W postępie duchowym człowieka - czy ogólniej, w rozwoju cywilizacji - początki i rozwój pisma zajmują miejsce o znaczeniu pierwszorzędnym, ustępując doniosłością jedynie początkom mowy, mowa i pismo są bowiem zasadniczymi środkami porozumiewania się w obrębie społeczności ludzkiej

Pismo klinowe zaliczane jest do jednego z najstarszych systemów pisma, wyróżnia się tym, że jego znaki zbudowane są z połączonych kresek w kształcie klinów, stożków lub ćwieków. Używali go Sumerowie, Babilończycy i Asyryjczycy, a także wiele innych ludów należących do różnych ras i posługujących się różnymi językami np. Elamici, Kasyci itd.

Gliniane tabliczki znajdowane na terenie starożytnej Mezopotamii, od poł. XIX w., pozwoliły zyskać uczonym wiele cennych informacji dotyczących dziejów i kultury ludów, które żyły na tych terenach od drugiej poł. IV tysiąclecia do poł. I w. n.e. (Mezopotamia od mesopotamos - położony między rzekami lub międzyrzecze). Obecnie ten obszar kulturowy wchodzi głównie w skład ziem Iraku i Syrii, a jego część leży w granicach Iranu i Turcji

Pismo klinowe było używane na Bliskim Wschodzie od końca czwartego tysiąclecia przed Chrystusem aż do 75 roku po Chrystusie. Pismo wynaleziono na Bliskim Wschodzie we wczesnym okresie jego historii. Początkowo służyło głównie do zapisywania działalności gospodarczej. Aby prowadzić wiarygodne rejestry, potrzebowano nowej metody, bardziej trwałej i wiarygodnej niż ludzka pamięć, np. w celu kontroli ilości zboża, czy liczby bydła. Początki pisma to rysowanie na wilgotnej glinie obrazków tzw. piktogramów. Później zaprzestano używać spiczasto zakończonych narzędzi, do użycia weszły natomiast drewniane lub trzcinowe rylce. Tego typu narzędzia pozostawiały w glinie charakterystyczny odcisk, od niego zresztą przyjęto późniejszą nazwę dla całej grupy tego typu pisma - pismo klinowe. Początkowo na tabliczkach występowały mieszane znaki narysowane i napisane klinami. Tabliczki związane z wczesnym etapem rozwoju pisma znaleziono w Uruk i Niniwie w północnym Iraku, Suzie, Czoga Misz i Godin Tepe w zachodnim Iranie oraz w Tell Brak i Habuba Kabira w północnej Syrii. Większość z tych znalezisk uczeni datują na czwarte tysiąclecie przed Chrystusem.

W Mezopotamii umiejętność czytania i pisania nie była szeroko rozpowszechniona. Przyszli pisarze musieli przejść odpowiednie szkolenie, dopiero po jego zakończeniu mogli używać tytułu Dubsar, czyli pisarz. Tytuł Ibni - Marduk Dubsar odpowiada mniej więcej współczesnemu średniemu wykształceniu. Zawód pisarza stwarzał możliwości polepszenia bytu pod względem materialnym jak i prestiżowym, kariery kapłańskiej lub na polu naukowym. W zasadzie do szkół uczęszczali jedynie mężczyźni, ale zdarzało się, że pisarzami zostawały kobiety. Nie zdobywały one jednak pełnego i należnego im uznania

Nasze informacje o tym jak wyglądała babilońska szkoła czerpiemy głównie z utworów literackich okresu starobabilońskiego (…), a także wykopalisk archeologicznych. prawdopodobnie uczniowie uczyli się na dziedzińcu, który w każdym starobabilońskim domu stanowił ośrodek życia. Z drugiej strony, szkoły powstawały niejednokrotnie przy większych ośrodkach kultu.

