11 listopada 1918 roku w kwaterze marszałka Ferdynanda Focha w lasku Compiègne (pod Paryżem) zostało podpisane zawieszenie broni na froncie zachodnim oraz kapitulacja Niemiec. W taki oto sposób, klęską państw centralnych, zakończyła się I wojna światowa. Przypieczętowało to powstanie, po ponad stuletnim okresie niewoli narodowej, niepodległego państwa polskiego. Polacy nie czekali na postanowienia konferencji pokojowej i przystąpili do organizowania zrębów polskiej państwowości, jak tylko stało się jasne, że wojna zakończy się klęską państw centralnych. Już 19 października 1918 r. polskie stronnictwa działające na Śląsku Cieszyńskim zorganizowały Radę Narodową Śląska Cieszyńskiego. Na jej czele stanął ks. Józef Londzin. W Krakowie 28 października 1918 r. utworzono Polską Komisję Likwidacyjną. W jej skład weszły wszystkie główne stronnictwa galicyjskie (z wyjątkiem konserwatystów). Przewodniczącym PKL został Wincenty Witos. Tymczasem, utworzona jeszcze w październiku 1917 r. (na mocy zarządzenia cesarzy Niemiec i Austro - Węgier) Rada Regencyjna traciła monopol władzy na terenie Królestwa Polskiego i nie cieszyła się poparciem społeczeństwa polskiego. W nocy z 6 na 7 listopada 1918 r. w Lublinie został utworzony Tymczasowy Rząd Ludowy Republiki Polskiej z Ignacym Daszyńskim na czele. W rządzie znaleźli się zarówno członkowie PPS, PPSD, PSL "Wyzwolenie", jak i przedstawiciele bezpartyjnej inteligencji. Władza nad wojskiem przypadła w udziale Edwardowi Rydzowi - Śmigłemu, dowódcy Polskiej Organizacji Wojskowej. Rząd lubelski wydał w dniu 7 listopada 1918 r. "Manifest do ludu polskiego". Ogłaszał w nim, że przejmuje całą władzę w kraju aż do momentu zwołania Sejmu Ustawodawczego. W programie rządu Daszyńskiego znalazły się też zapowiedzi przeprowadzenia radykalnej reformy rolnej i upaństwowienia kluczowych gałęzi gospodarki. Ogłoszono też równe prawa dla wszystkich obywateli, wolność słowa i zgromadzeń oraz, że Polska będzie krajem o ustroju demokratycznym. Projekty te spotkały się z niechętnym nastawieniem ze strony prawicy.

10 listopada 1918 r. powrócił do Warszawy, zwolniony z więzienia w Magdeburgu, Józef Piłsudski. Dla przedstawicieli lewicy niepodległościowej Piłsudski był legendarnym bojownikiem o niepodległość i niekwestionowanym przywódcą narodu. Natomiast prawica liczyła się z jego popularnością i miała nadzieje, że na jego autorytecie uda się skonsolidować siły narodowe i zbudować państwo polskie. Dlatego też wszystkie stronnictwa polskie, z wyjątkiem lewicy rewolucyjnej, zwróciły się do Rady Regencyjnej o przekazanie mu władzy. Wobec tego Rada Regencyjna podporządkowała się Józefowi Piłsudskiemu. 11 listopada 1918 r. Rada Regencyjna wydała dekret, w którym przekazywała mu władzę wojskową (Piłsudski miał być naczelnym dowódcą wojska polskiego do czasu powołania Rządu Narodowego). 14 listopada 1918 r., w specjalnym dekrecie, Rada Regencyjna podjęła decyzję o samorozwiązaniu się i przekazaniu pełni władzy w ręce Józefa Piłsudskiego. 17 listopada 1918 r. został powołany rząd Jędrzeja Moraczewskiego (działacz PPSD), który ukonstytuował się w dniu następnym. W jego skład weszli ludowcy, socjaliści i piłsudczycy. Rząd przystąpił do organizacji władz centralnych i administracji terenowej. Sformułował dość radykalny program społeczny i wydał kilka dekretów o charakterze socjalnym, jak m.in. o wprowadzeniu ośmiogodzinnego dnia pracy i czterdziestosześciogodzinnego tygodnia pracy, przy zachowaniu dotychczasowych płac. Wprowadził też obowiązkowe ubezpieczenie chorobowe dla robotników i inspekcję pracy. 22 listopada 1918 r. na mocy dekretu o najwyższej władzy reprezentacyjnej Republiki Polski przyznał najwyższą władzę Tymczasowemu Naczelnikowi Państwa, którym został Józef Piłsudski. Rząd Moraczewskiego był krytykowany przez przedstawicieli zarówno skrajnej lewicy (rewolucyjnej), jak i prawicy. Wobec tego w styczniu 1919 r. rząd ten podał się do dymisji. 16 stycznia 1919 r. powstał nowy rząd z Ignacym Paderewskim na czele. Paderewski objął też tekę ministra spraw zagranicznych. Do nowego rządu weszła Narodowa Demokracja, dzięki czemu rząd ten nabrał charakteru koalicyjnego. Nowy gabinet uzyskał też poparcie Komitetu Narodowego Polskiego w Paryżu, w wyniku czego został on uznany przez państwa zwycięskiej Ententy za reprezentację narodu polskiego.

