Antyk stanowi epokę interesującą zarówno pod względem kulturalnym, jak i religijnym. Obecne epoka w znacznym stopniu różni się od starożytności, co nie znaczy, że współczesny człowiek nie znajduje inspiracji w bogatej kulturze antycznej, wręcz przeciwnie może z niej czerpać rozmaite motywy, wzorce estetyczno- kulturalne, archetypy rozmaitych postaw.
W epoce starożytnej narodziła się filozofia, dziedzina nauki, która stanowiła bazę dla stworzenia logiki, a następnie rozwoju innych nauk. Pisma takich filozofów jak Platon, Arystoteles, Seneka, które w jakże barwny i ciekawy sposób objaśniały genezę świata i człowieka, wciąż budzą podziw współczesnych, zmuszają ich do refleksji, a to niestety rzadkość w XXI wieku. Współczesne pokolenia bardzo często rezygnują z umysłowego wysiłku, wolą znaleźć gotowe informacje w Internecie, niż samodzielnie dochodzić do pewnych logicznych wniosków. Dla starożytnych Greków bardzo ważny było poszerzanie intelektu przez człowieka i jego rozwój psychospołeczny. Jako dowód można by było podać ilość założonych przez nich szkół filozoficznych na obszarze starożytnej Grecji.
Jeżeli przyjrzymy się bliżej poglądom sofistów to zauważymy, że istota ich filozofii polegała na przekonywaniu rozmówcy za pomocą trików retoryki. Sofiści twierdzili ponadto, że nie istnieją prawdy absolutne. Warto byłoby się dzisiaj zagłębić w szczegóły ich filozofii, w dzisiejszym świecie każdy z nas ma swoją prawdę, każdy próbuje drugiego do niej przekonać, czasami jest to fałszywa prawda, służąca jedynie do tego, aby manipulować drugim człowiekiem, a wszystko to dzieje się przy wykorzystaniu zdobyczy retoryki. Jakże łatwo jest manipulować kimś przy wykorzystaniu efektownej oracji. Retoryka stworzona przez sofistów może być świetną szkołą dla przyszłych polityków, mówców, prawników, ważne by tylko jej osiągnięcia wykorzystywać w szczytnym celu.
Platon oraz jego uczniowie uważali, że mądrość to geneza estetyki, źródło moralności i piękna. Dochodzili oni do takich i podobnych wniosków w drodze prowadzonych przez nich dyskusji w gajach oliwnych. W dzisiejszych czasach jest zgoła inaczej, obecnie liczy się nie rozum człowieka, ale posiadany przez niego pieniądz. Kto ma fortunę, ten jest ważny, dobry, piękny, mądrość zeszła na dalszy plan.
Zresztą intelekt jest dzisiaj pojęciem względnym. Wykształcenie można sobie kupić, dlatego posiadany przez kogoś dyplom niekoniecznie odzwierciedla jego wiedzę. Ponadto stopień wykształcenia nie idzie w parze z rozwojem moralności, dotyczy to zwłaszcza osób bogatych, dla których wyścig szczurów jest ważniejszy od krzywdy człowieka, niedoli innych. Dlatego tak ważne byłoby zatrzymanie się dłużej nad dziełami Platona i wydobycie z nich propagowanych przez niego wartości, jakże potrzebnych w obecnym świecie
Z kolei filozofia głoszona przez Epikura uczy nas jak żyć, by osiągnąć przyjemność, jednocześnie unikając przykrych konsekwencji. Ludzkość XXI wieku pragnie osiągnąć szczęście, spełnienie, stan podobny do nirwany, poprzez narkotyki, alkohol, ekstremalne sporty, które doprowadzają do wyniszczenia organizmu. A zatem odczuwana przez niego radość jest krótka i bardzo szybko przeradza się w bolesną walkę z nałogiem, cierpienie własne i bliskich. Epikur uważał, że zdrowie to najważniejszy ze skarbów jakie posiada człowiek, więc weźmy przykład z filozofa i pielęgnujmy go, bo gdy nie ma zdrowia, nie ma szczęścia, gdy nie ma szczęścia, nie ma przyjemności…
Wiele moglibyśmy się również nauczyć z filozofii Arystotelików, Sceptyków, Cyników, Stoików oraz Stoików. Pamiętajmy jednak, że starożytna filozofia to nie wszystko, obok niej skarbnicą, z której od lat czerpie wielu poetów, pisarzy, malarzy jest starożytna literatura. W antycznych dziełach literackich współczesny czytelnik może odnaleźć uniwersalne wartości, które wprowadzone przez niego w życie znacznie wzbogacą jego egzystencję, odnajdzie w nich także cenne rady i wskazówki, jak żyć, jak postępować w trudnych sytuacjach, jak stać się szczęśliwym.
Takim źródłem zasad moralności, napomnień, rad jest dramat antyczny. Weźmy na przykład tragedię Sofoklesa Król Edyp, przekazuje ona człowiekowi prawdę o jego egzystencji, uczy nas, że przed przeznaczeniem nie ma ucieczki, nasz los jest z góry zaplanowany. Lektura dzieła Sofoklesa to dla nas swojego rodzaju nauka pokory i nabrania dystansu do siebie, do życia i związanych z nich kłopotów.
