Pierwsze stworzenia człekokształtne zjawiły się już pięć- sześć milionów lat wstecz. Przypominały one małpy, ale budowa ciała oraz zachowanie przywodziły na myśl istoty ludzkie. Były to tak zwane "Australopiteki". Wraz z upływem czasu zauważyć można pewne modyfikacje w powierzchowności i sposobie zachowania. Zjawił się człowiek wyprostowany. Zdolny był on wykonywać nieskomplikowane narzędzia, budować prymitywne domy, jak również posługiwać się ogniem wywołanym przez pioruny. Ludzie poczęli bytować w grupach. Mężczyźni chodzili na polowania, na których używali maczug, zaś w czasach późniejszych wykorzystywali dzidy. Kobiety zajmowały się zbieraniem leśnych owoców, korzeni roślin, ptasich jaj. Kolebkę stanowi kontynent afrykański. Na kontynencie afrykańskim zjawił się również "Homo erectus". Na kontynencie europejskim, z kolei, bytował gatunek hominida określany mianem człowieka neandertalskiego. Istniał w sporych grupach rodzinnych. Parał się zbieractwem oraz myślistwem. Do nagrobków składał żywność oraz narzędzia, co umożliwiało prowadzenie spekulacji, iż wierzył w życie pozagrobowe. Istniejący na kontynencie europejskim zimny klimat wymusił na neandertalczykach przeniesienie się w bardziej ciepłe i sprzyjające regiony.

Na swojej drodze napotkali człowieka odmiennego gatunku. Homo sapiens ("człowiek rozumny") określany mianem "kromaniończyka". Wtedy to zaistniały kościane szydła z uszkiem, a także rozmaite malowidła. Człowiek rozumny był znacznie bardziej mobilny. Przedostał się aż do Australii, na obszaru kontynentu Ameryki Północnej. Przodkowie człowieka posiadali wspólny przymiot- byli nomadami - koczownikami. Fundamentalnym tworzywem, z którego wykonywano narzędzia był kamień. Stąd też, epokę ową określano mianem paleolitu. Ogromne połacie ziemi kontynentu europejskiego i azjatyckiego pokryte były przez ogromne lasy liściaste. Istaniało w nich wiele gatunków organizmów zwierzęcych. Stanowiły one rodzaj pożywienia dla organizmów ludzkich, wymagało to mimo to ciągłego doskonalenia broni. Uprawa gruntów rolnych wymusiła na ludziach wytworzenie nowych narzędzi pracy. Człowiek nauczył się również oswajać oraz hodować zwierzęta. Stada hodowlanych zwierząt wyzwoliły one człowieka od konieczności polowania. Młodszą epokę kamienną określano mianem neolitu, jest to epoka kamienia gładzonego. Około 6000 lat p.n.e. poznano już technikę wytopu metali. Narzędzia z miedzi błyskawicznie ulegało zniszczeniu. Bardziej trwały okazał się brąz. Z brązu przygotowywano również broń. Zapotrzebowanie na przedmioty wykonane z brązu wpłynęło w sposób znaczący na rozwój handlu. W dalszej kolejności rozpoczęto wykonywać przedmioty z żelaza. Było to jednoznaczne z początkiem nowej epoki w historii ludzkości- epoki żelaza.

Rozwój rolnictwa i hodowli, a także wytwarzania narzędzi spowodowały, że ludzie niezwykle szybko gromadzili majątek. W państwie polskim ślady bytowania człowieka są sporadyczne, a to ze względu na panujący zimny klimat. Wykryto ślady bytowania "Homo erectus" w okolicach Trzebnicy, "Neandertalczyka" pod Ojcowem, jak również "Homo sapiens".

