Henryk Sienkiewicz przyszedł na świat dnia 5 maja 1846 roku w Woli Okrzejskiej, mieścinie położonej na Podlasiu. Wywodził się z mocno podupadłego rodu ziemiańskiego, w którym jednakże wciąż były żywe dawne tradycje rycerskie oraz kult przodków.

Sienkiewicz naukę rozpoczął we warszawskim gimnazjum, następnie zaś został studentem wydziału filologicznego Szkoły Głównej. Podczas studiów nawiązał kontakt z reakcjami warszawskich czasopism, co zaowocowało serią zamieszczanych w nich artykułów oraz felietonów, które podpisywał Litwos. Okazał się on być młodzieńcem niezwykle podatnym na propagowane przez pozytywistów idee, dlatego też angażował się w szereg akcji społecznych, mających na celu podniesienie poziomu szkolnictwa oraz statusu materialnego szerokich warstw społeczeństwa polskiego. "Entuzjazmuje się rozwojem przemysłu, propaguje wiedzę i nowoczesną technikę, a przy tym jasno widzi zaniedbanie cywilizacyjne kraju" (A. Milska: Pisarze polscy).

W roku 1872 na półki księgarskie trafiła jego debiutancka powieść zatytułowana "Na marne". Została ona przyjęta zarówno przez publiczność, jak i czytelników, bez specjalnego entuzjazmu, jakkolwiek ci ostatni dostrzegli w młodym prozaiku spory talent. W tym mniej więcej czasie ukazują się również jego "Humoreski z teki Worszyłły". Te pierwsze kroki na niwie literackiej nie pozwalały, oczywiście, Sienkiewiczowi utrzymać się, dlatego też cały czas pracował w różnych redakcjach stołecznych czasopism. Periodyk "Niwa", którego zresztą był współwłaścicielem, drukuje jego trzy opowiadania: "Stary sługa", "Hania" i "Selim Mirza".

W roku 1876 Sienkiewicz wyjeżdża do Stanów Zjednoczonych jako korespondent "Gazety Polskiej". Złożyły się one na wydaną później książkę "Listy z podróży do Ameryki". To właśnie w Nowym Świecie powstały takie jego nowele, jak: "Latarnik" i "Wspomnienie z Maripozy". Ameryka wywarła na nim ogromne wrażenie, szczególnie zaś jej wielkie, ciągnące się setkami kilometrów, przestrzenie. Pisarz interesował się również dolą Indian, którzy byli spychani przez białych na coraz to gorsze ziemie. Swemu współczuciu dał wyraz w noweli Sachem, opisującej dzieje potomka wodza plemienia Czarnych Węży. W jego nieszczęsnych losach dostrzegł analogię do wielu biografii Polaków, walczących o niepodległość.

Sienkiewicz opuścił Amerykę w roku 1878, ale nie od razu wrócił do kraju, gdyż do początku 1879 bawił w Paryżu. W roku 1881 stanął na ślubnym kobiercu wraz Marią Szetkiewiczówną. Związek należał do niezwykle udanych, jednakże w roku 1885 małżonka Sienkiewicza zmarła na suchoty. Osierociła dwójkę maleńkich dzieci. W roku 1893 pisarz ponownie składa przysięgę małżeńską. Wybranką jego serca jest Maria Romanowiczówna, jednakże ten związek okazuje się zupełnym nieporozumieniem, czego dowodem jest to, że małżonkowie rozwiedli się po kilku miesiącach jego trwania.

W latach 1883 - 1888 Sienkiewicz pisał swój słynny cykl powieściowy, mianowicie Trylogię (Ogniem i mieczem, Potop, Pan Wołodyjowski), którego poszczególne tomy ukazywały się najpierw na łamach gazet, a dopiero później we wydaniu książkowym. Okazał się on wielkim trumfem pisarza. Kolejne odcinki były żywo dyskutowane, a każda odmiana fabuły miała swych zwolenników przeciwników, np. śmierć Longinusa Podbipięty niektórych z czytelników dotknęła do żywego, czego nie omieszkali zakomunikować pisarzowi w listach zaadresowanych do niego.

To, co uderza w biografii Sienkiewicza to jego liczne podróże i ciągłe zmiany miejsca pobytu. Na przykład po tym, jak jego pierwsza małżonka zmarła, wybrał się w długą podróż do Konstantynopola, Grecji oraz Italii. Natomiast w rok 1890 wyjechał na dłuższy wojaż po Afryce, który wiel lat później zaowocował powieścią dla młodzieży zatytułowaną "W pustyni i w puszczy".