W kolejnym utworze Sofoklesa, mianowicie w tragedii Antygonie ukazano wartości moralne i duchowe, które dziś odchodzą niestety do lamusa, już rzadko kto o nich pamięta.
I chociaż wokół nas rozgrywa się wiele dramatów podobnych do dramatu Sofoklesa, rzadko kiedy spotkamy się z postawą, jaką zaprezentowała w utworze Antygona, wierna, kochająca, lojalna względem Boga. Powinniśmy wziąć z niej przykład, jak i z innych bohaterów dramatów antycznych.
W starożytności olbrzymią popularność zdobyły igrzyska sportowe. Dla starożytnych Greków sport odgrywał bardzo ważną rolę, o rozwój fizyczny człowieka dbano już od najmłodszych lat. Antycznym Grekom zawdzięczamy ideę szlachetnej rywalizacji podczas zawodów sportowych zwaną obecnie grą fair play
W starożytnej Grecji prym wiodła lekkoatletyka, to właśnie tam wymyślono większość dyscyplin lekkoatletycznych, które obecnie są uprawiane na olimpiadach. Grecy zdawali sobie sprawę, że rozsądnie uprawiany sport przyczynia się do poprawy zdrowia, zwiększa odporność, siłę, wytrzymałość, daje radość i satysfakcję, pomaga rozładować napięcie. Obecnie ludzkość o tym zapomina. Popada w skrajności, albo całkowicie eliminuje ruch z własnego życia, co w połączeniu z kiepskim odżywianiem prowadzi do poważnych chorób, a w konsekwencji do śmierci, albo ćwiczy na siłowni do granic możliwości, wspomagając się odżywkami i sterydami. Podczas zawodów zanikła także w naszym społeczeństwie idea gry fair play, często łamane są przepisy, brak wśród zawodników zdrowej rywalizacji, brak też prawdziwej publiczności, na stadionach pełno jest pseudo kibiców, dla których każdy kolejny mecz to tylko okazja do bójki. Czy nie powinniśmy zatem spojrzeć wstecz i wziąć przykład ze starożytnych Greków, którzy ze sportu umieli zrobić bardzo dobry użytek, a czego niestety naszym współczesnym brakuje
Antyczni ludzie byli także wspaniałymi architektami. Pozostawili po sobie piękne budowle, które do dziś budzą podziw. Wymieńmy chociaż piramidy w Egipcie, wiszące ogrody Seramidy w Babilonie, Akropol w Grecji, posag Zeusa w Olimpii, świątynię bogini Ateny w Efezie, mauzoleum w Halikarnasie, Kolosa Rodyjskiego, latarnię morską na wyspie Faros, Panteon w Atenach, Teatr Epidauros, Koloseum w Rzymie, a moglibyśmy podać o wiele więcej przykładów.
Nie sposób nie wspomnieć o trzech porządkach greckiej architektury: doryckim, korynckim oraz jońskim, które i obecnie wprawiają w osłupienie. Stworzone przez starożytnych budowle przyczyniły się do rozwoju architektury, stały się inspiracją dla przyszłych pokoleń. Nie zapominajmy jednak, że przy ich budowie wielu ludzi poniosło śmierć lub zostało rannych, a korzyści i sławę otrzymywali jak zwykle jedynie władcy. Zwykły człowiek rzadko miał możliwość wstępu do tych obiektów.
Kolejny, kto wie czy nie największy spadek, jaki pozostał nam po starożytnych Grekach i Rzymianach to mitologia. Mity pomagały ludziom objaśnić świat, zrozumieć genezę człowieka, poszczególnych rodów, oswoić przyrodę, okiełzać naturę. Język mitu to uniwersalny język ludzkości. W każdej opowieści znajduje się mądrość lub kanon uniwersalnych wartości, które dla współczesnego człowieka mogłyby posłużyć za drogowskaz w życiu. Na przykład mit o Ikarze uczy nas, że lekkomyślność, lekceważenie niebezpieczeństwa i rad osób doświadczonych, uparte i bezmyślne dążenie do zrealizowania nierealnego celu może doprowadzić do tragedii, która, jak w przypadku mitologicznego Ikara, zakończy się śmiercią. Mit o Demeter i Korze, jak również mit o Niobe pokazują nam jak wielką siłę ma miłość matki do swoich dzieci, opowieść o Syzyfie uczy nas, czym może skończyć się zbytnia zuchwałość i spryt.
Jak widzimy mitologia to studnia bez dna, czerpią z niej artyści wszystkich krajów, zarówno poeci, pisarze, jak i malarze i rzeźbiarze. Bogowie z opowieści mitologicznych doczekali się swoich pomników-pomnik Niobe-jak i obrazów - Upadek Ikara.
Podsumowując dorobek starożytnych śmiem stwierdzić, że gdyby nie ich osiągnięcia w dziedzinie architektury, sztuki, muzyki, sportu to kształt dzisiejszej kultury miałby zupełnie inne oblicze. Zawdzięczamy im bardzo wiele, pamiętajmy więc, gdzie nasze źródło i przekazujmy tradycję następnym pokoleniom.
