|
RENESANS
|
BAROK
|
|
UMIAR :
- odpowiednia miara zarówno w życiu, jak i w sztuce,
- świadomość, że życie pełne jest zarówno radości, jak i cierpienia,
- stoicka rozwaga, nie popadać w skrajne uczucia rozpaczy i radości,
- cieszyć się z tego, co daje nam los.
|
PRZEPYCH:
- wykorzystać wszystkie dostępne środki wyrazu, dbać o formę i kunszt słowny utworów poetyckich,
- brak lęku przed przesadą,
- przesadna dekoracyjność, malarskość, przepych w sztuce.
|
|
SPOKÓJ:
- spokój sumienia i ducha,
- życie w zgodzie z naturą,
- poczucie opiekuńczości Boga,
- sztuka jasna i harmonijna, pełna ładu,
- sztuka dająca radość i nauczająca.
|
EKSPRESJA:
- wzbudzanie zaskoczenia i zdziwienia u odbiorców,
- pojawienie się wątków okrucieństwa i brzydoty w sztuce.
|
|
PROSTOTA / NATURALNOŚĆ:
- nieskomplikowane środki wyrazu, ład i harmonia słowa, myśli,
- zachowanie obyczajów ziemiańskiego życia w zgodzie z przyrodą,
- bawić się i pracować.
|
EKSPERYMENTY / SZTUCZNOŚĆ:
- upiększanie natury,
- eksperymenty, zawiłość i komplikacje w formie i treści dzieł,
- dążenie do oryginalności, erudycja i wyszukany smak.
|
|
HUMANIZM:
- homo sum; humani nil a me alienum puto 'człowiekiem jestem i nic co ludzkie nie jest mi obce' (Terencjusz),
- podziw dla człowieka, twórcy niemal wszystkiego,
- antropocentryzm - człowiek w centrum wszechświata.
|
NIEPOKÓJ METAFIZYCZNY:
- człowiek w obliczu Boga i całego wszechświat jest nicością,
- pytania o sprawy ostateczne, brak odpowiedzi, zagubienie i niepewność,
- rozpacz i melancholia,
- przewodni motyw to śmierć, przemijanie, marność.
|
|
HARMONIA:
- doskonała kompozycja, proporcje i kanony sztuki klasycznej,
- naśladowanie starożytnych filozofów i twórców,
- kontynuacja istniejących już gatunków literackich.
|
KONCEPT:
- w cenie była zaskakująca pointa, oryginalny paradoks, metafora i kunsztowny koncept,
- eksperymenty i różne drogi opisu,
- antyczne wzorce dekoracyjne.
|
|
CZŁOWIEK RENESANSU:
- "osobowość renesansowa" - wszechstronny i wykształcony człowiek, geniusz znający wiele nauk, byli tacy m. in. Leonardo da Vinci, Michał Anioł, Mikołaj Kopernik,
- w literaturze pojawili się: filozof - poeta i mędrzec (Jan Kochanowski), umiejętny ziemianin - gospodarz i patriota (Mikołaj Rej).
|
CZŁOWIEK BAROKU:
- zróżnicowane osobowości w zależności od miejsca zamieszkania,
- w literaturze: przedstawiciele baroku dworskiego (Jan Andrzej Morsztyn, ideał człowieka to "homo ludens"), baroku sarmackiego (Wacław Potocki, ideał człowieka to patriota - szlachcic), poezji metafizycznej (Mikołaj Sęp - Szarzyński)
|