26 stycznia 1919 r. w Królestwie Polskim i w Galicji odbyły się wybory do Sejmu Ustawodawczego. Frekwencja wyborcza była wysoka i wyniosła 60 - 90% uprawnionych do głosowania. W Królestwie Polskim zwycięstwo odniosła Narodowa Demokracja (zdobyła 45,5 % głosów), a za nią PSL "Wyzwolenie". Do Sejmu Ustawodawczego weszły też PPS, Polskie Zjednoczenie Ludowe. Na obszarze Galicji zwyciężyło PSL "Piast", a za nim PSL "Lewica". Głosy zdobyły tu też PPSD, endecja i Stronnictwo Katolicko - Ludowe. Przeprowadzenie wyborów na pozostałych terenach okazało się w styczniu 1919 r. niemożliwe, ponieważ nie zostały one objęte jeszcze zasięgiem polskiej władzy państwowej. Wciąż trwały walki o ustalenie ostatecznych granic Polski. Dlatego na Suwalszczyźnie wybory przeprowadzono dopiero w lutym 1919 r. W marcu 1919 r. w poczet posłów uznano sześciu kandydatów zgłoszonych na Śląsku Cieszyńskim (wybory nie mogły się tam odbyć z racji walk z Czechami). W czerwcu do Sejmu Ustawodawczego dołączyli posłowie z Wielkopolski oraz z okręgu białostockiego i bielskiego. Po uznaniu za posłów 28 galicyjskich deputowanych z dawnego parlamentu austriackiego (w Galicji Wschodniej trwały wówczas walki polsko - ukraińskie) Sejm Ustawodawczy liczył w połowie 1919 roku 394 posłów. Najsilniejszym ugrupowaniem parlamentarnym był prawicowy Związek Ludowo - Narodowy, czyli endecja. Endecja była ruchem głoszącym hasła solidaryzmu społecznego i nacjonalizmu. Odwoływała się do antysemityzmu i głosiła konieczność walki z socjalizmem. Czołowym przywódcą i ideologiem narodowej demokracji (ND) był Roman Dmowski. W Sejmie Ustawodawczym Związek Ludowo - Narodowy reprezentowali m.in. Stanisław Grabski i Wojciech Korfanty. W centrum znajdowały się PSL "Piast" (stronnictwo ludowe, głosiło hasło reformy rolnej, czołowy przedstawiciel to m.in. Wincenty Witos), Polskie Zjednoczenie Ludowe, Klub Narodowo - Robotniczy i Klub Pracy Konstytucyjnej. Natomiast na lewicy zasiadły PSL "Wyzwolenie" (m.in. Maciej Rataj), PSL - Lewica (m.in. Jan Stapiński) i Związek Polskich Posłów Socjalistycznych (m.in. Ignacy Daszyński i Jędrzej Moraczewski). Pierwszy sejm odrodzonej Polski został otwarty w dniu 10 lutego 1919 r. Inauguracji dokonał Tymczasowy Naczelnik Państwa Józef Piłsudski. W dniu 20 lutego 1919 r. Piłsudski przekazał swoją władzę w ręce marszałka sejmu. W tym dniu Sejm Ustawodawczy podjął uchwałę nazwaną Małą Konstytucją, która miała tymczasowo (do czasu uchwalenia konstytucji) regulować zasady ustrojowe państwa. Na jej mocy Józefowi Piłsudskiemu powierzono dalsze sprawowanie władzy jako Naczelnikowi Państwa (tym razem Piłsudski sprawował ten urząd z woli sejmu i to tylko do czasu uchwalenia konstytucji). Zgodnie z treścią tzw. Małej Konstytucji Polska była krajem o ustroju republiki demokratyczno - parlamentarnej, z władzą wykonawczą w rękach Naczelnika Państwa (jest on, podobnie jaki i rząd odpowiedzialny przed sejmem).