Starożytny Wschód- człowiek tworzy pierwsze cywilizacje

Mezopotamia- Mezopotamia usytuowana jest nad rzekami Eufrat i Tygrys. Ludzie poczęli tam osiedlać się, bowiem te tereny były zasobne w żyzne gleby. Na przełomie IV oraz III stulecia p.n.e. do południowej części Mezopotamii przybył lud Sumerów. Razem z lokalną ludnością wznosili mury pierwszych miast. W centrum ośrodka miejskiego budowano świątynie w formie piramidy. Władza spoczywała w rękach najwyższy kapłan. Część gruntów podległa była świątyni, pozostała była w początkowym okresie użytkowana wspólnie. Sumerowie jako jedni z pierwszych wynaleźli pismo klinowe. Na glinianych tabliczkach wypisywali specjalnym rylcem. Uchodzą za twórców pierwszych szkół. Do wykonywania pomiarów długości służyła im stopa oraz łokieć. Jako pierwsi zdolni byli wytapiać brąz oraz wytwarzać kolorowe szkło. Wyroby eksportowali na sprzedaż do Indii i Egiptu. Wytwarzali cegłę i wznosili budowlę. Sumerowie zostali pokonani przez ludy nomadyczne. Z racji nieprzerwanych zbudowano miasto, które zwróciło mocarstwową pozycję Mezopotamii i był nim Babilon. Twórcą państwa babilońskiego był władca Hammurabi. Władca podejmował decyzję o wszystkich sprawach. Był naczelnikiem wojska, najwyższym kapłanem oraz sędzią. Usystematyzował prawa. Ogół praw spisanych w kodeksie Hammurabiego. Za popełnienie przestępstwa wymierzano karę podług zasady "oko za oko, ząb za ząb" - prawo talionu. Kodeks zawierał nawet ceny towarów oraz usług. Na początku pierwszego tysiąclecia p.n.e. Mezopotamię opanowała Asyria. Asyryjczyków obrócił w pył król Babilonu, zaś miasto odzyskało utraconą świetność. Głównym bóstwem Babilonu był Marduk, uchodzący za kreatora świata. Władza spoczywała w rękach kapłanów, zaś najwyższym z nich był władca panujący. Ludzie wierzyli w istoty nadnaturalne. Niezwykle wysoki poziom osiągnęła nauka. Wierzono, iż przyszłe losy zapisane są w gwiazdach. Babilończycy stworzyli kalendarz, dzieląc go na dwanaście miesięcy, te zaś odpowiednio na dni. Posługiwali się sprawdzonymi sposobami leczenia. Kapłani przeprowadzali egzorcyzmy. Prowadzili obserwacje badania astronomiczne. Obserwowali niebo oraz "uwieczniali" ruchy gwiazd.

Egipt- Egipt zaistniał u kresu czwartego tysiąclecia p.n.e. Pojawiły się nad rzeką Nil dwa królestwa; północne oraz południowe. Zintegrował je król części południowej- Meues. Uprawa gruntów ornych rozwijała się wyłącznie nad rzeką Nil, który wylewał corocznie, przynosząc żyzny muł. Nil wyznaczał bieg życia Egipcjan. W początkach III tysiąclecia p.n.e. doprowadzono do skonsolidowania Egiptu Górnego i Egiptu Dolnego. Ster władzy państwowej trzymał faraon. Samodzielnie ustanawiał prawa. Był sędzią oraz zwierzchnikiem wojskowym. Wolę i polecenia faraona wykonywali urzędnicy. Parali się oni różnorakimi obszarami gospodarczymi: rolnictwem, handlem, skarbem, itp.. Także kobiety z bogatych rodzin dysponowały silną pozycją, albowiem majątek dziedziczony był w linii żeńskiej. Kapłani odgrywali niezwykle ogromną rolę w kraju. Sprawowali opiekę nad świątyniami. Byli doradcami faraona. Zdecydowaną większość społeczną stanowili rzemieślnicy i chłopstwo. Przy pomocy prymitywnych narzędzi uprawiali grunty orne. Prowadzili hodowlę bydła, owiec i drobiu. Wzorowo rozwijało się jubilerstwo, tkactwo, kamieniarstwo. Prowadzono import dobrych gatunków drewna. Oddziały wojskowe formowano również z jeńców oraz najemników. Zdecydowaną większość wojska stanowili piechurzy. Istne novum stanowiły wozy bojowe- tak zwane rydwany.

