Mikołaj Sęp - Szarzyński urodził się około 1550 zmarł natomiast w roku 1581. Był jednym z najwybitniejszych poetów drugiej połowy XVI wieku jest Mikołaj Sęp Szarzyński. Zmarł bardzo młodo w wieku 31 lat. Okres jego twórczości mieści się pomiędzy renesansem a barokiem. Trudno jednoznacznie określić czy jest twórcą renesansowym czy barokowym. Z renesansu czerpie zainteresowanie człowiekiem z baroku natomiast wyciąga problemy egzystencjalne , a także filozoficzno- refleksyjne.

Ponad to w jego sonetach odnajdujemy niepokoje typowo barokowe. Problemy jakie dręczą człowieka to obsesja śmierci, zwątpienie a także rozważania nad dwoistością swojej natury.

W sonetach Sęp Szarzyński staję się prekursorem epoki baroku. Poezja jego ma charakter rozważań filozoficznych. Utwory te pełne są pytań dotyczących człowieka. Pyta się poeta o to kim tak naprawdę jest człowiek , jakie jest jego miejsce w świecie.

Podmiot liryczny sonetów barokowych Sępa Szarzyńskiego to samotnik walczący z rozterkami, próbuje on samodzielnie zrozumieć sens swojego życia. Czuje się on samotny i zagubiony. Nie potrafi pojąć układu świta ani zrozumieć znaków Boga które się w tym wyrażają. Najczęstszy motyw to " rozdwojenie pomiędzy wartościami duchowymi a tym co żąda i pragnie ciało".

Świat jawi się jako nieustanna walka. Walka toczy się pomiędzy dobrem a złem. Taki obraz świata napawa samotną jednostkę jaką jest człowiek wielkim niepokojem. Czuje się on samotny i obawia się niebezpieczeństw które czyhają na niego z różnych stron.

Sęp Szarzyński w swoich utworach uważa, że na nieharmonijny i niespokojny świat jedynym ratunkiem jest powierzenie się Bogu.

Najbardziej znane sonety:

  • " O nietrwałej miłości rzeczy świata tego" w utworze tym przedstawione mamy dwa rodzaje miłości. Pierwsza z nich to miłość nietrwała. Charakteryzuje się ona miłością do rzeczy ziemskich. Człowiek miłuje się w ziemskich dobrach i wartościach zalicza do nich pieniądze, władze sławę. A także miłość i urodę. Natomiast miłość trwała to miłość do Boga.
  • " O wojnie naszej, którą wiedziemy z szatanem, światem i ciałem" w utworze tym ukazane są zmagania człowieka z szatanem. Przedstawiony mamy tu dualizm człowieka. Jest on zmuszony do ciągłej walki i wyborów. Nie wie co wybrać czy życie w grzechu czy świętość. Nie potrafi wyrzec się chciwości i uroków życia. Sęp Szarzyński opisuje go słowami - " Wątły, niebaczny, rozdwojony w sobie". Jedynym oparciem człowieka jest Bóg.

Mikołaj Sęp Szarzyński w swoich utworach ukazuje rozterki przed jakimi staje człowiek. Jest on świadomy swojej dwoistości i tego że ciągle toczy walkę o to co wybrać. Nie wie czy mają to być potrzeby duchowe czy cielesne. Ponad to Sęp Szarzyński czuje się wyobcowany i samotny. W tej walce i osamotnieniu jedyną pomocą jest opieka i łaska płynąca od Boga.

Cytaty pochodzące z najważniejszych utworów Mikołaja Sępa Szarzyńskiego:

Sonet II:

I od takiego (Boże nieskończony,

W sobie chwalebnie i w sobie szczęśliwie

Sam przez się żyjąc) żądasz jakmiarz chciwie

Być miłowany i chcesz być chwalony.

Z wstydem poczęty człowiek, urodzony

Z boleścią, krótko tu na świecie żywie,

I to odmiennie, nędznie, bojaźliwie,

Ginie, od słońca jak cień opuszczony.

Sonet I "O krótkości i niepewności na świecie żywota człowieczego" :

Ehej, jak gwałtem obrotne obłoki

I Tytan prętki lotne czasy pędzą.

Pierwsza strofa jest dynamiczna, aby ukazać szybkość przemijającego czasu. "Niestałe dobra", pojawiające się w strofie ostatniej, są obrazem marności ziemskiego życia:

Niestałe dobra. O stokroć szczęśliwy,

Który tych cieniów w czas zna kształt prawdziwy.

Utwór "O nietrwałej miłości rzeczy świata tego"

Gdy Ciebie, wiecznej i prawej piękności

Samej nie widzi, celu swej miłości.

Rzeczy z tego świata:

(...) i mienić, i muszą się psować.

Utwór " O wojnie naszej, którą wiedziemy z szatanem, światem i ciałem" (Sonet IV):

Cóż będę czynił w tak straszliwym boju,

Wątły, niebaczny, rozdwojony w sobie?

Jedyną nadzieją jest Bóg:

Królu powszechny, prawdziwy pokoju,

Zbawienia mego jest nadzieja w Tobie!

Ty mnie przy sobie postaw, a przespiecznie

Będę wojował i wygram statecznie!

Komu tak będzie dostatkiem smakować

Złoto, sceptr, sława, rozkosz i stworzone

Piękne oblicze, by tym nasycone

I mógł mieć serce, i trwóg się warować?

Wiersz pt. " Epitafium Rzymowi"

Dziś w Rzymie zwyciężonym Rzym niezwyciężony

(To jest ciało w swym cieniu) leży pogrzebiony.

Wszystko się w nim zmieniło (...)