Ponieważ głównym zadaniem Sejmu Ustawodawczego było uchwalenie konstytucji rządowej, szybko rozpoczął się okres intensywnych prac nad ustawą zasadniczą. Przygotowano wiele projektów. Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej została uroczyście uchwalona 17 marca 1921 r. Od miesiąca jej uchwalenia powszechnie nazywa się ją "konstytucja marcową". Liczyła ona siedem rozdziałów 126 artykułów:

I - Rzeczypospolita,

II - Władza Ustawodawcza,

III - Władza wykonawcza,

IV - Sądownictwo,

V - Powszechne prawa i obowiązki obywatelskie,

VI - Postanowienia ogólne,

VII - Postanowienia przejściowe.

Na mocy niniejszej konstytucji państwo polskie było republiką parlamentarną, w której zastosowano monteskiuszowską zasadę trójpodziału władz na wykonawczą, ustawodawczą i sądowniczą. Konstytucja marcowa wprowadzała przewagę władzy ustawodawczej nad wykonawczą. Władza ustawodawcza należała do dwuizbowego parlamentu (sejm i senat), władza wykonawcza do prezydenta i rządu, a sądownicza do niezawisłych sądów. Prezydent wybierany był na siedem lat przez połączone w Zgromadzeniu Narodowym obie izby parlamentu. Prezydent, na wniosek sejmu, mógł być postawiony przed Trybunałem Stanu. Rząd podlegał sejmowi i ten mógł odwołać każdego ministra lub cały gabinet. Ani prezydent, ani rząd nie mieli uprawnień, by rozwiązać parlament przed upływem kadencji. Prezydent powoływał premiera, a na jego wniosek ministrów. Rola prezydenta była raczej mocno ograniczona i sprowadzała się głównie do pełnienia funkcji koordynacyjnych, akceptacyjnych i reprezentacyjnych. W wyborach parlamentarnych obowiązywało pięcioprzymiotnikowe prawo wyborcze (wybory były: powszechne, tajne, bezpośrednie, proporcjonalne i równe). Czynne prawo wyborcze do sejmu przysługiwało wszystkim obywatelom (z wyjątkiem wojskowych) posiadającym ukończone 21 lat, a bierne - 25 lat. W wyborach do senatu: wymagany wiek wynosił odpowiednio 30 (czynne prawo wyborcze) i 40 lat (bierne prawo wyborcze). Kadencja parlamentu trwała pięć lat. sejm i senat miały wyłączność w stanowieniu ustaw, ale prawo inicjatywy ustawodawczej leżało też w rękach rządu. Posłom przysługiwał immunitet parlamentarny. Na mocy konstytucji sądy miały być niezawisłe, a sędziowie nieusuwalni. Konstytucja marcowa miała charakter demokratyczno - liberalny i utrwalała w Polsce ustrój demokracji parlamentarnej. Konstytucja gwarantowała ochronę życia obywateli oraz ich wolności i mienia. Głosiła równość wszystkich wobec prawa (niezależnie od rasy, narodowości, wyznania, wyznania czy pochodzenia). Zlikwidowano przywileje rodowe, tytuły i herby, a urzędy publiczne miały być dostępne dla wszystkich obywateli. Projekt konstytucji marcowej wzorowany był na francuskiej ustawie zasadniczej. Konstytucja marcowa była jedną z najbardziej demokratycznych spośród konstytucji europejskich.