Nauka w szkole pisarzy rozpoczynała się od uformowania tabliczki i sztuki posługiwania się rylcem . początek praktyki stanowiły próby wykonywane na dowolnym kawałku gliny, ćwiczono odciskanie stosunkowo prostego znaku jakim był pionowy klin, uczeń stawiał pionowe, poziome i ukośne kliny. Dalsza nauka polegał na zapamiętaniu tysięcy różnych sumeryjskich słów, wyrażonych za pomocą więcej niż jednego znaku. W tym miejscu należy zaznaczyć ciągłość pisarskiej tradycji, gdyż znaki, które poznawali pisarze w Uruk, były nauczane w tej samej kolejności także setki lat później np. w Abu Salabik, a starobabilońskie zestawienia znaków uczeni odnaleźli także w bibliotece Asurbanipala,

Aby nauczyć się łączyć znaki, w celu napisania słów, pisano imiona osób. Kolejnym etapem wtajemniczania było pisanie na tabliczkach o różnych kształtach w tym okrągłych i "bułeczkowatych". Nauka polegała na tym, że nauczyciel zapisywał po jednej stronie tabliczki mniej więcej 3 linijki np. imiona bogów, przysłowie lub jakiś fragment literacki, a zadaniem ucznia najpierw uważne przestudiowanie, a następnie przepisanie - odtworzenie po drugiej stronie. Końcowy etap nauki stanowiło czytanie i przepisywanie literatury sumeryjskiej. Dzięki temu do naszych czasów zachowały się zapiski literatury starobabilońskiej w postaci szkolnych kopii. Wydaje się, że uczniowie sporządzali kopie na podstawie dyktanda, bowiem wielokrotnie okazało się, że w różnych kopiach tego samego tekstu słowa zapisane są nieco odmiennie. Aby zostać pisarzem nie wystarczało posiąść umiejętności odciskania znaków na tabliczce. Osobną część programu stanowiła matematyka. Uczyli jej "pisarze rachunków", "pisarz miar" i "pisarz pola", czyli geometra. Co obejmowało ówczesny kurs matematyki: Czy znasz mnożenie, odwrotności, mnożniki zbilansowanie rachunków, zestawienia administracyjne, czy wiesz, jak sporządzić wszystkie rodzaje wypłat przydziałów, podzielić nieruchomość i wyznaczyć granice działek pól?. Oprócz matematyki i języka sumeryjskiego, babilońska edukacja pisarzy uczono także zwyczajowych wzorów pisania kontaktów wzorcowych, czy też listów. Kopiowano także akadyjskie pisma literackie. Powstawały nawet całe serie słownikowe.

