- Warunki naturalne, zajęcia ludności.
Arabowie zamieszkiwali teren Półwyspu Arabskiego. Te obszary obfitowały w pustynne, żyzne gleby. Przez półwysep przebiegały szlaki handlowe. Na ich skrzyżowaniu powstawały miasta.
Arabowie to lud pochodzenia semickiego. Warunki, w których żyli wymuszały na nich rodzaj zajęć. Trudnili się głównie hodowlą wielbłądów, owiec i kóz. Dominował także handel. Sami Arabowie nazywali się Beduinami, co znaczy "synowie pustyni".
2. Religia muzułmańska.
Arabowie początkowo czcili siły przyrody. Przedmiotem kultu był "czarny kamień", znajdujący się w świątyni Kaaba w Mekkce. Wierzyli, że ów kamień został przyniesiony z nieba przez Archanioła Gabriela.
Islam powstał w VII wieku. Jego twórcą był Mahomet.
Mahomet był kupcem z Mekki, urodził się około 570 roku. Szybko stracił rodziców, a jego wychowaniem zajął się stryj. W wieku 20 lat zawarł małżeństwo z bogatą wdową Hadżidżą. Nie musząc zajmować się utrzymaniem rodziny, poświecił swój czas na rozmyślania i kontemplacje. Około 610 r. Mahometowi ukazał się Archanioł Gabriel. Objawił mu, że jest prorokiem, że jego zadaniem będzie zjednoczenie Arabów i przekazanie im zasad nowej wiary - islamu.
W 622 r. Mahomet wraz ze swoimi zwolennikami uciekł z Mekki do Medyny. To wydarzenie i ta data rozpoczęły erę muzułmańską. W ciągu kilku lat Mahomet zdołał podbić Mekkę (630 r.) i zjednoczył plemiona arabskie. W 632 r. umarł, pozostawiając ogromne państwo swoim spadkobiercom - kalifom.
W Świętej Księdze muzułmanów - Koranie spisane zostały zasady islamu. Koran składa się z 114 sur, czyli rozdziałów. Jedna sura liczy od 2 do 286 wierszy. Autorem ma być jeden z następców Mahometa - Zalib ibn Talib. Obok Koranu wyznawców islamu obowiązuje Sunna. Przedstawia sposób postępowania, prawo, ale także mówi o działalności Mahometa.
Muzułmanie wierzą w życie pozagrobowe i sąd ostateczny, podczas którego Allach ich osądzi za dobre i złe uczynki. Religia islamska wprowadza pięć zasad, według których wierni musza żyć. Są to:
- wiara w Allacha, jedynego Boga, którego prorokiem jest Mahomet;
- modlitwa (pięć razy dziennie), twarzą zwróconą w stronę Mekki;
- jałmużna;
- powstrzymanie się od pokarmów i napojów (od wschodu do zachodu słońca) w miesiącu postu ramadanie;
- pielgrzymka do Mekki, przynajmniej raz w życiu.
Z czasem wśród tych zasad pojawiła się święta wojna (dżihad). Muzułmanie wierzą, że życie wieczne zapewni im śmierć poniesiona w walce z niewiernymi.
3. Podział imperium.
W X wieku państwo arabskie zjednoczone przez Mahometa, obejmujące tereny od Hiszpanii na zachodzie po Indus na wschodzie, rozpadło się na trzy główne kalifaty.
- Kalifat Bagdadzki: tereny Mezopotamii, część Persji, z Bagdadem i Damaszkiem; panowała tu dynastia Abbasydów;
- Kalifat Kairski: północna Afryka, Syria; pod rządami dynastii Fatymidów;
- Kalifat Kordobański: Tereny Hiszpanii; dynastia Omajjadów (Umajjadów).
W ciągu następnych lat te terytoria uległy rozdrobnieniu i nastąpił podział na odrębne państwa arabskie.
4. Osiągnięcia cywilizacji świata arabskiego.
Arabowie nie niszczyli kultur, wypracowanych przez podległe im narody. Wręcz przeciwnie czerpali z nich. Stali się czymś w rodzaju pomostu, łączącego kulturę zachodu Europy z kulturą Bliskiego Wschodu. A jednocześnie spoiwem pomiędzy starożytnością a nową epoką - średniowieczem.
Zawdzięczamy im:
- osiągnięcia w dziedzinie nauk matematycznych: cyfry, algebra, trygonometria;
- rozwój astronomii;
- produkcję broni (stal damasceńska);
- rozwój nauk medycznych;
- przekłady filozoficzne dzieł Platona, Arystotelesa;
- rozwój gramatyki, poezji;
- nowe techniki wyrobu tkanin.
