A

Allach- w islamie Bóg, stwórca świata, najwyższy sędzia, jedyny byt samoistny.

Andaluzja- rejon autonomiczny i kraina historyczna w południowej Hiszpanii, nad Morzem Śródziemnym i Oceanem Atlantyckim, graniczy z Portugalią. W starożytności kolonizacja fenicka, od VI wieku p.n.e. pod panowaniem Kartaginy, od II w p.n.e.- Rzymu. 1808- 1812 centrum oporu antynapoleońskiego; 1981- zatwierdzenie statutu wspólnoty ekonomicznej.

Arabowie- grupa ludów semickich uznających język arabski za rodzimy, nie stanowiących jednolitej grupy etnicznej; historycznie ukształtowana na skutek zmieszania się koczowniczych plemion arabskich z Półwyspu Arabskiego z ludnością podbitych przez nie w VII wieku terytoriów. Większość Arabów muzułmanów to sunnici, Arabowie szyici skupiają się w Jemenie, Iraku, Libanie i Syrii. Arabowie chrześcijanie w Libanie, Syrii, Jordanie i Egipcie. Za kraje arabskie uznaje się państwa leżące na Półwyspie Arabskim, Irak, Syrię, Liban, Jordanię, Egipt, Sudan oraz państwa Maghrebu.

B

Beduini- koczownicy plemienia arabskiego, nazwę wprowadzili Arabowie w celu odróżnienia od arabskiej ludności miejskiej hadari i wiejskiej fellachowie. Zamieszkują kraje arabskie, ich głównym zajęciem jest hodowla wielbłądów, owiec i kóz. Zarobkiem dla Beduinów są przejażdżki turystów na wielbłądach, są kierowcami, bo znają dobrze pustynie.

Bułat- biała broń turecka z rozszerzoną klingą, wykonana z bardzo twardej i sprężystej stali. Używana na Bliskim Wschodzie.

Bukłak- naczynie z przykrywką, służące do przechowywania lub przewożenia płynów; worek skórzany na napoje.

D

Derka- gruby, kosmaty koc, używany zazwyczaj jako okrycie na konie; zniszczony koc.

Drachmy- moneta bita w starożytnej Grecji, Kartaginie i Azji Zachodniej, przeważnie srebrna. Była także jednostką monetarną nowożytnej Grecji, wprowadzone w 1832 roku, zastąpione przez euro w 2002 roku.

Dywan- gruba, wzorzysta tkanina, zwykle wełniana, przeznaczona do przykrycia podłogi lub do ozdoby ścian; z baśni wschodnich zaczarowany dywan, mający właściwość przenoszenia się w powietrzu.

Dżinn- rodzaj ducha w kulturze arabskiej, demony i duchy powstałe z czystego ognia bez dymu, są niewidzialne, posiadają nadnaturalną potęgę, przyjmują dowolną postać, uważano ich za mieszkańców pustyni.

F

Fajka- przyrząd do palenia tytoniu składający się z cybucha i główki, którą napełnia się tytoniem. Fajka pokoju wypalana prze Indian przy zawieraniu układów pokojowych, symbol pojednania, przyjaznych stosunków.

I

Islam- religia, której twórcą był Mahomet. Za ostatniego proroka islam uznaje Mahometa (Muhammada), a za ostatnią objawioną księgę - Koran. Według Muzułmanów Bóg jest wszechwiedzący, islam zabrania przedstawiania go w jakiejkolwiek postaci. Szacuje się, że obecnie 1,2 miliarda ludzi to wyznawcy islamu - głównie w Azji i Afryce.

J

Jaszczurki- niewielkie, ruchliwe gady o wydłużonym tułowiu i długim, cienkim ogonie.

K

Karawana- grupa kupców, pielgrzymów, podróżnych wędrująca zwykle na wielbłądach przez pustynie i stepy Afryki.

Kobierzec- jednostronna barwna tkanina dekoracyjna, z prawej strony puszysta, z lewej gładka, służąca do przykrycia podłogi lub ścian.

