Biblia stoi na niezwykłym miejscu w tradycji całego świata, ponieważ jest kolebką naszej kultury; zawiera ona zbiór przykazań, które są podstawą do stworzenia odpowiednich relacji między ludźmi.
Dla kultury Biblia stanowi przede wszystkim:
- kodeks moralny, wyznaczający granice i dający wskazówki postępowania; dekalog należy do sfery sacrum, ponieważ jest w księdze świętej; pokazuje on autorytet, jakim jest Biblia;
- natchnienie dla artystów i filozofów;
- skarbcem, w którym przechowują się wzory osobowe, postawy, fabuły, symbole, frazeologia - to wszystko wykorzystują potem epoki literackie we wszystkich częściach świata;
- natchnienie dla pisarzy, rzeźbiarzy, malarzy i muzyków od początku jej istnienia.
Przykładowe inspiracje biblijne w wybranych tekstach literackich:
W średniowieczu:
- przekład psalmów biblijnych - "Psałterz floriański" i "Psałterz puławski";
- "Żale Matki Boskiej pod krzyżem";
W renesansie:
- Jan Kochanowski, Mikołaj Rej, Mikołaj Sęp - Szarzyński - tłumaczenia "Psałterza Dawidowego";
- Piotr Skarga, "Kazania sejmowe";
W baroku:
- Daniel Naborowski, "Poezje" ("Krótkość żywota"), w których podejmuje temat przemijania; jest to aluzja "Księgo Koheleta";
W oświeceniu:
- Franciszek Karpiński, "Pieśni nabożne" ("O narodzeniu Pańskim", "Bóg się rodzi");
W romantyzmie:
- Adam Mickiewicz, "Dziady", "Księgi narodu i pielgrzymstwa polskiego";
- Zygmunt Krasiński, "Nie-Boska komedia";
- Juliusz Słowacki, "Balladyna", (motyw kainowej zbrodni);
- Cyprian Kamil Norwid w swoich poezjach;
W Młodej Polsce:
- Jan Kasprowicz, hymny (np. "Święty Boże", "Dies irae"), przedstawia tu wizję Sądu Ostatecznego;
We współczesności:
- Zbigniew Herbert, poezje (np. "U wrót doliny", "Modlitwa Pana Cogito");
- Czesław Miłosz, "Piosenka o końcu świata";
- Tadeusz Konwicki, "Mała apokalipsa";
- Gustaw Herling-Grudziński, opowiadanie "Wieża".
Przykładowe inspiracje biblijne w sztuce:
- Leonardo da Vinci, obraz pt. "Ostatnia wieczerza";
- Michał Anioł, freski w kaplicy Sykstyńskiej, jednym z nich jest "Sąd Ostateczny"; rzeźba "Pieta";
- sceny ewangeliczne w ołtarzu Wita Stwosza w kościele Mariackim w Krakowie
- Wit Stwosz, ołtarz w kościele Mariackim w Krakowie; zawiera on mnóstwo scen z Biblii;
Przykładowe inspiracje biblijne w dziełach muzycznym:
- Jana Sebastiana Bacha, dzieła wokalne;
- Karol Szymanowski, "Stabat Mater";
- Krzysztof Penderecki, "Dies irae";