Westerplatte - półwysep nad Zatoką Gdańską, który 1 IX 1939 r. o godzinie 4.45 został zaatakowany przez niemiecki pancernik szkoleniowy Scleswig - Holstein. Licząca 182 żołnierzy, pod dowództwem majora Henryka Sucharskiego przez 7 dni stawiała opór przeważającym siłom wroga. Obrona Westerplatte stała się symbolem bohaterstwa Polaków w pierwszych dniach wojny.
Bitwa nad Bzurą (9 -18 IX 1939 r.) - największa bitwa zaczepno - odporna stoczona w czasie kampanii wrześniowej. Polskie armie "Poznań" i "Pomorze" pod dowództwem generała Tadeusza Kutrzeby dokonały przeciwuderzenia na skrzydło, maszerującej ku Warszawie 8 armii niemieckiej. Bitwa zakończyła się wprawdzie klęską wojsk polskich, jednak zmusiła Niemców do zmiany planu działań, zahamowała impet niemieckiego uderzenia i opóźniła kapitulację Warszawy. Tylko części wojsk polskich (m. in. gen. Kutrzebie) udało się wyrwać z oblężenia i przebić do Warszawy i do Modlina. Reszta oddziałów dostała się do niewoli.
Generalne Gubernatorstwo - okupowane przez Niemców obszary środkowej, południowej i południowo - wschodniej Polski, utworzone na mocy dekretu Hitlera 12 X 1939 r. Siedzibą generalnego - gubernatorstwa był Kraków, a najwyższą władzę sprawował generalny - gubernator Hans Frank (bezpośrednio podlegał Hitlerowi).
Na terenie generalnego - gubernatorstwa Niemcy prowadzili eksterminację polskiej inteligencji i władz przywódczych.
Polskie Państwo Podziemne - polskie konspiracyjne instytucje polityczne, administracyjne i wojskowe, które w trakcie II wojny światowej sprawowały władzę w okupowanej Polsce. Były one podporządkowane rządowi emigracyjnemu. Polskie państwo cywilne zostało zorganizowane w dwóch pionach: cywilnym i wojskowym. Na pion cywilny stanowiła Delegatura Rządu na kraj (przedstawicielstwo krajowe znajdującego się na wychodźstwie Rządu RP). Na jej czele stał Delegat Rządu na Kraj (C. Ratajski, J. Piekałkiewicz, J.S. Jankowski). Delegatura dzieliła się na 14 departamentów (m. in. skarbu, rolnictwa, oświaty i kultury czy sprawiedliwości). Delegatura zajmowała się realizacją bieżących działań, a także kierowała działaniami konspiracyjnej administracji państwowej. Pion wojskowy stanowił Związek Walki Zbrojnej, a od II 1940 r. Armia Krajowa. Celem działalności Polskiego Państwa Podziemnego było zachowanie ciągłości instytucji polskich na ziemiach okupowanych, przygotowanie się do przejęcia kontroli nad państwem po wyzwoleniu spod okupacji i kierowanie działaniami zbrojnymi mającymi do tego doprowadzić.
Ziemie wcielone do Rzeszy - okupacja - po agresji niemieckiej we wrześniu 1939 r. do Rzeszy zostały wcielone województwa: pomorskie, śląskie, poznańskie, większa część łódzkiego, zachodnia część krakowskiego, część warszawskiego i kieleckiego z Zagłębiem Dąbrowskim, Zaolzie i część białostockiego. Niemcy dążyli do szybkiej germanizacji tych terenów. Niszczono lub rabowano dobra kultury polskiej, aresztowano działaczy niepodległościowych, przedstawicieli inteligencji i duchowieństwa. Wiele osób zostało wysiedlonych, bądź skierowanych na przymusowe roboty. Mieszkańcy Śląska i Pomorza przymusowo była wpisywana na niemiecką listę narodową (Volkslistę), co zobowiązywało ich do służby wojskowej w niemieckich siłach zbrojnych. Zlikwidowano polskie instytucje i szkolnictwo.