Nieliczne przedstawienia pisarzy pochodzą tylko z rejonu Asyrii. Zachowały się np. malowidła ścienne (pisarze piszą rylcem na tabliczce lub na zwoju skóry piórem) lub reliefy z pałaców Tiglatpilezara czy Asurbanipala. Oprócz przedstawień plastycznych, badacze czerpią swoją wiedze o pisarzach głównie z kolofonów tabliczek. Kolofon (słowo pochodzące z języka greckiego oznacza "szczyt") to informacje podawane przez pisarzy na końcu tabliczki, zawierały 3 podstawowe elementy: datę, imię piszącego i nazwę miasta, gdzie tabliczka powstała. Niestety nie wszystkie tabliczki posiadają kolofony, czasami brakuje jednej z wiadomości składowych. Zwyczaj "podpisywania się" zaistniał już w ok. 2600 r. Zazwyczaj imiona nie odgrywają znaczącej roli, ale niektóre z nich są interesujące np. dzięki temu wiemy, że pisarzami były także kobiety - Enheduanna córka Sargona, co więcej jest ona najstarszym w historii nazwanym autorem tekstu. Oprócz imion twórcy tabliczek nierzadko podawali także swój "tytuł" np. dubsar tur, czyli "młodszy pisarz". Data umieszczana na tabliczce stanowiła najczęściej moment jej napisania. Bardzo rzadko zdarzało się tak, że tabliczkę napisano jednego dnia, a jej kopertę dopiero następnego. Data składała się najczęściej z miesiąca dnia i roku. Interesujący jest sposób w jaki określano kolejne lata. Ich "nazwy" pochodziły od ważnych wydarzeń (stąd wykaz nazw lat) tak było w Sumerze i Babilonii w okresie starobabilońskim. W archiwach staroasyryjskich i archiwach w Mari, datowano posługując się imieniem urzędnika publicznego - limmu, wyznaczonego w danym roku, stąd gromadzenie spisu urzędników, dla potrzeb identyfikacji daty. Nowy system wprowadzono w czasach kasyckich, mianowicie posłużono się latami panowania władców np. "pierwszy rok (panowania) Kurigalzu" itd. "W 305 r. p.n.e. wprowadzono nowy system, w którym lata liczono kolejno, zaczynając od pierwszego roku panowania Seleucydów (początek ery Seleucydów to w rzeczywistości 311 r. p.n.e. ) Miejscowości podawane na kolofonach przydają się szczególnie, jeśli chodzi o odtworzenie zawartości archiwów. Czasami pełnią też inną rolę np. znalezione w innym niż podane w kolofonie mieście pokazują jaką drogę przebyła dana tabliczka. Tak się szczęśliwie składa, że wykopaliska prowadzone w płd. Iraku, czy na terenach gdzie niegdyś leżały starobabilońskie miasta, dostarczają uczonym coraz to nowych odkryć w postaci tabliczek. Jest to dowód na to, ze małe, prywatne biblioteczki istniały tam niemal we wszystkich okresach. "Odkryć tego typu dokonano np. w Lagasz, Nippur, Uruk, Ur, Sippar, Mari, Aszur, Niniwie, a to tylko najważniejsze miejsca znalezisk. Oprócz prywatnych przydomowych zbiorów (np. 3000 tabliczek odkrytych przez Belgów w Tell ed - Der, w domu kapłana datowanych na około 1635 r p.n.e.), istniały również bogate archiwa państwowe i świątynne, które dostarczały nam najważniejsze informacji. Składano tam tabliczki posiadające wartość dokumentów zapiski gospodarcze o administracyjne, pomoce naukowe, teksty prawne i naukowe, korespondencję i utwory literackie. Teksty przechowywano w specjalnie do tego przeznaczonych pomieszczeniach, układano je w pewnym porządku i należycie zabezpieczano, w trosce o to by nie uległy zniszczeniu.

Na losy tabliczek niebagatelny wpływ miała wojna, podboje i najazdy. W 2004 r. p.n.e. miał miejsce upadek państwa III dynastii z Ur, wywołany najazdem wojsk elamickich, w rezultacie zupełnie przypadkiem w ruinach Ummy, Puzrisz - Dagani, Girsu zostały pogrzebane ogromne archiwa(…). Dotychczas odkryto tylko część tamtych zbiorów. Z kolei w Larsie i Sippur w skutek najazdu wojsk hetyckich i zdobycia Babilonu w 1595 r. p.n.e. pozostały dla archeologów wielkie biblioteki. Jednak najsławniejszą biblioteką są zbiory króla Asurbanipala w Niniwie. To bezcenne źródło "zawdzięczamy" najazdowi Medów i Babilonczyków, którzy w 612 r. p.n.e. zdobyli i splądrowali Niniwę. Asurbanipal, jeden z ostatnich królów, zatrudnił wielu kopistów i dzięki ich pracy, a przepisywali stare dokumenty babilońskie i asyryjskie powstały liczne zbiory tabliczek pochodzących z różnych lat. "Biblioteka w Niniwie rozrastała się według planu jej fundatora Asurbanipal, a jej zbiory nie były bynajmniej przypadkowe. Znalazły tam swoje miejsce dzieła, streszczenia i wyciągi z większych i ważniejszych prac. "Książki" cieszące się największą popularnością i zainteresowaniem, doczekały się nawet kilku egzemplarzy przepisów. Można było tam znaleźć tysiące tabliczek literatury religijnej, mitologicznej i magicznej oraz liczne księgi naukowe z zakresu matematyki, prawa, historii, magii, medycyny, astronomii itd. Między innymi dzięki tego typu odkryciom uczeni mają możliwość poznać i określić choćby w ogólnym zarysie historię piśmiennictwa mezopotamskiego.

