​Monarchia absolutna to sposób rządzenia polegający na skupieniu władzy ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej przez jedną osobę. Monarchia absolutna jako forma rządów jest charakterystyczna dla czasów starożytnych i nowożytnych.

Monarchia absolutna - charakterystyka

Genezy monarchii absolutnej należy upatrywać w schyłku systemu feudalnego. Dotychczasową gospodarkę feudalną zastąpił rynek towarowo - pieniężny. Zmienił się charakter państw: kształtowały się państwa narodowe, scentralizowane, ograniczeniu uległy uprawnienia szlachty. Istotną rolę zaczęło odgrywać mieszczaństwo.

W odróżnieniu od państwa feudalnego, monarchia absolutna cechowała się rozdziałem pomiędzy stosunkami publicznoprawnymi a prywatnoprawnymi oraz nieograniczoną i nie podlegającą kontroli władzą monarchy. Rozbudowano aparat państwowy, który opierał się na zasadach centralizmu i biurokratyzmu. Powstały ministerstwa, pomiędzy które dokonano podziału kompetencji. W rzeczywistości rola ministrów sprowadzała się do pełnienia organu doradczego króla. W monarchii absolutnej rozbudowany został biurokratyczny aparat lokalny, oparty na hierarchii i pracy mianowanych urzędników.

Monarchia absolutna dążyła do całkowitego podporządkowania sobie kościoła. Religia, jaką wyznawał monarcha, była religią jego poddanych. Kościół został całkowicie podporządkowany władcy i służył umocnieniu jego rządów.

Monarchia absolutna charakteryzowała się mnogością tworzonego prawa. Władza ustawodawcza należała do monarchy, zatem próbowano skodyfikować wszelkie sfery życia społeczeństwa.

Monarchia absolutna - przykłady

Klasycznym przykładem monarchii absolutnej jest Francja za czasów Ludwika XIV, a także monarchie pruskie oraz austriackie XVII wieku. Wśród krajów spoza Europy Zachodniej jako przykład monarchii absolutnej należy wskazać Rosję za panowania Piotra I Wielkiego.

Monarchia absolutna - kryzys

Niewątpliwie kryzys monarchii absolutnej był wynikiem postępu gospodarczego. Przemiany gospodarcze, pierwsze oznaki kapitalizmu sprawiły, że dotychczasowy model ustrojowy przestał spełniać oczekiwania społeczeństwa. Druga połowa XVII wieku przyniosła zatem, najpierw w Anglii, później we Francji i kolejnych krajach, ostateczny upadek stosunków feudalnych.

Monarchia absolutna - ocena

Monarchia absolutna stanowiła okres przejściowy pomiędzy państwem feudalnym a kapitalistycznym. Dzięki niej wykształcił się zhierarchizowany system urzędniczy, a wszelkie postępowanie aparatu państwowego oparte zostało o przepisy prawne. Negatywnie należy ocenić nierówność praw i przywilejów stanowych i utrzymanie dotychczasowych struktur feudalnych, a także brak wolności gospodarczej.