Egipcjanie oddawali cześć siłom przyrody, symbolizujące nader często postacie zwierząt. Każdy ośrodek miejski posiadło swego boga opiekuńczego. Wierni mieli wzbroniony wstęp do świątyń, przebywali na przy świątynnych dziedzińcach. Najbardziej ważni bogowie, jak na przykład Amon, Re, Ptach i Set. Egipcjanie wierzyli w życie pozagrobowe. Wierzyli również, iż dusza do tej pory dopóki ciało nie ulegnie rozpadowi. Zamożni ludzie wznosili dla siebie wystawne i bogato zdobione grobowce. Dla królów wznoszono piramidy. Wykorzystywane przez Egipcjan pismo określano mianem "hieroglifów". Każdy wyraz oznaczony był przez rysunek. Zapisywano od strony lewej do prawej. Do pisania wykorzystywano łodygi sitowia. Sztuka pisania była niezwykle skomplikowana, stąd też parali się nią profesjonalni pisarze. Nauka w Egipcie była niezbędna w sferze gospodarczej .Do ściągania podatków, konstruowania piramid konieczna była znajomość nauk matematycznych. Ogromnym osiągnięciem było opracowanie kalendarza słonecznego. wspaniale rozwinęła się dziedzina medycyny. Niezbędna była przy balsamowaniu zwłok. Do czasów nam współczesnych przetrwały wykazy schorzenia, wykaz leków, jak również opisy profilaktyki.

Palestyna- Usytuowana jest nad Morzem Śródziemnym, sięgając aż do Morza Martwego. Oddzielała obszary dwóch najbardziej dużych cywilizacji starożytności, Egiptu oraz Mezopotamii. W stuleciach pomiędzy XII a XI p.n.e. podbiły ją plemiona Hebrajczyków, określanych mianem Żydów. Lud izraelski szukający żywności zawędrował do Egiptu. Dopiero prorok Mojżesz wyprowadził naród żydowski z niewoli faraona do Ziemi Obiecanej. Po opanowaniu Palestyny Izraelici osiedlili się na stałe i zaczęli parać się rolnictwem. Władca Dawid podbił Jerozolimę i uczynił ją stolicą. Jego następcą był Salomon.

Stworzył w Jerozolimie świątynię, w której przetrzymywał Arkę Przymierza. Po śmierci Salomona królestwo podzieliła się na dwie części, Izrael i Judeę. Jerozolima została opanowana w VI stuleciu p.n.e. przez Babilończyków. Niewola żydowska zakończyła się łącznie z upadkiem samej Babilonii, pokonanej przez państwo perskie. Żydzi wrócili do Palestyny i stworzyli własny organizm państwowy.-Izrael. Religia żydowska jest wiarą w jednego boga. Za założyciela judaizmu uchodzi prorok Mojżesz. Prawa boskie zawierają się w pięciu Księgach Mojżeszowych- tak zwanej "Torze". Współczesny judaizm opiera się na Starym Testamencie oraz Talmudzie. Żydzi wierzą w to , iż jest tylko jeden wieczny Bóg - Stwórca. Dokonyawali składania ofiar ze zwierząt. Modlili się trzy razy w ciągu dnia. Tydzień kończył się szabatem. Szabat rozpoczyna się w piątek wraz z zachodem słońca i trwa 24 godziny. Jedno z ważniejszych świąt żydowskich stanowi Pascha. Biblia stanowi nieprzebrane źródło wiedzy o historii oraz kulturze ludności żydowskiej. Biblia była przez nich uważana za świętą księgę.

