Gdy w październiku 1917 roku, z Finlandii do Piotrogrodu powrócił stojący na czele ruchu bolszewickiego Lenin, doszło do wybuchu powstania skierowanego przeciwko Rządowi Tymczasowemu. Akcja rozwijała się pomyślnie dla bolszewików, którzy zajęli główne punkty Piotrogrodu - poczty, dworce, banki, a także Pałac Zimowy. Członkowie Rządu Tymczasowego zostali aresztowani i osadzeni w twierdzy, a Piotrogrodzka Rada Delegatów Robotniczych i Żołnierskich wezwała chłopów i robotników do poparcia rewolucji. II Wszechrosyjski Zjazd Rad przyjął odezwę Lenina "Do robotników, żołnierzy i chłopów", w której ogłoszono zwycięstwo rewolucji i przejęcie władzy przez Zjazd. Uchwalono "Dekret o pokoju" mający wyprowadzić Rosję z wojny, "Dekret o ziemi" oraz dekret dotyczący utworzenia robotniczo-chłopskiego rządu tzw. Rady Komisarzy Ludowych na czele z Leninem.
Zdobywając władzę w październiku 1917 roku bolszewicy posługiwali się pięknie brzmiącymi hasłami, obiecywali pokój, szczęście, dobrobyt, rozprawienie się z wyzyskiem i wszelkim złem. "Dekret o pokoju" zapowiadał pokój bez aneksji i kontrybucji. Oznaczał on ni mniej ni więcej powrót do sytuacji sprzed wybuchu wojny, a więc pozostanie w granicach Rosji obco narodowych terytoriów. O niepodległości Polski, Litwy, Łotwy i Estonii nie mogłoby być mowy. "Dekret o ziemi" odbierał wszystkim prawo jej prywatnego posiadania, ale dawał możliwość jej użytkowania. Celem bolszewików było pokonanie wewnętrznych wrogów rewolucji i objęcie nią całego byłego imperium rosyjskiego, a następnie przeniesienie poza granice na jak największy obszar.
Po zawarciu przez bolszewików pokoju brzeskiego z Niemcami w 1918 roku, ententa uznała ich za sprzymierzeńców Niemiec i Austro-Węgier i obawiała się, że przekażą im broń otrzymaną wcześniej z Zachodu. Dlatego zdecydowano się na interwencję w Rosji, która miała obalić bolszewików, a jednocześnie wesprzeć toczących z nimi wojnę domową "białoarmistów". W 1918 roku w Rosji wylądowały oddziały amerykańskie, angielskie i japońskie, a wiosną 1919 roku "białogwardziści" zagrozili nawet Piotrogrodowi. Przeciwko bolszewikom zaczęto też występować na wsi, gdzie chłopi nie mogli znieść ciągłego rekwirowania żywności. Wystąpienia te tłumione były krwawo i bezwzględnie przez Armię Czerwoną. Szybko załamała się interwencja zagraniczna.
Po względnym opanowaniu sytuacji w kraju bolszewicy przystąpili do rozszerzania swego panowania. Pochód na Zachód został zatrzymany po klęsce w bitwie warszawskiej, ale na Wschodzie w 1921 roku podbili Gruzję, a następnie inne republiki. W 1922 roku utworzyli Socjalistyczny Związek Republik Radzieckich (ZSRR).
By ratować zdewastowaną i zrujnowaną wojnami gospodarkę Lenin ogłosił w 1921 roku Nową Ekonomiczna Politykę (NEP). Przemysł, usługi i rolnictwo przestawiono na produkcję pokojową. Wprowadzono podatek zbożowy, dzięki któremu chłopi mogli sprzedawać nadwyżki zboża na rynku. NEP zdołała ożywić rosyjską gospodarkę.
Po śmierci Lenina w 1924 roku władzę w ZSRR przejął Stalin. W 1927 roku doszedł on do wniosku, że ZSRR udało się w znacznej mierze odbudować przemysł ciężki i należy przystąpić do jego zdecydowanej rozbudowy. W tym celu opracowano 5-letni plan industrializacji. Zakładano, że gwałtowny rozwój przemysłu nastąpi w okresie kolejnych trzech centralnych planów 5-letnich, w latach 1928-1932, 1933-1937, 1938-1942. W wyniku realizacji planu 5-letbniego powstało 1500 zakładów przemysłowych oraz rozbudowano linię kolejową. Dwukrotnie wzrosła liczba osób zatrudnionych w gospodarce narodowej. Realizowano plan elektryfikacji, podwoił się produkcja przemysłowa i energii elektrycznej, wzrósł poziom wytopu stali i żelaza, zbudowano kanał Białomorski oraz kanał Moskwa-Wołga.
