Wyprawy krzyżowe miały bardzo duże znaczenie w średniowiecznych dziejach Europy, między innymi:

- wzrosło znaczenie papiestwa, ale też wzrósł religijny fanatyzm i niechęć do Żydów.

- znaczny okres rozkwitu i świetności przeżywały duże miasta, szczególnie zaś portowe.

- Zachodnia Europa wiele przejęła z cywilizacyjnego oraz naukowego dorobku muzułmanów, - zdobycze terytorialne jednak były krótkotrwałe. W Europie w wieku XI obok rywalizacji między papiestwem a cesarstwem o dominację w chrześcijańskim świecie, pojawił się jeden jeszcze proces, który do historii przeszedł pod nazwa wypraw krzyżowych, czyli krucjat. Złożone były przyczyny podejmowania na przeciągu dwóch wieków tych wypraw przez chrześcijan. Wpływ na to miały między innymi: znaczny wzrost liczby ludności, pojawienie się trudności z wyżywieniem a także znalezieniem odpowiedniego miejsca pracy. Synowie feudałów, ze względu na dziedziczenie tylko przez najstarszego z synów, musieli poszukiwać nowych ziem, jakie mogliby zająć. Natomiast rycerstwo szukało sławy oraz przygód, zaś prosta ludność pragnęła uciec spod despotycznej władzy feudałów. Ogromną rolę odegrał religijny czynnik, mający na celu walkę z niewiernymi, jacy to opanowali święte miejsca oraz utrudniali pielgrzymom dostęp do nich. W roku 1063 papież Aleksander II wezwał zachodnie rycerstwo do przyjścia z pomocą walczącej Hiszpanii. Dzięki temu Arabom zostało odebrano Toledo. Jednak ostateczne wyparcie Arabów z Arabskiego Półwyspu nastąpiło dopiero w roku 1492 razem z upadkiem największej ich twierdzy położonej w Grenadzie. Podobne wyzwalanie terenów spod panowania tzw. niewiernych nazwano rekonkwistą. Wówczas w Europie narodziło się samo pojecie krucjaty.

W drugiej połowie XI wieku Palestyna oraz Syria znalazły się pod panowaniem nietolerancyjnych a także okrutnych Turków Seldżuckich. Opanowali oni również posiadłości azjatyckie Bizancjum. Bizantyjski cesarz Aleksy Komnen zwrócił się o pomoc do papieża w celu walki z niewiernymi. Papież Urban wiec postanowił zorganizować krucjatę. Celem jej było zarówno udzielenie Bizancjum pomocy, jednak przede wszystkim wygonienie Turków z Ziemi Świętej. Formalnie krucjatę ogłoszono w listopadzie 1095 roku, w Clermont. Termin wymarszu zaś został wyznaczony na dzień 15 sierpnia następnego roku. Uczestnicy tejże wyprawy nosić mieli znak krzyża, będący symbolem poświęcenia w świętej sprawie. Obok rycerstwa feudalnego do wypraw krzyżowych również zgłaszali się chłopi. Pokładali oni nadzieję w tym, że ich materialna sytuacja ulegnie znacznej poprawie. Słowa, jakie głosił wędrowny kaznodzieja - znany propagator krucjatowego ruchu - Piotr z Amiens zdobyły ogromne uznanie pośród chłopów. Cel swej wędrówki, owo biblijne Jeruzalem, wyobrażali sobie oni jako wyśnioną ziemię obiecaną. W ten sposób powstało pięć różnych oddziałów. Z chłopskich ochotników wyruszających na wschód w celu wyzwolenia Ziemi Świętej nikt celu nie osiągnął. Zaledwie dwie wyprawy dotarły do Konstantynopola, w którym 21 października 1096 r. całkowicie zostali wytępieni przez Turków. Trochę lepiej zorganizowana była rycerska krucjata. Chętnych do niej było tak wielu, iż dla pewnego usprawnienia wyprawy podążali w kilku grupkach. Ilość ich szacuje się na 300 tysięcy. Armia krzyżowców przekroczyła turecką granice 6 maja 1097 r., zaś pierwszym sukcesem jej stało się zdobycie Nicei. Dnia 20 października 1097 r. rozpoczęło się siedmiomiesięczne oblężenie Antiochii, które zakończyło się jej zdobyciem. Krzyżowcy 7 czerwca 1099 r. dotarli pod mury Jerozolimy, którą dopiero 15 lipca 1099 r. zdobyli, mordując przy tym całą miejscową ludność (40 000 ofiar).