Fenicja- Fenicja znajdowała się na wybrzeżu śródziemnomorskim u podnóży gór Liban. Fenicja nie stanowiła jednolitego państwa. Składały się na nie samodzielne miasta. Władzę sprawowali królowie, grupa możnowładców oraz kapłanów. Miasta nierzadko stawały się miejscem najazdów nieprzyjaciela. Kwitł handel oraz rozwijało się rzemiosło. Wyroby, będące dziełem Fenicjan były przez nich eksportowane. Byli oni twórcami pięknych rzeźb z kości słoniowej. Tkaniny były natomiast barwione barwnikami, które otrzymywano z gruczołów mięczaków z Morza Śródziemnego. Sprzedawali też olejki pochodzące z Arabii, marmur oraz srebro. Kupcy feniccy dominowali pod względem handlowym w całym rejonie śródziemnomorskim Nawet w Egipcie istniały dzielnice kupców fenickich. Fenicjanie podczas morskich podróży nierzadko trafiali na sztormy. Cechowała ich jednak wielka odwaga, a poza tym mieli doświadczenie poza Morzem Śródziemnym , pływali bowiem aż do wybrzeży Wysp Brytyjskich. Prowadząc poszukiwania surowców oraz rynków zbytu kupcy feniccy wyjeżdżali ze swojego kraju i zakładali kolonie. Założyli tam nawet port, który otaczały potężne mury obronne. Ponieważ pismo było niezwykle trudne, Fenicjanie przyczynili się do przełomu w tym zakresie. Pismo składało się z 22 znaków, co przyczyniło się do uproszczenia tak sztuki pisania jak i czytania. To oni przyczynili się do upowszechnienia techniki pisania od lewej do prawej. Alfabet grecki stanowił bazę opracowania alfabetu łacińskiego, a na nim bazuje z kolei alfabet polski.

Indie- Pierwszych śladów cywilizacji indyjskiej należy szukać prawie 2500 lat p.n.e. W miastach wybudowano ogromne budowle. Ta cywilizacja cechowała się też wysokim poziomem higieny, o czym świadczą łazienki znajdujące się w mieszkaniach. Także rolnictwo było dobrze rozwinięte. Ta kultura , stojąca na wysokim poziomie, została zniszczona około XVIII wieku p.n.e. Najeźdźcy dokonali podziału państwa na cztery warny. Do najważniejszej z nich przypisana była grupa kapłanów oraz filozofów, w drugiej znajdował się władca, urzędnicy oraz żołnierze, do trzeciej należeli rolnicy z kupcami, a do ostatniej - grupa rzemieślników.

Tradycja, która została zachowana w księgach Wedy stanowi najstarszą religię na świecie , a jest nią hinduizm. Dla Hindusów Weda stanowi słowo objawione. Ludzie mieszkający w Indiach wierzyli, iż każdy człowiek , kiedy umrze objawia się w kolejnym, innym już ciele. W hinduizmie cześć bogom wierni oddają indywidualnie. Hindusi mocno wierzą w to, że rzeka Ganges to święta rzeka, a obmywanie się w jej wodzie prowadzi do oczyszczenia z wad. Indie są kolebką nie tylko hinduizmu, ale też buddyzmu, który jest jedną z największych i najważniejszych religii światowych. Za twórcę buddyzmu uważa się Siddhartę zwanego inaczej Buddą. Przez długi czas wędrował w towarzystwie swoich uczniów, nauczając napotkanych ludzi. Budda głosi, że każdy człowiek jest w stanie uwolnić się od cierpienia, kiedy wyzbędzie się różnych potrzeb i pragnień. Zgodnie z ta wiarą człowiek nie powinien zabijać każdej żywej istoty, nie może też kraść ani mówić nieprawdę. Do najważniejszych cech wiernych zalicza się: życzliwość, współczucie, radość oraz spokój. Po śmierci Buddy wierni otoczyli go czcią równą bogu.

Chiny- Chiny położone są w Azji Wschodniej. Cywilizacja chińska jest zaliczana do najstarszych cywilizacji na świecie. Następował tu rozkwit handlu. Przez wieki powstawały tu lokalne królestwa, a ich zjednoczenia dokonał władca Tsin. Wznoszono także ogromne miasta, które był otoczone pasem potężnych murów obronnych. Chińczycy wydobywali sól kamienną. Na wysokim poziomie stała też metalurgia. Mieszkańcy Chin trudnili się również wytapianiem figurek, nieobca była im też technika wyrabiania porcelany. Zajmowali się produkcją cennej tkaniny, jaką był jedwab. Uprawiali też pola ryżowe. Urzędnicy byli całkowicie podporządkowani woli cesarza. Posiadali jednak większą władzą, aniżeli grupa kapłanów. W Chinach dominującymi religiami były: hinduizm, buddyzm oraz konfucjonizm. Za osiągnięcia cywilizacji chińskiej uchodzą : wybudowanie Wielkiego Muru Chińskiego, który zachował się do naszych czasów. To Chińczycy uważani są za odkrywców druku. Dokonali też opracowania własnego pisma. Chińczycy piszą z góry do dołu, w kolumnach oraz od prawej do lewej strony. Chińczycy są także wynalazcami papieru. Jako pierwsi wyprodukowali też proch strzelniczy. Przyczynili się również do rozwoju medycyny. W lecznictwie wykorzystywali nie tylko rośliny, ale też substancje o pochodzeniu zwierzęcym lub mineralnym. Do dnia dzisiejszego zachowała się akupunktura. Urządzenia, które odnotowują trzęsienia ziemi także powstały w Chinach. Niezwykle znane i popularne są również chińskie sztuki walki.