Kolejnymi powieściami, które wyszły spod jego pióra po napisaniu "Pana Wołodyjowskiego", były: "Bez dogmatu" oraz "Rodzina Połanieckich". Nie spotkały się one ze szczególnym uznaniem, jakkolwiek pierwsza z nich jest dziełem znakomitym. W następnych pisanych przez siebie powieściach powrócił zatem do tematyki historycznej. "Quo vadis?" i "Krzyżacy" okazali się być kolejnym sukcesem pisarza. Ta pierwsza powieść, traktująca o dziejach pierwszych męczenników chrześcijańskich w Rzymie za panowania cezara Nerona, przyniosła mu zresztą rozgłos międzynarodowy. To właśnie jej sława przyczyniła się walnie do przyznania polskiemu pisarzowi literackiej Nagrody Nobla w roku 1905.

Oczywiście, Polacy o wiele wcześniej docenili walory pisarstwa Sienkiewicza niźli publiczność międzynarodowa, czego wyrazem było obdarowanie go majątkiem ziemskim w Oblęgorku (Kielecczyzna), który został zakupiony z datków społeczeństwa polskiego.

Podczas Pierwszej Wojny Światowej przebywał Sienkiewicz we Vevey w Szwajcarii. Współorganizował tu wspólnie z Ignacym Paderewskim Generalny Komitet Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce. Dnia 15 listopada 1916 roku Henryk Sienkiewicz zmarł. Jego ciało wróciło do kraju ze wszystkimi honorami w roku 1924. Zostało pochowane w podziemiach kościoła św. Jana we Warszawie.

Henryk Sienkiewicz - (używał pseudonimu Litwos), ur. 1846, zm. 1916, pisarz i felietonista, od roku 1869 współpracował z czasopismami warszawskimi - "Tygodnikiem Ilustrowanym", "Przeglądem Tygodniowym", "Gazetą Polską", w latach 1874-78 współwłaściciel periodyku "Niwa"; sprzeciwiał się pruskiej polityce wymierzonej w Polaków (zainicjował rozpisanie ankiety Prusse et Polotne, 1909); zwolennik Narodowej Demokracji; podczas Pierwszej Wojny Światowej współzakładał w Szwajcarii Generalny Komitet Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce; inicjator powstania Kasy im. Mianowskiego; w latach 1899-1900 prezesowa Warszawskiej Kasie Przezorności dla Literatów i Dziennikarzy; wiele podróżował, w latach 1876-78 przebywał w Stanach Zjednoczonych (Listy z podróży do Ameryki 1878), w 1890 odbył wojaż po Afryce (Listy z Afryki 1892); w roku 1900 otrzymał od narodu w dowód uznania majątek w Oblęgorku.

We wczesnej fazie swej twórczości zajmował się głownie nowelistyką. Podejmował w nich ważką problematykę społeczną, nie stronił również od tematyki obyczajowej i poruszającej wątki patriotyczne, m. in.: Szkice węglem (1880), Bartek Zwycięzca (1882), Janko Muzykant (1880), Za chlebem (1880), Latarnik (1882), Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela (1880). Popularność przyniosły mu powieści historyczne składające się na cykl zwany "Trylogią" ((Ogniem i mieczem, t. 1-3 1884 - film J. Hoffmana 1999, Potop, t. 1-6 1886 - film J. Hoffmana 1974, Pan Wołodyjowski, t. 1-3 1887-88 - film J. Hoffmana 1969). Ukazał w nich porywającą wizję siedemnastowiecznej Polski, walczącej z buntem kozackim, potopem szwedzkim oraz najazdem tureckim. W powieści "Krzyżacy" (t. 1-4 1900 - film A. Forda 1960) przedstawił z kolei dzieje zmagania Polaków i Litwinów z potężnym Zakonem Krzyżackim, książka kończyła się sugestywnym i plastycznym opisem bitwy pod Grunwaldem. Natomiast w powieści Quo vadis? (t. 1-3 1896) ukazał dzieje pierwszej gminy chrześcijańskiej w Rzymie za panowania cezara Nerona. Inne jego powieści historyczne to: Na polu chwały (1908) oraz Legiony (1918) Pisał również Sienkiewicz powieści, których akcja rozgrywała się współcześnie (oczywiście względem Sienkiewicza). Są to: Rodzina Połanieckich (t. 1-3 1895 - serial telewizyjny J. Rybkowskiego), Wiry, (t. 1-2 1910), traktujący o rewolucji 1905 roku, Bez dogmatu (t. 1-3 1891), która jest pierwszym polskim literackim obrazem dekadenta. Napisał również Sienkiewicz powieść przeznaczoną dla młodszych czytelników zatytułowaną W pustyni i w puszczy (1911 - film W. Ślesickiego 1973). Inne jego pisma: Zagłoba swatem (wystawiony w1900), korespondencja (Listy cz. 1-2 1977). Dzieła (t. 1-60, 1948-55), Wybór nowel i opowiadań (1979), Dzieła wybrane (t. 1-9 1991).