Jeden z najznakomitszych cesarzy rzymskich - Oktawian August ( właściwie Gaius Octavius ) urodził się 29 września 63 roku p.n.e. Był synem Gajusza Oktawiusza i Atii Starszej (Atia Maior), oraz wnukiem siostry Juliusza Cezara i jego adoptowanym testamentem synem.

Po śmierci Juliusza Cezara, Oktawian przystąpił do walki z Markiem Antoniuszem, a gdy go pokonał zawarł z nim i Lepidusem tzw. II triumwirat. W 42 roku p.n.e. pokonali oni w bitwie pod Filippi swych przeciwników, zabójców Juliusza Cezara - Marka Brutusa i Gajusza Kasjusza. Po tym sukcesie uzgodnione zostały strefy wpływów w Imperium Rzymskim. Zgoda nie trwała jednak długo. Wkrótce znów wybuchła woja domowa, której powodem był konflikt między Oktawianem i Antoniuszem.

W 31 roku p.n.e doszło do wielkiej bitwy na morzu pod Akcjum. Zwyciężyła ją flota Oktawiana, a zwycięzca wkroczył następnie do Aleksandrii. Na wieść o klęsce Marek Antoniusz i Kleopatra popełnili samobójstwo.

W ten sposób Egipt stał się prowincją rzymską, a Oktawian otrzymał tytuł Konsula i został jedynym władcą imperium rzymskiego. .

W 29 roku p.n.e. Oktawian powrócił do Rzymu, a rok później otrzymał tytuł Princeps senatus czyli przywódca senatu. Oktawian nosił się z zamiarem wycofania się z czynnej polityki, ale za namową senatu odrzucił ten pomysł i w obliczu grożącego niebezpieczeństwa zewnętrznego, zgodził się czuwać nad prowincjami.

Aby wyrazić swą wdzięczność, senat 16 stycznia 27 roku p.n.e, nadał mu przydomek Augustus. Odtąd tytuł władcy brzmiał Imperator Ceasar Augustus, a dzień 16 stycznia 27 roku p.n.e. uważa się za formalny początek Cesarstwa Rzymskiego.

Oktawian August został więc pierwszym w historii cesarzem Rzymu, ale nadal dbano o to aby zachowane były choćby pozory republiki. Oktawian przyjął tytuł princepsa, a jego rządy i wprowadzony przez władcę ustrój nazywamy pryncypatem.

Od 12 roku p.n.e Augustus został najwyższym kapłanem . W 2 r. p.n.e. otrzymał tytuł pater patriae.

Oktawian August przeprowadził w kraju szereg reform. Zaprowadził w Imperium porządek dzięki wprowadzeniu ścisłej kontroli namiestników prowincji. Zreformowana została armia rzymska, której żołnierze po zakończeniu służby otrzymywali w nagrodę nadanie ziemi.

Rządy Oktawiana to także ograniczenia dotychczasowych struktur państwa. Zlikwidowano więc Zgromadzenie Ludowe i ograniczono znacznie pozycję senatu.

Rządu pierwszego cesarza Rzymu to także spore nabytki terytorialne Rzymu. Podbito wówczas Egipt, Panonię i Dalmację - Illyrycum.

Panowanie Oktawiana Augusta to najlepsze czasy dla Imperium Rzymskiego, gdyż był to również czas pokoju wewnętrznego i stabilizacji. Czas pokoju, który nastał nazywamy pax romana.

Za jego czasów tworzyli najwybitniejsi pisarz rzymscy. Oktawian bardzo dużo zawdzięcza stolica imperium rzymskiego czyli miasto Rzym. Z jego rozkazu podzielono miasto na 14 regionów, do walki z pożarami zorganizowana została pierwsza w historii straż pożarna. Aby poprawić zaopatrzenie w wodę zbudowano nowe akwedukty. W tym okresie powstały 82 świątynie w tym Panteon. Za czasów panowania Oktawiana Augusta powstała pierwsza wielka łaźnia publiczna i pierwsza otwarta biblioteka. Jest więc prawdą, że August zastał Rzym ceglany a zostawił marmurowy.

Zmarł 19 sierpnia 14 roku n.e. Po śmierci został zaliczony do grona bogów rzymskich.

Następcą Oktawiana Augusta został jego adoptowany syn, z trzeciego małżeństwa - Tyberiusz.