W pierwszej połowie wieku XII władzę emiratu Mossulu objął Imad al Din Zengi, który to postanowił odzyskać utracone terytoria. W roku 1144 zagarnął on hrabstwo Edessy. Na skutek tego papież Eugeniusz III oraz francuski król Ludwik VII postanowili zorganizować kolejną, drugą już krucjatę. Podczas tej wyprawy dała się zauważyć niechęć Bizancjum w stosunku do krzyżowców. W 1171 roku sułtan Saladyn podbił Egipt, tym samym stając się zagrożeniem dla Jerozolimy. Władcę jej pokonał w roku 1187, zostawiając w rękach krzyżowców tylko Trypolis, Tyr i Antiochię. W 1187 r. miała miejsce niemiecka wyprawa cesarza Fryderyka I Rudobrodego. Zginął on podczas tej wyprawy tonąc w rzece Selef. Angielski król Ryszard Lwie Serce opanował zaś Cypr. Niebawem doszło do francuskiej wyprawy króla Filipa Augusta, który to z kolei w lipcu 1091 r. opanował Akkę. W 1192 r. zawarty został pokój z sułtanem Saladynem. Na jego mocy w ręce chrześcijan wpadł wąski pas wybrzeża począwszy od Jaffy aż do Tyru, zaś pielgrzymi mieli odtąd swobodę w miejscach świętych.

Plan następnej wyprawy przewidywał zaatakowanie Egiptu przez krzyżowców, jako źródła potęgi Saladyna oraz jego następców. Miejscem koncentracji jej miała być Wenecja. Ponieważ liczono, że jej flota zawiezie krzyżowców do ujścia Nilu. Jednak w roku 1202, kiedy jej uczestnicy zgromadzili się na wyznaczonym miejscu, nagle się okazało, że brakuje im wystarczających środków aby pokryć koszty morskiego transportu. Ciężkie położenie rycerstwa postanowił wykorzystać wenecki doża Dandolo. Zaproponował im przewiezienie własnymi statkami ale w zamian mieli udzielić pomocy Wenecji podczas walki z jej handlową konkurentką - dalmatyńską Zarą. Zaistniała sytuacja zmusiła uczestników tejże krucjaty do przyjęcia owej propozycji. Zaatakowali oni miasto znajdujące się na terenie ówczesnych Węgier. Dnia 15 lipca 1202 r. zdobyto Zarę. Jednak krok ów wywołał dyskusję w chrześcijańskim świecie dotyczącą legalności wykorzystania krucjaty do takich celów, równocześnie nasuwając Wenecjanom myśl użycia jej również na innym obszarze. W obozie nieopodal Zary wkrótce zjawił się Aleksy, syn zdetronizowanego bizantyjskiego cesarza, Izaaka Angelosa, z prośba o pomoc przy odzyskaniu ojcowskiego tronu. Gorący orędownik Aleksego Dandolo, posiadając handlowe przywileje w Bizancjum, potrafił nakłonić znaczną część rycerstwa do kolejnego zboczenia z zaplanowanej drogi. Tylko niewielka grupa, jaka nie uległa tym namowom, w takich warunkach opuściła szeregi krucjaty.

W 1244 roku ponowna utrata Jerozolimy stała się przyczyną szóstej krucjaty, którą zorganizował francuski król Ludwik IX. Miała właśnie szczególnie francuski charakter. Krzyżowcy wyruszyli z Francji w 1248 r., kierując się na Cypr. Król Ludwik IX poszedł śladami wyprawy z roku 1218 atakując w 1249 r. Egipt. Król francuski po zdobyciu Damietty odrzucił korzystną dla chrześcijan pokojową propozycję sułtana Egiptu a następnie zaatakował Kair. Podobnie jak było w piątej krucjacie krzyżowcy odnieśli klęskę, oddając Damiettę w 1250 r., dzięki czemu mogli ujść z życiem.

Łacińskie posiadłości na wschodzie kurczyły się coraz bardziej. Ludwik IX ponownie zorganizował wyprawę. W 1270 r. dotarł do Tunisu, licząc, iż tamtejszy władca wesprze jego starania, odnośnie walki z Turkami.