pisarka potępia ich bierność, oderwanie od rzeczywistości na rzecz wzniosłych ideałów. Równocześnie podkreśla doniosłość patriotycznych zrywów, oddaje cześć romantykom - wprowadza wątki patriotyczne do powieści.
Bohater "Trylogii"
Kmicic - to sienkiewiczowska wersja bohatera romantycznego, za wzór dla tej postaci można uznać Jacka Soplicę, obaj mają dwa wcielenia, ich życiorys dzieli się na dwa etapy: czas młodzieńczych zabaw i hulanek, niesforne zachowanie, błędy młodości, a następnie tragiczny moment zwrotny - oskarżenie o zdradę i czas rehabilitacji w służbie ojczyzny, obaj niemal oszaleli z powodu wielkiej miłości, różnica pojawia się w zakończeniu ich losów - Sienkiewicz dał swej postaci szansę na dalsze, szczęśliwe życie.
Bohater "Lalki"
Stanisław Wokulski - "spóźniony romantyk", człowiek ukształtowany w duchu romantyzmu, którego życie toczyło się w czasach pozytywistycznych, bohater skupia cechy typowe dla romantyków i pozytywistów równocześnie, co prowadzi jego życie osobiste do nieuchronnej katastrofy, miotają nim sprzeczne wartości:
- jak romantyk jest indywidualistą, jednostką niezwykłą, nie może odnaleźć się w świecie, brał udział w zrywie narodowowyzwoleńczym, co musiał odpokutować na Syberii, jego losy są tajemnicze, on sam jest człowiekiem skrytym, skomplikowanym wewnętrznie, szanuje kobiety, taktuje je jak damy, , potrafi poświęcić się dla idei, dla miłości zrobi wszystko, ukochaną Izabelę traktuje niemal jak świętą, wielkie uczucie do niej prowadzi bohatera do tragicznego finału - myśli samobójczych;
- jak pozytywistę interesują go wynalazki, wiedza, którą zdobywał w Szkole Głównej w Warszawie), jest przedsiębiorczym ekonomistą, troszczy się o pozycję ekonomiczną ojczyzny i los najuboższych, konsekwentnie pomnaża majątek, by osiągnąć zamierzony cel.
Wokulski był człowiekiem rozsądnym, wierzył w pracę i zdobytą wiedzę. Jak romantyczny bohater zakochał się bez pamięci w pięknej Izabeli, co zmieniło jego podejście do życia. Wyznawane ideały uległy przewartościowaniu.
Na miano prawdziwych bohaterów romantycznych zasługuje Prezesowa Zasławska oraz Rzecki - żyli wspomnieniami, marzeniami i odeszli wraz z romantycznym pokoleniem i ich światem.
