Akcja dramatu

  1. Prolog i sytuacja początkowa:

    • Akcja rozgrywa się w warsztacie szewskim, którego właścicielem jest Majster Tymoteusz Prokop Scurvy. Pracuje on wraz z czeladnikami: Józefem Kopyrda, Józefem Księżycem i Józefem Kucmerką.
    • Warsztat jest miejscem pełnym napięcia między pracodawcą a pracownikami, co symbolizuje konflikty klasowe.
    • Szewcy narzekają na ciężką pracę i marzą o zmianie swojego losu. Z kolei Scurvy uważa ich za niewdzięcznych leni.

  2. Pojawienie się Sajetana Tempego:

    • Sajetan Tempe, dawny majster szewski i ideolog rewolucyjny, podburza czeladników do buntu przeciwko Scurvemu. Wybuch rewolucji jest metaforą przewrotów społecznych i obalenia porządku.

  3. Upadek Scurvy'ego i triumf czeladników:

    • Szewcy przejmują władzę w warsztacie, wtrącając Scurvy'ego do więzienia. Władza jednak szybko demoralizuje robotników, którzy zamiast pracować, oddają się rozpuście i bierności.

  4. Interwencja Hiper-Robociarzy i inne siły:

    • Władzę nad szewcami przejmują kolejne grupy: Hiper-Robociarze reprezentujący brutalne mechanizmy władzy oraz Prokurator Scurvy, który powraca jako przedstawiciel nowego porządku. Dochodzi do całkowitej degeneracji życia społecznego.

  5. Zakończenie i katastrofa:

    • Akcja zmierza ku absurdowi i chaosowi. Wszystkie wartości, zarówno pracy, jak i idei rewolucyjnych, zostają zdegradowane. Na końcu dramatu pojawia się wizja totalnej destrukcji społeczeństwa.
Motywy i znaczenie
  • "Szewcy" to parodia rewolucji, ukazująca, że każda władza prowadzi do korupcji i degeneracji.
  • Groteska i absurd podkreślają irracjonalność ludzkich dążeń i mechanizmów społecznych.
  • Dramat krytykuje wszelkie formy ideologii, zwłaszcza totalitarne systemy polityczne.
  • Witkacy ukazuje również dehumanizację i mechanizację człowieka w nowoczesnym świecie.
Podsumowanie

Szewcy są jednocześnie filozoficzną satyrą i ostrzeżeniem przed destrukcyjnymi siłami władzy i rewolucji. Dramat pozostaje aktualny dzięki uniwersalności poruszanych problemów i swojej ponadczasowej wymowie.