Świat Hellenów- ludzie, którzy ukochali piękno i mądrość

Grecja jest krajem wybitnie górzystym. Brakowało ziemi, która nadawałaby się pod uprawę. W celu powiększenia gospodarstwa zaczęto zagospodarowywać ziemie położone na stokach górskich. Rolnicy greccy trudnili się uprawą drzewek oliwnych, z których tłoczyli oliwę. Była ona wykorzystywana w celach spożywczych, była też doskonałym środkiem kosmetycznym oraz wykorzystywana była do oświetlenia pomieszczeń mieszkalnych. Grecy uprawiali różnego rodzaju zboża oraz warzywa. Do najczęściej uprawianych należała jednak winna latorośl. Wino stanowiło główny napój spożywany przez Greków. Obok rolnictwa dużą rolę odgrywało rybołówstwo oraz pasterstwo. Grecja bogata jest surowce mineralne, takie jak.: srebro, rudy metali czy glinka ceramiczna. Następował rozwój różnego rodzaju rzemiosła za sprawą tych surowców. Ważny ośrodek cywilizacji greckiej stanowiła Kreta. Ślady budowli wykonanych z kamienia datuje się na okres 2500 lat p.n.e.

Grecy są też budowniczymi pięknych pałaców. Rozwijała się tam cywilizacja minojska , która zapoczątkował legendarny król Minos. Kreteńczycy byli doskonałymi żeglarzami. Sprowadzali oni: złoto, srebro, ołów, cynę, miedź oraz kość słoniową. Cała cywilizacja został zgładzona na skutek trzęsienia ziemi albo wybuchu wulkanicznego. Wyroby minojskie były bardzo cenione antycznym świecie. Odkryto je nawet je w egipskich piramidach. Około1700 roku p.n.e. na półwysep Peloponeski przybyli Achajowie, którzy rozprawili się z Kreteńczykami. Na czele zwycięzców stał Myken. Mykeńczycy trudnili się uprawą ziemi, nieobcy był im też handel oraz hodowla. Upadek cywilizacji mykeńskiej nastąpił na przełomie XIII i XII wieku p.n.e. Niektórzy mieszkańcy opuścili ten półwysep. To z kolei zapoczątkowało kolonizację grecką, która objęła basen Morza Śródziemnego. Podzielona na wiele miast Grecja z czasu wieków ciemnych powoli przekształcała się jednolitą społeczność. Było to możliwe dzięki niewielkiej odległości , jaka dzieliła poszczególne wsie i miasta. Mieszkańcy miast trudnili się handlem , a także rzemiosłem. Istniała także grupa wielkich właścicieli ziemskich. Na początku polis było w pełni samowystarczalne . Na ogól polis było niewielkich rozmiarów. Nigdy nie zaistniała taka sytuacja, w której połączyłyby się wszystkie tworząc jedno państwo. Brak zagrożenia z zewnątrz nie skłaniał Greków do tego, aby utworzyć silne państwo. Wszyscy Grecy byli połączeni za sprawą języka oraz religii. Świadczy o tym fakt, iż nawet sami Grecy nazywali siebie Hellenami, a swój kraj - Helladą. Helladę zamieszkiwało coraz więcej ludzi , ale coraz bardziej dokuczał brak ziemi uprawnej. U wybrzeży Morza Śródziemnego oraz Morza Czarnego zakładali własne kolonie. Koloniści utrzymywali kontakty handlowe z metropolią. Grecy zainwestowali w handel oraz budowę statków. Kolonizacja nie okazała się korzystnym zjawiskiem dla wszystkich. Nierzadko zaciągano pożyczki, które nie mogły zostać spłacone, a wówczas chłop i jego rodzina stawali się własnością wierzyciela. Kupcy w VII wieku p.n.e. zaczęli posługiwać się pieniędzmi. Do osiągnięć cywilizacyjnym Greków należy przyjęcie alfabetu od kupców fenickich oraz przystosowanie go do własnego użytku.

