Ambasador rosyjski w Polsce Otto von Stackelberg zwołał sejm rozbiorowy, który 09.1773r. zatwierdził rozbiór państwa. Stanowisko marszałka objął Adam Poriński. W trakcie obrad sejm zatwierdził przyznanie Rosji majątku pochodzącego z kasacji jezuitów oraz z królewszczyzn Stanisława Augusta Poniatowskiego. Do życia powołano także quasi rząd - tzw. Radę Nieustającą, w skład której wchodzili konsyliarze (posłowie) oraz król. Rada podzielona była na 5 departamentów.
W 1773r. w Polsce powstało pierwsze w Europie ministerstwo edukacji-Komisja Edukacji Narodowej, która podporządkowana była bezpośrednio królowi. Jej głównym zadaniem było przygotowanie reformy szkolnictwa. Głównymi działaczami KEN byli Hugo Kołłątaj, Józef Wybicki i Grzegorz Piramowicz. Wcześniej, bo w 1765r. Stanisław August Poniatowski utworzył Szkołę Rycerską, która miała kształcić oficerskie kadry. Rzeczpospolita została podzielona na koronną i litewską prowincję szkolną. Wśród reform należy wymienić m.in. unowocześnienie Uniwersytetu Jagiellońskiego i Wileńskiego, przygotowanie programu nauczania przeznaczonego dla ludu oraz podwyższenie poziomu kształcenia nauczycieli. Szkoły elementarne i gimnazja zostały podporządkowane Komisji oraz Zakonowi Pijarów. Powołano także Towarzystwo do ksiąg Elementarnych, a w 1740r. powstało Collegium Nobilum założone przez Stanisława Konarskiego.