Koń- zwierzę roślinożerne, hodowane głównie jako zwierzę pociągowe i do jazdy wierzchem, jeździli na nim Beduini.

Kryształy górskie- gatunek przezroczystego, ciężkiego szkła o jaskrawym połysku.

Koran- święta księga muzułmanów, podzielona na 114 rozdziałów. Według muzułmanów powstał w VII wieku naszej ery.

L

Lewant- historyczna nazwa krajów położonych na wschodnich wybrzeżach morza Śródziemnego (Azja Mniejsza, Syria, Liban). Granice wyznaczają: Morze Śródziemne, Taurus, Mezopotamia, Pustynia Arabska i Morze Czerwone.

M

Maurowie- od Mauretanii, nazwa krainy historyczno- geograficznej, obecnie zachodniej części Algierii i północno- wschodniego Maroka, ludność Mauretanii i Sahary Zachodniej, w literaturze chrześcijańskiej nazwa muzułmańskich mieszkańców północno- zachodnich krajów Afryki, w średniowiecznej Europie muzułmańscy mieszkańcy Półwyspu Iberyjskiego, którzy stworzyli cywilizację Andaluzji.

Mektub- słowa wymawiane często przez muzułmanów, którzy akceptują bezgraniczną wolę Boga.

Mędrzec- człowiek uczony, mądry; myśliciel, filozof.

Muł- zwierzę pochodzące ze skrzyżowania osła z koniem.

N

Nargila- rodzaj fajki wodnej, tradycyjny przedmiot do palenia na Bliskim Wschodzie i w Azji. Polski odpowiednik- szisza.

O

Oaza- obszar na pustyni, gdzie jest roślinność, otaczająca zwykle źródło lub zbiornik wodny.

P

Pustynia- duży obszar pozbawiony całkowicie roślinności lub skąpo porośnięty bylinami albo ziołami krótkotrwałymi wskutek braku wody.

R

Rabin- duchowny żydowski, zwierzchnik żydowskiej gminy wyznaniowej, znawca żydowskiego prawa religijnego.

S

Samum- gwałtowny, suchy i gorący wiatr wiejący na pustyniach Afryki Północnej i Półwyspu Arabskiego. Występuje od kwietnia do czerwca najczęściej, wywołuje burze piaskowe i pyłowe.

Scirocco- suchy i gorący wiatr wiejący w basenie Morza Śródziemnego. Wieje najczęściej na wiosnę, z kierunków południowego lub południowo- wschodniego znad Afryki lub Półwyspu Arabskiego, przynosząc tumany piaszczystego pyłu (znad Sahary i innych pustyń).

Studnie artezyjskie- głębokie, pionowo wywiercone otwory, obudowane stalowymi rurami; łączą powierzchnię ziemi z wodami artezyjskimi.

Sykomora- ośla figa, drzewiasty figowiec wschodnio- afrykański, o niesmacznych owocach i cennym, trwałym drewnie. Uprawiana w Afryce, Palestynie, Syrii, na Cyprze i Krecie. Owoce jadalne, ciężko strawne, liście jajowate lub sercowo- jajowate, lśniące, ciemnozielone, pień gruby.

T

Tamaryszek- krzew o liściach drobnych, łuskowatych, kwiatach bladoróżowych, występujący w pustynnych i nadmorskich okolicach. Z gałęzi tamaryszku francuskiego, pochodzącego z rejonu Morza Śródziemnego wyrabia się cybuchy do fajek, kora tamaryszku służy do farbowania skór, liście małe, mięsiste, kwiaty białe, różowe lub purpurowe, światłolubne, wymagają lekkich, piaszczystych gleb.

Turban- nakrycie głowy uformowane z długiego pasa lekkiej tkaniny owiniętej w specjalny sposób wokół głowy, noszone przez mężczyzn w Indiach i w krajach muzułmańskiego Wschodu.

W

Wielbłąd- duży ssak kopytny z jednym lub z dwoma garbami, używany jako zwierzę juczne lub wierzchowe, zwłaszcza na obszarach pustynnych.