Pisano na tabliczkach z gliny albo fragmentach naczyń. Grekom nieobcy był także papirus. Papirus , jako że był niezwykle drogim materiałem piśmiennym, wykorzystywany był wyłącznie do pisania książek. Do pisania stosowano trzcinę, którzy należało zamoczyć w tłuszczu produkowanym z sadzy oraz gumy. Imperium perskie zostało stworzone we wschodniej części Azji. Tworcą potęgi tego imperium jest Dariusz. Kiedy podbił kolonie greckie znajdujące się w Azji Mniejszej ( 490 rok p.n.e.) oddziały wojsk Dariusza skierowały się w stronę Grecji i dotarły pod Maraton. Persowie przegrali w bitwie pod Maratonem. W 10 lat później Persowie po raz kolejny przystąpili do ataku na Grecję. Bitwa morska, która rozegrała się pod Salaminą także zakończyła się klęską strony perskiej, a tym samym - wzrostem znaczenia Aten. Konflikt między Spartą i Atenami wisiał w powietrzu . Ateny w początkowym okresie były monarchią. Następnie władza monarchy uległa osłabieniu aż w końcu znalazła się w rękach bogaczy. Niejeden chłop utracił ziemię oraz popadł w niewolę. Władza W Atenach znalazła się w rękach Pizystrata. Doprowadził on do wytępienia arystokratów, a chłopom podarował ziemię. Z kolei rządy jego następców okazały się tyrańskie. U schyłku VI wieku p.n.e. rządy tyranów zostały obalone, a zaprowadzona została demokracja. Do ważnych instytucji tego okresu należało Zgromadzenie Ludowe. Zgromadzenie to zbierało się na agorze. Zbierało się raz, a następnie cztery razy na miesiąc. Każdy obywatel mógł zabrać na nim głos. Wszelkie decyzje były wynikiem głosowania. Powołano też sąd skorupkowy - ostracyzm. Przykładem dobrego polityka był Perykles. To jego rządy zapewniły Ateńczykom dobrobyt oraz rozwój kulturalny. Mieszkańcy Aten nie angażowali się w życie publiczne.

Kolebką Sparty jest Peloponez. Spartanie zajmowali się niemal wyłącznie sprawami wojskowymi. Uprawą roli trudniła się ludność podbita, a zamian właściciele otrzymywali daninę. Na czele Sparty oraz armii stało dwóch królów. Istniała też tak zwana Rada Starszych. Każdy wojownik, który ukończył 30 lat mógł uczestniczyć w Zgromadzeniu Ludowym. Wszyscy dorośli mężczyźni byli żołnierzami. Spartanie dysponowali stałą i zawsze gotową do walki armię .