Układ Sikorski - Majski - polsko - radziecki układ zawarty w Londynie w dniu 30 VII 1941 r. Przywracał on zerwane w dniu 17 IX 1939 r. stosunki dyplomatyczne między Polska a ZSRR. Strona radziecka stwierdziła, że traktaty niemiecko - radzieckie z 1939 r. straciły swą moc. Oba rządy zobowiązały się do wzajemnej pomocy i poparcia w wojnie przeciwko III Rzeszy. W dodatkowym protokole rząd radziecki zobowiązał się do amnestii dla wszystkich obywateli polskich deportowanych w głąb ZSRR. Nie udało się przywrócić polsko - radzieckiej granicy z 1939 r.
Armia Polski w ZSRR - powstała w wyniku umowy polskiej misji wojskowej z rządem radzieckim (VIII 1941 r.). W jej skład mieli wejść Polacy przebywający na terytorium ZSRR (łagry lub zesłanie). Na czele powstającej armii stanął gen. Władysław Anders. Z całego terytorium zgłaszali się ochotnicy do Armii Polskiej. Armia ta była organizowana w fatalnych warunkach klimatycznych i tropikalnych (wysoka śmiertelność). Widoczne były braki w uzbrojeniu u wyszkoleniu żołnierzy. W pierwszej połowie 1942 r. zadecydowano o ewakuacji Polaków z ZSRR przez Iran na Bliski Wschód.
Plan Burza - kryptonim i plan akcji zbrojnej AK, mający na celu objęcie władzy w wyzwolonym kraju przez upoważnionych przedstawicieli władz państwowych na wychodźstwie. Zgodnie z tym planem oddziały Armii Krajowej miały zajmować tereny opuszczane przez wycofujących się Niemców i obejmować na nich władzę administracyjną i wojskową. Dowódcy AK mieli się ujawniać wobec wkraczającej Armii Czerwonej.. Plan nie zakończył się sukcesem.
Agresja Radziecka - atak ZSRR, którego wojska 17 IX 1939 r. przekroczyły granicę polską. Oznaczało to naruszenie polsko - radzieckiego układu o nieagresji z 1932 r. i zerwanie stosunków dyplomatycznych między tymi państwami. Inwazja radziecka oznaczała realizację zawartego w VIII 1939 r. paktu Ribbentrop - Mołotow i uniemożliwiło wojskom polskim kontynuowanie skoordynowanych działań obronnych. W tej sytuacji Edward Rydz - Śmigły Wódz Naczelny, wydał rozkazy wycofania wojska i sprzętu do Rumunii i na Węgry. Wydał też zalecenie unikania starć z Armią Czerwona, jako że polska formalnie nie była z ZSRR w stanie wojny. W nocy 17/18 IX prezydent, rząd i naczelne dowództwo Wojsk Polskich przekroczyli granicę polską i udały się do Rumunii. Tak więc walczące w kraju oddziały wojskowe pozbawione zostały wszelkiej koordynacji. W dniu 22 IX załoga Lwowa skapitulowała przed oddziałami radzieckimi. 29 IX 1939 r. podpisano oficjalny układ o granicach i przyjaźni między ZSRR i Niemcami. Na jego mocy oba państwa podzieliły między siebie strefy wpływów na okupowanych ziemiach polskich. Około 130 tys. żołnierzy dostało się do niewoli niemieckiej.
