Od wieków zastanawiano się, czym jest władza i na czym polega jej fenomen Z jednej strony jest to niewątpliwie duży zaszczyt, z drugiej natomiast olbrzymie zobowiązanie. Co sprawia, że dla wielu ludzi staje się namiętnością i pokusą? Jest wielu ludzi, dla których największym życiowym sukcesem jest władza, panowanie nad ludźmi, rozporządzanie ich życiem, wydawanie nakazów i zakazów. Całe swoje życie podporządkowują zdobyciu władzy, pozycji kierowniczej lub dyrektorskiej. Władza daje siłę, sławę i bogactwo. Jednak jest również siłą niszczycielska, która burzy życie ludzi nieprzygotowanych na udźwignięcie ciężaru obowiązków i odpowiedzialności. Tylko ludzie silni i powołani do władzy będą potrafili sobie poradzić.

Motyw władzy jest obecny w literaturze od dawna. Już w Mitologii i Biblii pojawia się mnóstwo portretów różnych władców. Mitologiczny król Priam, władca Troi, który potrafił upokorzyć się przed swym wrogiem, król Itaki - Odyseusz, który powracał do swej ojczyzny przez dziesięć lat, król Edyp, którego życie naznaczone było fatum czy król Midas, znany ze swego marzenia o zamianie wszystkiego, czego dotknie w złoto, do dziś dnia budzą żywe zainteresowanie czytelników. Biblijny król Salomon jest symbolem mądrości i sprawiedliwości, natomiast król Herod to symbol władzy despotycznej, która nie cofnie się przed niczym, aby osiągnąć cel.

Antyk prezentuje również sylwetki królów tyranów. Do takich zalicza się Kreon, władca Teb, bohater dramatu Sofoklesa - Antygona. Kreon to człowiek niezdolny do kompromisów. Jest bardzo zdeterminowany pragnieniem utrzymania swojego tronu. Po objęciu władzy wydaje różne dekrety, od których nie respektuje żadnych odstępstw. Nawet wtedy, gdy w grę wchodzi życie rodziny, waha się. Kierując się chęcią zemsty i ukarania zdrajcy nie zezwala Antygonie na pochowanie zwłok Polinejkesa. Tym samym występuje przeciwko prawu boskiemu. Kieruje się gniewem. Dobro państwa jest dla niego ważniejsze niż rodzina. Jego jedynym celem jest utrzymanie tronu. Swoim uporem doprowadza do tragedii. Antygona, obrończyni praw boskich i więzów rodzinnych i Hajmon popełniają samobójstwo. Kreon natomiast za pogwałcenie praw boskich jest skazany na życie z wyrzutami sumienia.

Jest to król, który w amoku administracyjnych i ustrojowych przemian zapomniał o swych poddanych i przyszło mu za to zapłacić słoną karę. Jak wielu takich władców możemy odszukać w historii ludzkości?

Makbet, bohater jednej z najsłynniejszych tragedii Wiliama Szekspira to człowiek o skomplikowanej, nietuzinkowej osobowości, ale to także postać władcy - tyrana. Dramat ten to znakomite studium ludzkiej psychiki owładniętej żądzą władzy. Jedną z cech natury ludzkiej jest ambicja. Jeśli jest nadmiernie rozwinięta wówczas powoduje różnorakie zło. Chorobliwa żądza władzy stała się przyczyną zguby Makbeta i jego żony. Bohater dramatu ma wszystko, co potrzebne jest człowiekowi do szczęścia: miłość ukochanej kobiety, wysoką pozycję, przyjaźń króla, ale pod wpływem usłyszanej przepowiedni coraz bardziej pragnie władzy. I zaczyna do niej dążyć pomimo wszystko. Może zostać królem, ale najpierw musi zabić prawowitego władcę. Potem zabić też musi świadków i tych, którzy podejrzewają zbrodnię. Popełnia kolejne morderstwa, kłamie, oszukuje, udaje. To wszystko po to, by spełnić swoje marzenie o sukcesie, o władzy. Sądzi, że może zrobić wszystko żeby je zrealizować. Ale cena jest wysoka. Makbet staje się ofiarą własnej pychy i ambicji, przeżywa katusze wyrzutów sumienia, nie umie i nie może już żyć radośnie i szczęśliwie. Jego marzenie pochłania go, niszczy, działa nań jak narkotyk. Nie osiąga sukcesu, bo nie można w taki sposób go osiągnąć. Jest skazany na klęskę. Makbet jest władcą tyranem, którego boją się i nienawidzą poddani. Zdobywa tron za pomocą przemocy i zbrodni. Władza jest jego chorobą nieszczęściem, które go niszczy