W greckich wyobrażeniach bogowie byli ludźmi. Grecy przypisywali im ludzkie dzieje oraz zachowania typowe dla człowieka. To, co odróżniało ich od ludzi to nieśmiertelność. Góra Olimp była uważana za siedzibę bogów, stąd też nazywani byli oni bogami olimpijskimi. Na czele wszystkich bogów oraz ludzi stał Zeus który był władcą nieba i burzy. Stał również na straży praw rządzących światem. Posejdon był natomiast bogiem morza. Hades to bóg świata podziemnego oraz zmarłych. Atena to z kolei bogini mądrości oraz patronka wojowników. Apollo to opiekun wróżbiarstwa oraz muzyki. Istniało jeszcze wielu bogów greckich. Za najważniejsze święto uchodziło te, które Grecy obchodzili na cześć bogini Ateny. Grecy wierzyli w to, iż los człowieka zależy od woli bogów. Zamiłowanie Greków do rywalizacji oraz zmagań sportowych miało swoje odzwierciedlenie w igrzyskach. Były one organizowane z Olimpu co 4 lata. Na czas igrzysk przerywane były wojny. W zawodach sportowych uczestniczyli wyłącznie mężczyźni. Homer napisał, iż zawody te były powiązane z obrzędami o charakterze religijnym. Zwycięzcy igrzysk olimpijskich byli uważani za wyróżnionych przez grono bogów. W nagrodę przyozdabiani byli wieńcem z gałązek oliwnych, które rosły na drzewach w świętym gaju Zeusa. Początków teatru należy szukać w obrzędach organizowanych ku czci boga winnej latorośli, czyli Dionizosa. Przedstawienia odbywały się przez cały dzień. W V wieku p.n.e. swoje największe dzieła stworzyło trzech wybitnych dramaturgów greckich, a byli to: Ajschylos, Eurypides oraz Sofokles.

Nauka o filozofii miała swe początki w Jonii. Myśliciele greccy próbowali odpowiedzieć na pytanie o początki świata. Poszukiwali odpowiedzi na mnóstwo pytań tyczących się życia ludzi. "Ojcem filozofii" nazywany jest Tales z Miletu. Do najwybitniejszych filozofów starożytnych zalicza się: Sokratesa, Platona oraz Arystoteles. Platon założył pierwszą szkołę filozoficzną o nazwie Akademia. Natomiast Arystoteles był założycielem nowej akademii zwanej Liceum. Szkoły Platona oraz Arystotelesa maiły duży wpływ na powstanie Muzeum oraz Biblioteki w Aleksandrii. Hipokrates to z kolei największy i najsłynniejszy lekarz w starożytności. To on jest autorem praw nowoczesnej medycyny. Niektóre z objawów chorobowych nadal noszą jego imię . Lekarze składają nawet przysięgę zwaną inaczej "przysięgą Hipokratesa". Archimedes uważany był za największego mechanika świata antycznego. Wiele sformułowanych przez niego zasad do dzisiaj jest obecnych w fizyce. Greccy myśliciele doszli do przekonania, iż Ziemia stanowi kulę. Jej prawdziwości dowiódł polski uczony - Mikołaj Kopernik. Grecy wnieśli olbrzymi wkład w rozwój architektury. Za wzór uchodzą budowle na Akropolu , a w szczególności- Panteon, czyli świątynia patronki miasta, którą jest Atena. Na wzgórzu Akropolu istniała dawniej forteca, która miała chronić mieszkańców na wypadek ataku nieprzyjaciela. Budowle były ozdabiane płaskorzeźbami obrazującymi życie bogów oraz greckich bohaterów. Piękną budowlę stanowiły długie mury, które łączyły Ateny z portem w Pireusie. Istniał jeszcze wiele wspaniałych budowli zbudowanych przez Greków. Za najwybitniejszego rzeźbiarza uchodził wówczas Fidiasz oraz Poliklet. Fidiasz jest twórcą posągu Ateny znajdującego się na Akropolu, ozdobiony jest złotem oraz kością słoniową. Natomiast zasługą Polikleta jest opracowanie proporcji ludzkiego ciała. Obydwaj rzeźbiarze tworzyli posągi bogów oraz bohaterów. Grecy lubili otaczać się pięknymi przedmiotami, dlatego też garncarze wytwarzali piętnie puchary do wina, a także szereg kubków, lamp oraz waz. Piękne wazy stanowią prawdziwe małe dzieła sztuki. Sztuka grecka uchodziła za wzór dla twórców następnych epok; stanowiła na przykład inspirację dla twórców doby renesansu. Wzory czerpali od nich także Rzymianie, którzy wręcz kopiowali greckie formy. Na grecki wzór Rzymianie stylizowali postacie oraz niektóre sceny. Część bogatych Rzymian pragnęła posiadać oryginalne dzieła pochodzące z Grecji. Grecka sztuka zyskała nawet miano "cudu kulturalnego" świata.

