Sztuka - to synteza słowa, dźwięku, obrazu. Dlatego tak często w literaturze odnaleźć można motywy malarskie i muzyczne.
I tak np. młodopolski, a właściwie neoromantyczny (bo ta nazwa najlepiej oddaje charakter utworu( dramat "Wesele" Stanisława Wyspiańskiego łączy w sobie sferę werbalną (słowo i muzyka) i pozawerbalną (obraz, impresjonistyczny światłocień).
Taniec, artyści (bawiący się na weselu Poeta, Pan Młody, Nos, natchniona Rachela), obrazy (matejkowski Stańczyk, Wernyhora, Racławice) i ogólna koncepcja utworu jako połączenia wszystkich dziedzin sztuk - wszystko to odnajdujemy w dramacie Wyspiańskiego. Są tam liczne synestezje, dużo wiadomości muzyczno-malarskich wnoszą również didaskalia (sceneria, wygląd weselnej izby, charakter tańca, itp.)
Podobny związek odnaleźć można we wszystkich niemal znanych dziełach literackich.
W pisanym w latach 1932-1934 na emigracji w Paryżu "Panu Tadeusz" obraz (portrety wielkich Polaków: Kościuszki, Reytana, Jasińskiego na ścianach soplicowskiego dworu) towarzyszy muzyce (koncert Jankiela na rogu, który powtarzało echo, piękny polonez As-dur zagrany po mistrzowsku na cymbałach przez Jankiela, który swoja gra "opowiedział" historię Polski od Konstytucji 3 Maja 1793 aż do przemarszu wojsk napoleońskich przez Litwę), artystyczne aspiracje Hrabiego, który portretuje Zosię w stroju litewskim, zainteresowania Telimeny, plastyczne i dźwiękowe przedstawienia zjawisk przyrody (wieczorny koncert żab, nadciągająca burza, itp.) współtworzą fabułę.
Podobne połączenie odnajdujemy w nagrodzonych literackim Noblem w 1924 roku "Chłopach" czy "ludziach bezdomnych" Stefana Żeromskiego.
I chociaż sztuka w powieści Reymonta ma charakter ludowy, wyraża równie mocno prawdę i piękno. Artystyczne uzdolniona jest np. Jagna, która pięknie maluje wielkanocne pisanki. Opisy ludowych tańców w czasie wesela Jagny I Macieja Boryny cechuje niepowtarzalna dynamika i malowniczość (mazur, kujawiak, obertas - czyli oberek, chodzony tuz przed wyjściem do kościoła).
Znajdujące się w paryskim Luwrze dzieł sztuki: Wenus z Milo i "Rybak" Puvisa de Charanesa wprowadzają odbiorce do tematyki utworu, ukazują dwa różne światy: bogactwa i zabawy oraz nędzy i ludzkiej krzywdy.
Muzyka i malarstwo przejawia się w utworach literackich również poprzez wprowadzanie postaci artystów, np. w "nad Niemnem" Elizy Orzeszkowej jest to malarz Zygmunt Korczyński, w "Cudzoziemce" Marii Kuncewiczowej główna bohaterka Róża napiętnowana jest artystycznym niespełnieniem, a jej córka Marta jest utalentowaną pieśniarką.
Dźwięki i obrazy wzbogacają utwory, wyrażają treści ukryte, symboliczne (np. chocholi taniec w "Weselu", finałowe tango w dramacie Sławomira Mrożka).
Już w literaturze staropolskiej podkreślają one urodę życia (biesiadny nastrój "Pieśni świętojańskiej o Sobótce" Jana Kochanowskiego), pomagają przetrwać trudne momenty (pracujące na polu żniwiarki, m.in. Oluchna i Pietruch śpiewają piosenkę "Słoneczko śliczne oko dnia ono pięknego/ Nie jesteś ty zwyczajów starosty naszego", aby udobruchać zagniewanego ekonoma "z nahajką", a przede wszystkim - ulżyć sobie w ciężkiej pracy.
Czasami pieśni mają ludowy charakter (ballady Mickiewicza, np.. "Lilie", "Powrót taty", śpiewy w czasie obrzędu dziadów w II części romantycznego dramatu), przechowują "ludowe pamiątki", czyli tradycję, kulturę (pieśni Wajdeloty z "Konrad Wallenroda" Adama Mickiewicza.). Mogą wyrażać również samotność (początek "Wielkiej Improwizacji"), bunt ("Trupięgi" Bolesława Leśmiana), miłość, fizyczne zauroczenia bohaterów (kozak z "Przedwiośnia" Stefana Żeromskiego).
Malarstwo i muzyka wzbogacają przekaz literacki, pozwalają czytelnikowi w pełny sposób odbierać artystyczny przekaz i interpretować zawarte w nim treści.
