Cechy epopei Homera
1. Przedstawia losy narodu lub społeczności na tle ważnych dla niej wydarzeń historycznych, np. "Iliada" dotyczy wojny trojańskiej.
2. Wydarzenia rozgrywają się na dwóch płaszczyznach - w świecie bogów i ludzi, w "Iliadzie" bogowie stają naprzeciw siebie, a po stronie Greków lub Trojan. Grekom sprzyjają: Hera, Atena, Posejdon, Hermes; Trojanom: Ares, Apollo, Afrodyta, Artemida.
3. Występuje wszechwiedzący, obiektywny narrator, ukryty za światem przedstawionym.
4. Nad światem bogów i ludzi ciąży fatum, od którego wyroków nie ma odwołania i którym wszyscy podlegają.
5. Charakterystyczne środki artystyczne: porównania homeryckie (b. rozbudowane), stałe epitety: prędkonogi Achilles; inwokacja - rozbudowana apostrofa do bóstwa na początku utworu.
6. Charakterystyczne zabiegi autora: retardacja - opóźnianie akcji przez szczegółowe realistyczne, bardzo plastyczne opisy (opis tarczy Achillesa), retrospekcja - cofanie się w przeszłość.
Związki z mitami
Akcja "Iliady" i "Odysei" oparta jest właściwie na mitach. Te historie funkcjonowały prawdopodobnie w wyobrażeniach Greków jeszcze przed działalnością artystyczną Homera. Ten wędrowny śpiewak - postać na wpół legendarna - nadał im tylko formę literacką. Z pewnością nie bez znaczeniu był tu jego talent i kunszt artystyczny.
Homer uporządkował więc wydarzenia, zastosował zabiegi artystyczne, które na wieki stały się wzorcowe dla twórców epopei: porównania, stałe epitety, retardację, retrospekcję. Jednak same fakty, postacie pochodzą z mitologii. U zarania wojny trojańskiej pojawia się mit związany z jabłkiem niezgody, które wywołało spór między boginiami: Herą, Afrodytą i Ateną o to, która z nich jest najpiękniejsza. Spór rozsądził królewicz Parys, syn Priama, i za przyznanie jabłka Afrodycie otrzymał w nagrodę najpiękniejszą z kobiet, Helenę. Musiał ją sobie jednak porwać ze Sparty, a trzeba wiedzieć, że była ona żoną króla tego państwa, Menelaosa.
To porwanie stało się powodem wojny trojańskiej, która trwała 10 lat. Ta z kolei, a raczej epizod z ostatnich jej 40 dni stał się tematem epopei Homera pt. "Iliada". Podobnie jest z "Odyseją". Jej treścią są z kolei przygody Odysa, który nie mógł mimo rozlicznych starań powrócić na Itakę. Nie wiemy, jak wyglądały mity na ten temat, z pewnością takie istniały i posłużyły Homerowi za kanwę jego barwnej i kunsztownej pod względem artystycznym historii.