Okupacja Radziecka - na mocy układu niemiecko - radzieckiego z IX 1939 r. pod okupacją radziecką znalazło się terytorium polskie o powierzchni ponad 200 tys. km², zamieszkane przez 13,2 milionów ludzi, spośród których większość stanowili Białorusini, Ukraińcy i Żydzi. 22 X 1939 r. zorganizowany wybory delegatów do Zgromadzeń Narodowych. Odbyły się one pod ścisłą kontrolą NKWD i Armii Czerwonej. Ludność polska została sterroryzowana. Delegaci złożyli wniosek do Rady Najwyższej ZSRR o przyłączenie tych obszarów do odpowiednich republik radzieckich, tj. białoruskiej i ukraińskiej. Rada Najwyższa przyjęła wniosek i włączyła okupowane tereny do ZSRR. Mieszkańcy tych ziem zostali uznani za obywateli radzieckich, a na wcielonych ziemiach zaczęto wprowadzać radziecki model społeczno - gospodarczy. Władze ZSRR dążyły do całkowitej depolonizacji przyłączonych terenów. Wiele polskich rodzin zostało wywłaszczonych. Podjęto także działania zmierzające do całkowitej eksterminacji inteligencji polskiej. Pracowników polskiej służby państwowej, wojskowych, kombatantów i właścicieli ziemskich osadzano w więzieniach i obozach.
Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie - jesienią 1939 r. we Francji ulokowały się polskie władze emigracyjne, które zadecydowały przystąpić do odbudowy Polskich Sił Zbrojnych. W ich skład mieli wejść Polacy przebywający we Francji, Belgii, Holandii i Wielkiej Brytanii. W styczniu 19404. zawarto polsko - francuską umowę wojskową i zaczęto tworzyć jednostki Wojska Polskiego. Polskie oddziały brały udział w walkach o Narvik (V-VI 1940 r.): Samodzielna Brygada Strzelców Podhalańskich oraz polskie okręty wojenne. Polskie oddziały zbrojne walczyły też w obronie Francji przed inwazją Niemiecką (VI 1940 r.), a po klęsce Francji część Polskich Sił Zbrojnych została ewakuowana do Anglii. W Szkocji zorganizowano I korpus PSZ (gen. M. Kukiel). Polacy wsławili się udziałem w "bitwie o Anglię" (VIII - X 1940 r.), a także w późniejszych nalotach na miasta niemieckie. Polska Marynarka Wojenna uczestniczyła wojnie na Atlantyku i operacjach na Morzu Śródziemnym
Kolaboracja - jest to dobrowolna i świadoma współpraca obywatela kraju okupowanego z władzami okupacyjnymi. Kolaborant działa na szkodę swojego kraju i współobywateli. Termin powstał w okresie II wojny światowej. W tym okresie kolaboracja uważana była za poważne przestępstwo.
Europa Zachodnia w okresie II wojny światowej - począwszy od roku 1940 rozpoczął się niemiecki podbój Europy Zachodniej. Do roku 1941 pod okupacja niemiecką znalazła się większa część Europy. Niezależność udało się zatrzymać: Szwajcarii, Szwecji i Hiszpanii. Niemcom nie udało się też podbić Wielkiej Brytanii. Na terenach okupowanych Niemcy nie niszczyli fundamentów państwa, nie niszczono szkolnictwa, ukazywała się prasa, a część władzy pozostawiono lokalnym aparatom administracyjnym. Niemcy zwalczali ruch oporu, podporządkowywali sobie gospodarkę i prowadzili eksterminację narodu żydowskiego.
Europa Środkowa i Wschodnia w okresie II wojny światowej - Okupacja terenów Europy Środkowo - Wschodniej różniła się znaczne od tej w Europie Zachodniej. Podbita ludność została całkowicie pozbawiona praw. Ludzi zmuszano do niewolniczej pracy na rzecz okupanta, wywożono na roboty do Niemiec. Terror był podstawowym narzędziem polityki okupacyjnej. Dokonywano grabieży majątku narodowego, dóbr kultury. Prowadzono eksterminację Żydów, starano się zlikwidować środowiska inteligenckie.
Akcja AB - akcja przeprowadzona w kwietniu 1940 roku, która miała na celu całkowitą eksterminację polskich działaczy społecznych, urzędników, artystów i sportowców. Wśród ofiar tej akcji byli m. in. Maciej Rataj (marszałek Sejmu), Mieczysław Niedziałkowski (polityk socjalistyczny) i Janusz Kusociński mistrz w biegach). W 1941 r. we Lwowie hitlerowcy zastrzelili polskich profesorów: Tadeusza Boya - Żeleńskiego i Kazimerza Bartla.
