Mit - definicja

Mit to pradawna opowieść, nieznanego autorstwa. Jej twórcę stanowi cała zbiorowość ludzka. Mit opowiada o problemach nękających całą społeczność ludzką: o genezie świata, o bogach, herosach ich rodowodzie i niezwykłych dokonaniach. Próbuje on zrozumieć człowiekowi otaczający go świat, stanowi uniwersalny język ludzkości. Mit to dzieło ponadczasowe i uniwersalne, ukazujące sytuacje, w których mógłby znaleźć się każdy współczesny człowiek. Pierwotnie przekazywany był on oralnie z dziada pradziada, co spowodowało do powstania wielu wersji jednego mitu. Mit, szczególnie w wieku XX, stał się przedmiotem badań wielu literaturoznawców: m.in. . Bronisława Malinowskiego, Mircea Eliadego, Joseph Campbellana, Claude Levi - Straussa.

Funkcje mitów:

1)Pełniły funkcję poznawczą tzn. tłumaczyły ludziom zjawiska natury, objaśniały wielokrotnie niezrozumiały i obcy człowiekowi świat.

2)Pełniły funkcję światopoglądową tzn. tłumaczyły ludziom ich miejsce na Ziemi, przyczyniały się do wzrostu więzi społecznej między nimi.

3)Pełniły funkcję sakralną tzn. wyrażały i podtrzymywały wierzenia religijne, tłumaczyły rytuały i obrządki religijne.

Mity spotykamy w rozmaitych kulturach. Tworzyli je Grecy, Rzymianie, Celtycy, Słowianie oraz Chińczycy. Różnice między mitologiami różnych krajów są bardzo niewyraźne. Bardzo często te same wątki, motywy spotykamy zarówno w greckiej, jak i rzymskiej mitologii, różnica jest na przykład jedynie w nazewnictwie bohaterów historii. Mity starożytnych Greków bardzo dużo czerpały z mitologii bliskowschodniej, z kolei mitologia grecka w bardzo dużym stopniu wpłynęła na mitologię starożytnych Rzymian.

Mity ze względu na podejmowaną w nich problematykę dzielimy na:

1) kosmogoniczne (kosmos - świat) - opowiadające o genezie świata

2) teogoniczne (teos- bóg) - opowiadające o narodzinach bogów

3) antropogeniczne (antropos- człowiek) - opowiadające o genezie ludzkości

4) genealogiczne- opowiadające o historii rodów

Początkowo mity były wygłaszane przez wędrownych śpiewaków, zwanych aojdami, którzy recytowali opowieści przy akompaniamencie formingi lub kitary.

Za kodyfikatorów mitów greckich i rzymskich uznaje się:

Homera -przypisuje się mu autorstwo Iliady i Odysei, żył około IX - VII w.

Hezjoda- żył około VII-VI w.

Pindara - V w. p. n. e

tragików greckich: Ajschylosa, Sofoklesa, Eurypidesa

Wergiliusza- rzymskiego poetę, autora Eneidy

Owidiusza - autora Metamorfoz(Przemian)

Za najsłynniejszych XX-wiecznych mitografów uznaje się:

Roberta Gravesa - autora Mitów greckich (1955)

Michaela Granta - autora Mitów rzymskich (1971)

Jana Parandowskiego - autora Mitologii (1924)

Zygmunta Kubiaka- autora Mitologii Greków i Rzymian (1997)

Znaczenie mitów:

1) Mity wyrażały światopogląd Greków oraz ich spadkobierców.

2) Mity przyczyniły się do wytworzenia nowych gatunków i rodzajów w literaturze, były głównym dla nich budulcem.

3) Mity stanowią źródło wielu związków frazeologicznych.

4) Wiele wątków, motywów mitologicznych wykorzystała sztuka: malarstwo, rzeźba (słynni Grecy - rzeźbiarze: Fidiasz, Skropas, Praksyteres, Lizyp). Artyści wytworzyli plastyczny wizerunek bogów, z określonymi cechami fizycznymi, rysami, strojem oraz atrybutami (na przykład słynny wizerunek boga morza Posejdona z trójzębem).

Mitologia społeczeństw nowożytnych

Mity wytworzyły się także w społeczeństwach nowożytnych. Za przykład możemy tutaj podać XX - wieczną ideologię faszystowską, która wytworzyła mit o przewadze rasy nordyckiej nad rasą żydowska czy ideologię komunistyczną ZSRR. Mity XX wieku, podobnie jak mity starożytnych Greków czy Rzymian, wyrażają zbiorowe emocje, kształtują zachowania ludzkie, jednak nie są już tak silnie uzależnione od wierzeń religijnych.