W roku 1921 Polskę zamieszkiwało ponad 27 milionów ludzi. Prawie 64% obywateli polskich utrzymywało się z rolnictwa, z górnictwa i przemysłu - ponad 17%, a pozostali z handlu, ubezpieczeń i pracy w służbie publicznej. W 1921 r. chłopi stanowili około 55% ludności kraju, robotnicy - 27%, drobnomieszczaństwo - 11%, inteligencja - 5,5%, burżuazja - około 1%, a ziemiaństwo poniżej pół procenta. Według tego samego spisu ludnościowego 69% mieszkańców Rzeczypospolitej stanowili Polacy, 14% - Ukraińcy, 8% - Żydzi, 4% - Białorusini, 4% - Niemcy, pozostały jeden procent stanowili Litwini, Czesi, Rosjanie i inne narodowości. Należy jednak zaznaczyć, że spis z roku 1921 nie objął wszystkich ziem Rzeczypospolitej. Ludność polska zamieszkiwała przede wszystkim w województwach zachodnich i centralnych (najwięcej Polaków mieszkało w województwie krakowskim, najmniej w wołyńskim). 2/3 chłopów i ¾ robotników było Polakami. Stanowili oni także połowę drobnomieszczaństwa i 80% ziemiaństwa. Około 7 milionów Polaków mieszkało w roku 1921 poza granicami Polski (najwięcej w Rosji).

12 maja 1926 r. wierne Piłsudskiemu oddziały wyruszyły na Warszawę. Doszło do trzydniowych walk zbrojnych. Piłsudskiego poparła lewica i robotnicy. Prezydent Stanisław Wojciechowski i rząd podali się do dymisji. W wyniku tak zwanego przewrotu majowego władza przeszła w ręce związanej z Józefem Piłsudskim sanacji (obóz polityczny, głoszący hasło "sanacji moralnej", czyli uzdrowienia stosunków w państwie). Marszałek dążył do zalegalizowania nowej władzy przez parlament. Misję tworzenia nowego rządu powierzono Kazimierzowi Bartlowi. 31 maja 1926 r. Zgromadzenie Narodowe na nowego prezydenta wybrało Józefa Piłsudskiego. Ten jednak nie przyjął wyboru. Uznał, że konstytucja marcowa zbyt ogranicza prerogatywy prezydenta. Następnego dnia na prezydenta wybrany został, kandydat zgłoszony przez Piłsudskiego, Ignacy Mościcki, profesor chemii.

