Pomimo tego, że kultura antyczna nie jest najstarszą kulturą świadomie wykształconą przez ludzi. Wcześniejsze kultury to cywilizacja egipska i mezopotamska. Uważa się ją jednakże za tę, która posiadała największy wpływ na rozwój Europy. Państwa Europy południowej rozwijały się zwłaszcza w V i IV wieku przed naszą erą, natomiast w I wieku przed Chrystusem tamtejsza kultura osiągnęła apogeum rozwoju.
Cywilizacja starożytnych Greków i Rzymian miała zatem ogromny wpływ na kształtowanie się kultury chrześcijańskiej Europy. Jedną z dziedzin nauki, które należy wymienić w tym względzie była filozofia. Genezą filozofii były opowiadania mityczne. Te, na początku stanowiły część kultu religijnego starożytnych Greków. Narodziły się z nich misteria, które z kolei dały początek teatrowi. Jednakże mity, starające się odpowiedzieć na kosmogeniczne, genealogiczne czy ontologiczne pytania stawiane przez człowieka, dały początek nowej dziedzinie nauki, nazwanej "umiłowaniem mądrości" - filozofią.
Za pierwszych myślicieli uważa się, pochodzących z VIII wieku przed Chrystusem, tak zwanych filozofów jońskich. Próbowali oni odpowiedzieć na pytanie o podstawę bytu, a dokładnie: co ową podstawą jest? Tales z Miletu twierdził, że początkiem wszystkiego była woda. Jego uczeń - Anaksymander początkiem nazwał bezkres. Anaksymenes z kolei twierdził, że bytem jest powietrze. Ksenofanes uważał za podstawę bytu ziemię,
a Heraklit z Efezu - ogień. Odwoływali się oni do pierwotnych sił natury - żywiołów, dlatego nazywano ich filozofami przyrody.
Za twórcę nazwy i jednocześnie dziedziny nauki uważa się Pitagorasa, który wraz ze swymi uczniami zajmował się naukami ścisłymi. Dał on początek matematyce, geometrii i astronomii. Sokrates był jednym
z wielkich mistrzów, który nie pozostawił po sobie żadnych pism. Posiadał on zarówno grono wielbicieli, jak też wrogów. Został skazany na karę śmierci, lecz jego uczniowie spisali cenne dla współczesnych nauki Sokratesa. Jednym z wybitnych jego uczniów był Platon.
Również inne teorie filozoficzne takie jak stoicyzm czy epikureizm na zawsze wpisały się w kulturę ludzką. Do idei tych sięgał zarówno Horacy, jak też Jan Kochanowski.
Doniosłe znaczenie posiadało także inne dzieło starożytnych Greków - teatr. Bierze on swą genezę
z kultu religijnego. Dużą rolę odegrały tu Dionizje - święta ku czci boga wina - Dionizosa, ale także misteria eleuzyjskie i orfickie. Z czasem przekształcały się one w spektakle, do których kolejni tragediopisarze dodawali kolejnego aktora. Do najwybitniejszych starożytnych tragików należeli: w Grecji: Taspis, Eurypides, Sokrates oraz Ajschylos, a w Rzymie: Liwiusz Andronikus, Seneka czy Owidiusz.
Platon uważał, że najwyższymi wartościami są sprawiedliwość, odwaga, pracowitość i mądrość. Za najważniejsze idee uważał zaś dobro, prawdę i piękno. Miało to swoje odbicie w życiu codziennym starożytnych. Rycerz tamtych czasów powinien był bowiem spełniać wszystkie te przymioty. Dopiero wtedy zasługiwał na miano prawdziwego szlachcica. Widoczne jest to w eposach Homera. Średniowieczny etos rycerski został oparty niemalże na identycznych zasadach, co pozwala wysnuć tezę, że ideał starożytnego mędrca i rycerza stanowił wzór dla potomnych.
Także sztuka i architektura starożytnej Grecji i Rzymu stanowią inspirację dla twórców. Odnoszono się do niej wyraźnie w czasach renesansu, a później romantyzmu. We współczesnej sztuce postmodernistycznej również widać wyraźny wpływ starożytności. Wiele budynków, jak chociażby gmachy sądów i teatry, czy świątynie wzorowane były na architekturze, stosowanej w starożytnej Grecji czy Rzymie.
Podobnie w literaturze. Począwszy od epoki średniowiecza, poprzez renesans, romantyzm i modernizm dostrzec można fascynację starożytnością poetów i pisarzy. Takie gatunki jak epos, pieśń czy oda wywodzą się od starożytnych mistrzów i z powodzeniem używane są do dzisiejszego dnia.