Henryk Sienkiewicz w Potopie przedstawia inna sylwetkę króla. Jan Kazimierz to władcza dobry i sprawiedliwy, bardzo zatroskany losem państwa i swoich poddanych. Jego panowanie przypadło na czas wojny polsko-szwedzkiej. Swoje troski o kondycję państwa zanosi przed ołtarz Czarnej Madonny w Częstochowie. Jest władcą bardzo religijnym. Jest kochany przez swoich poddanych, czego najlepszym dowodem jest postać Kmicica, który własnym ciałami broni swojego króla. Jan Kazimierz to również konsekwentny polityk i dobry dowódca. Ma wśród swoich żołnierzy najwybitniejszych dowódców np.: Stefana Czarnieckiego. Dla króla władza to olbrzymie zobowiązanie wobec narodu, to zaszczyt, który należy traktować z całą powagą. Jest władcą, o jakim marzyły narody wielu państw.

Folwark zwierzęcy George`a Orwella to powieść kojarząca się przede wszystkim z makabryczną wizją świata opanowanego przez system totalitarny. Niezadowolone z powodu trudnych warunków życia, zwierzęta z Folwarku Dworskiego zbierają się na tajnym zebraniu i planują rewolucję. Walczą i zdobywają wolność, nazywając nowo zdobytą posiadłość FOLWARKIEM ZWIERZĘCYM. Wszystko wydaje się być doskonałe aż do chwili, gdy w świniach, które zarządzają folwarkiem, budzi się pragnienie władzy. Życie w folwarku zwierzęcym zaczyna różnić się od oczekiwań zwierząt. Po rewolucji zwierzęta ustanowiły podział obowiązków. Cieszą się wolnością i aby ją utrzymać są w stanie ciężko pracować i tracić zdrowie, byle by tylko zachować folwark w swoich rękach i zapewnić dobrobyt przyszłym pokoleniom. Wspólna praca "na swoim" sprawia zwierzętom przyjemność. Jedynymi zwierzętami, które nie pracują a czerpią największe korzyści z pracy podległych im zwierząt są świnie. Lenistwo czyni z nich katów, którzy szybko zapominają o ideałach pierwszej rewolucji. Stają się bezwzględnymi władcami, którzy ciągle zmniejszają rację żywnościowe zmuszając zwierzęta do jeszcze cięższej pracy. Świnie korzystają z wysokiej pozycji, jaką im daje władza. Śpią w łóżkach, uprawiają hazard, chodzą na dwóch nogach. Stosują zasadę, że "wszystkie zwierzęta są równe, ale niektóre równiejsze". Przywileje są tylko ich udziałem, nikomu innemu nie wolno z nich korzystać. Utopijny obraz szczęśliwego życia zmienia się w koszmar, w którym dąży się do maksymalnego wykorzystania pracujących zwierząt. Pisarz w swojej powieści obnaża mechanizmy systemów totalitarnych, ukazuje metody dochodzenia do władzy i sposoby jej utrzymania. Jednym z nich jest właśnie zmuszanie społeczeństwa do ciężkiej, często niewolniczej pracy a poprzez nią egzekwowanie bezwzględnego posłuszeństwa. Totalitaryzm to przede wszystkim zniewolenie jednostki i odebranie jej wszelakich praw.

Literatura często przedstawia władców złych, tyranów opanowanych żądza władzy. Rzadko który z takich władców pamięta o dobru państwa i swoich poddanych. Kieruje się natomiast przede wszystkim swoimi pokusami i pragnieniem sprawowania władzy. Wielu z nich zapomina, że władza to obowiązek i odpowiedzialność za losy państwa. Kierując się prywatą i własnymi korzyściami stają się bezwzględni i okrutni wobec poddanych. Wielu władców dokonuje wtedy niemądrych decyzji, które krzywdzą wielu ludzi.

Również w dzisiejszej świecie można obserwować wielu polityków, którzy po dojściu do władzy zapominają o ideałach, o wartościach, zapominają o problemach swoich wyborców, natomiast najważniejsze jest dla niech utrzymanie się na stanowisku. Jestem zdania, że władza powinna być kontrolowana przez społeczeństwo, które ma prawo głosu. Dlatego system demokratyczny, choć niedoskonały, jest najlepszym sposobem sprawowania władzy.