Oprócz wyżej wymienionych, bardzo istotnych znalezisk dokonano również w Mari i Ebli, gdzie tabliczki zostały odkopane we właściwy sposób, przez kompetentnych archeologów(…), co pozwoliło uczonym odtworzyć charakter mezopotamskiej biblioteki Każda biblioteka była wyposażona w katalogi, które pomagały w odnalezieniu poszukiwanego dzieła. Co więcej informowały one równie z ilu tabliczek składa się dzieło i podawały liczbę wierszy na każdej tabliczce. Całe zbiory grupowano według poszczególnych gałęzi wiedzy. W poszczególnych pomieszczeniach gdzie znajdowały się te "gliniane książki" umieszczano specjalne tabliczki, informujące do jakiej dziedziny wiedzy zalicza się dana grupa książek. Do identyfikacji poszczególnych pozycji na krawędziach (szczególnie dużych tabliczek pochodzących z Ur) pisano krótkie notki na jednej z krawędzi tabliczek, wyglądało to tak. Jak obecnie tytuły na grzbietach książek. Jeżeli biblioteka nie mogła pozwolić sobie na zainstalowanie drewnianych półek, tabliczki chowano do dzbanów, koszy lub skrzynek. Jedno dzieło umieszczano w jednej skrzynce, di której przyczepiano objaśniającą, glinianą etykietkę. Oprócz tabliczek odnaleziono również etykietki należące niegdyś do koszy z dokumentami gospodarczymi, jak i sumeryjskimi tekstami literackimi. Porównanie tytułów zapisanych na etykietkach i znanych nam w chwili obecnej, pozwala odkryć, jak wiele z nich wciąż pozostaje nieznanych. "O pomyśle przechowywania tabliczek w pojemnikach świadczy również literatura: oto początek starobabilońskiego eposu o królu Naram - Sinie: "otwórz pudło z tabliczkami przeczytaj stelę". Pisarz chciał tu stworzyć iluzję, że opowiada historię, która zachowała się z dawnych dni i była zagubiona w jakimś zapomnianym kącie lub pogrzebana w skrzynce, w fundamentach jakiejś budowli.

W celu ustalenia kolejności tabliczek literackich, dodawano do kolofonu informację o tytule serii, do której dana tabliczka należała i jej numer w obrębie tej serii. Opisany w ten sposób słynny epos o Gilgameszu składał się, w najpóźniejszej wersji z 12 tabliczek. Pierwsza linijka utworu odpowiadała równocześnie jego tytułowi. Aby pisarz miał pewność, że prawidłowo odnalazł następną tabliczkę z serii, często jej pierwszą linijkę dodawano do kolofonu tabliczki poprzedzającej.

Obecnie odkrycie nowej biblioteki, to dla asyriologów wielkie wydarzenie, chociaż taki materiał nie jest w gruncie rzeczy typowy dla twórczości mezopotamskich pisarzy. Niestety większość z nich przez całe życie zajmowała się spisywaniem wykazów dostawy owiec lub wydawanie racji jęczmienia i tylko czasami, zupełnie okazjonalnie zdarzało się im zapisać jakiś dyktowany list. Ci, którym dopisało szczęście, wieńczyli swoją karierę, pracując jako wyżsi rangą administratorzy w państwowej biurokracji. Większości ich kolegów po fachu, musiał wystarczyć status człowieka wykształconego, a wiedza, którą przez tyle lat i z takim wysiłkiem zdobywali, gwarantowała im zatrudnienie.