2 sierpnia 1926 r. została uchwalona nowelizacja do konstytucji marcowej (tzw. "nowela sierpniowa"). Wydano też ustawę upoważniającą prezydenta do wydawania rozporządzeń z mocą ustawy (do końca 1927 r.). W sierpniu 1926 r., mocą dekretu prezydenckiego, utworzono instytucję Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych, który podlegał jedynie prezydentowi, a w czasie wojny automatycznie stawał się Wodzem Naczelnym. Generalnym Inspektorem został oczywiście nie kto inny, jak Józef Piłsudski. W roku 1928 powstał BBWR, czyli Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem. Było to, utworzone przez sanację, prorządowe ugrupowanie, stanowiące oparcie dla rządu. Na jego czele stanął Walery Sławek. Pod koniec drugiej dekady XX wieku zaostrzył się kurs polityczny sanacji, dążącej do przebudowy ustroju polskiego w kierunku autorytarnym. Było to zbieżne z ogólnoeuropejskimi tendencjami. W 1930 r. przywódcy opozycji zostali aresztowani, a następnie osadzeni w twierdzy brzeskiej. Jednak jako główny cel stawiali sobie sanacyjni politycy stworzenie nowej konstytucji, która prawnie usankcjonowałaby istniejący system polityczny. 23 marca 1935 r. została w sejmie uchwalona, a 13 kwietnia 1935 r. podpisana przez prezydenta Mościckiego nowa konstytucja i z tym dniem weszła w życie. Od miesiąca, w którym została podpisana i weszła w życie, nazwano ją "konstytucją kwietniową" ("konstytucja marcowa" nazwę zaczerpnęła od miesiąca, w którym została uchwalona). Konstytucja kwietniowa na pierwszym planie umieszczała państwo, nie zaś naród (jak to było w ustawie zasadniczej z 1921 r.). "Jednolitą i niepodzielną władzę państwową" sprawował prezydent (zajmował on czołowe i nadrzędnie miejsce w państwie), którego wybierano na siedem lat w głosowaniu powszechnym - jednego kandydata zgłaszał ustępujący prezydent, a drugiego - Zgromadzenie Elektorów (praktycznie pozbawia to opozycję możliwości zgłoszenia własnego kandydata). Prezydent dysponował szerokim zakresem uprawnień: mianował premiera i poszczególnych ministrów zgodnie z własnym uznaniem (bez uzgadniania z sejmem), a także zwoływał i rozwiązywał sejm i senat (wyznaczał też terminy ich sesji) oraz obsadzał wyższe urzędy państwowe. Ponadto decydował o wojnie i pokoju, reprezentował państwo na zewnątrz, zawierał i ratyfikował umowy międzynarodowe oraz był zwierzchnikiem sił zbrojnych. Prezydent wydawał także dekrety z mocą ustawy i miał prawo decyzji jednoosobowych. Miał też specjalne prerogatywy, z których najważniejszą dla polskiej historii była ta mówiąca o tym że w czasie wojny prezydent mógł wyznaczyć swojego następcę. Wyznaczał Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych, Wodza Naczelnego, prezesa Najwyższej Izby Kontroli i Sądu Najwyższego, a także pewnej części (1/3 ogólnej liczby) senatorów. Mógł tez stosować prawo łaski. Mimo tak szerokich uprawnień, prezydent za swoje akty urzędnicze odpowiadał "przed Bogiem i historią". Rola sejmu i senatu została poważnie ograniczona. Uprawnienia senatu wzrosły kosztem uprawnień sejmu (teraz to marszałek senatu, zamiast marszałka sejmu był zobowiązany do zastępstwa prezydenta. Inicjatywa ustawodawcza przysługiwała rządowi i sejmowi. Posłowie na sejm mieli być wybierani w głosowaniu tajnym, powszechnym, bezpośrednim i równym (czteroprzymiotnikowe prawo wyborcze). Czynne prawo wyborcze przyznano obywatelom, którzy ukończyli 24 lata (głosować nie mogli wojskowi w służbie czynnej), natomiast prawo bierne otrzymali ci, którzy ukończyli 30 lat. Ordynacja wyborcza z 8 VII 1935 r. odebrała społeczeństwu polskiemu prawo do bezpośredniego zgłaszania kandydatur poselskich. Mogły to robić jedynie Okręgowe Zgromadzenia Wyborcze, w których zasiadały osoby związane z rządem. Konstytucja kwietniowa odeszła od demokratyczno - liberalnych założeń swojej poprzedniczki (czyli konstytucji marcowej), przekształcając ustrój w kierunku autorytarnym. W konstytucji kwietniowej lansowano idee dobra państwa i silnej władzy wykonawczej. Znacznie wzmocniono władzę prezydenta, ponieważ liczono, że zostanie nim albo sam Józef Piłsudski, albo jeden z zaufanych i bezwzględnie mu oddanych działaczy. Jednocześnie ograniczono rolę parlamentu i zaostrzono kontrolę społeczną. W deklaracji konstytucyjnej podkreślała nadrzędność interesu państwa, która powinna by zawsze na pierwszym planie. Prawa i obowiązki obywateli zostały ujęte dość pobieżnie i nie poświęcono im odrębnego artykułu w konstytucji. Podkreślony został nakaz wierności wobec państwa.

Józef Piłsudski nie nacieszył się nową ustawodawczą - zmarł 12 maja 1935 r. po jego śmierci doszło do tak zwanej "dekompozycji" w obozie rządzącym. W wyniku tarć i sporów od władzy odsunięty został Walery Sławek, stojący na czele pułkowników, którego sam naczelnik wyznaczył na przyszłego prezydenta. Na tym stanowisku zdołał się utrzymać Ignacy Mościcki (popierany przez tak zwaną grupę zamkową). Ważną rolę w kraju odgrywali też marszałek Edward Rydz - Śmigły i minister spraw zagranicznych Józef Beck. Gospodarka kierował, związany z tak zwana lewicą sanacyjną, Eugeniusz Kwiatkowski. Ostatnie lata rządów sanacyjnych to czas przyśpieszonego rozwoju gospodarczego, ostrych konfliktów społecznych i napięć politycznych. Do tego doszła niekorzystna sytuacja polityczna, która doprowadziła w roku 1939 do agresji niemieckiej i radzieckiej na Polskę. Położyło to kres dwudziestoletniemu istnieniu II Rzeczpospolitej.