"Faraon" to powieść ukazująca państwo egipskie u schyłku jego świetności, w okresie jego społecznego rozkwitu i zwycięstwa kasty kapłańskiej. Głównym bohaterem uczynił Prus Ramzesa XIII, następcę Ramzesa XII.
Ramzes XIII to przywódca, który chce zrealizować ideał dobrego władcy, przywrócić Egiptowi dawną potęgę i znaczenie w ówczesnym świecie. Aby osiągnąć te cele postanawia przeprowadzić kilka znaczących reform. Między innymi zależało mu na zmniejszeniu cierpień chłopów, dlatego ustanawia jeden dzień w tygodniu odpoczynku i planuje dać własny zagon ziemi dla każdego z nich. Wie, że zachcianki faraonów powodują, co roku śmierć kilu tysięcy uciemiężonych chłopów:
"na utrzymanie kapłanów i świątyń ciężko pracują ze dwa miliony ludu egipskiego (…) Książe czuł, że chłopom dzieje się krzywda, więc doznał niemiłej ulgi odkrywszy, że sprawcami złego są kapłani.(…) każda piramida jest wielkim występkiem, a największym: - Cheopsowa [...]. Swój wielki grób budował faraon przez lat trzydzieści, w ciągu których sto tysięcy ludzi pracowało co rok po trzy miesiące. I jaki z tej pracy pożytek?... Kogo ona wykarmiła, uleczyła i odziała … Ale za to co rok przy tej robocie marniało dziesięć do dwudziestu tysięcy ludzi... Czyli-na grób Cheopsa złożyło się z pół miliona trupów... A ile krwi, łez, bólów? - kto zrachuje?"
Faraon pragnie wykorzystać skarby ukryte w Labiryncie przez kapłanów do odbudowy państwa egipskiego i zapewnienie mu dobrobytu i pomyślnego rozwoju:
,,I naprawdę uczynię tak! - zawołał książę. - Dobry gospodarz nie pozwala, ażeby jego inwentarz marł z głodu, pracował nad siły lub odbierał niesłuszne plagi... To musi się zmienić"
Niestety kapłani nie chcą się pogodzić z utratą zwierzchnictwa nad majątkiem i poprzez ich podstępy i nieczystą grę Ramzes XIII ponosi klęskę. Nie udaje mu się odebrać bogactwa z rąk kapłanów, zostaje zamordowany przez Wykona.
Głowa państwa egipskiego poniosła klęskę w starciu z duchownymi, faraon nie potrafił podejmować szybkich, trafnych decyzji, przeszkadzał mu w tym niewątpliwie jego młodzieńczy charakter: porywczość, niecierpliwość, lekkomyślność, gwałtowność.
Prus ukazał w "Faraonie" zasady funkcjonowania państwa, nadrzędną rolę kasty kapłańskiej, skupiającej w swych rękach monopol religii, nauki i potęgę pieniądza. Powieść została uznana za utwór ponadczasowy, gdyż tematyka państwa, władzy, społeczeństwa i wybitnej jednostki ma zasięg uniwersalny i aktualny nawet kilkanaście wieków później.