Na północ od wybrzeży Grecji znajdowała się Macedonia. Do potęgi państwa przyczynił się macedoński król - Filip II. Za najgroźniejszego przeciwnika Filipa uchodziły Ateny. W bitwie pod Cheroneą, którą wrogie wojska stoczyły 338 roku p.n.e. Ateńczycy oraz ich sojusznicy ulegli potędze macedońskiej. Kolejnym wrogiem była Persja. Do działań zbrojnych nie doszło, ponieważ król macedoński został zamordowany. Jego następcą został syn Filipa II - Aleksander. Dowodził on armią złożoną z Greków oraz Macedończyków z którą wyruszył na spotkanie z Persami. Szybko udało mu się opanować wybrzeże Azji Mniejszej, Syrię, Fenicję oraz Egipt. Podbite ludy często organizowały bunty. Żołnierze z armii dowodzonej przez Aleksandra okrzyknęli go "królem Azji". Aleksander uzyskał nawet przydomek "Wielki". Mając 32 lata zdołał podbić wszystkie ludy , które zamieszkiwały tereny położone pomiędzy Adriatykiem, a rzeką Indus. Aleksander Wielki nie miał sukcesora . Po śmierci na nowo wybuchły walki o władzę. Wodzowie macedońscy dokonali podziału państwa pomiędzy siebie. W ten sposób powstały cztery państwa hellenistyczne. Nauczycielem Aleksandra Wielkiego był słynny filozof Arystoteles. Wielbił grecką kulturę. W krajach wschodu powstały kraje zorganizowane na wzór grecki. Język grecki był językiem obowiązującym na terenie całego Bliskiego Wschodu. Zgromadzone przez Aleksandra Wielkiego bogactwo jak też rozwój całej gospodarki przełożyły się na podniesienie dobrobytu ludności. Część z niej przyjmowała nawet grecki styl życia.

Rzym- trwałe wartości minionej potęgi.

Wśród współczesnych historyków przeważa opinia, że Rzym został założony w latach 730- 720 p.n.e.

Początkowo była to niewielkich rozmiarów osada. Rzymianie byli świetnymi wojownikami. W czasie toczonych wojen nabywali ziemię, na której się osiedlali. Rzymianie uchodzili wówczas za najlepszych wojowników na świecie , którzy znani byli ze swej waleczności. Rzym wyrósł w kocu na potęgę śródziemnomorską. Za sprawą podbojów wyrósł na IMPERIUM ROMANUM (Imperium Rzymskie). Na [początku państwo rzymskie stanowiło monarchię, albowiem władzę sprawowali tam królowie. Wraz z wypędzeniem królów powstała republika, w której do władzy doszli urzędnicy. Wśród nich można wyróżnić : dyktatorów, Senat oraz Konsulów. W społeczeństwie rzymskim istniał podział na patrycjuszy oraz plebejuszy. Pomiędzy nimi trwała nieustanna walka o władzę . Plebejusze wyszli zwycięsko z tego sporu i powołali swoich urzędników, którzy nazywani byli trybunami ludowymi. Urząd sprawowali najbogatsi spośród plebejuszy, zaś urzędnicy rzymscy nie otrzymywali wynagrodzenia za swoją pracę. Państwo rzymskie stanowiło republikę arystokratyczną. Za sprawą podbojów część arystokracji oraz kupców wzbogaciła się, ale byli też tacy, którzy potracili swoje majątki . Z powodu napływających z podbitych terenów produktów, występowały problemy ze znalezieniem pracy . przyczyniali się do tego także sprowadzani z daleka niewolnicy. W obrębie państwie dochodziło do sporów wewnętrznych. Nastąpił niemal całkowity upadek gospodarczy.

Atmosferę niepokoju wykorzystali politycy oraz dowódcy wojskowi. Armia rzymskie przekształciła się w armię zawodową , dysponując poważną siłą. Władzę w Rzymie przejął Gajusz Juliusz Cezar. Cezar stojąc na czele wojsk rzymskich wkroczył do Italii. Rozprawił się z przeciwnikami politycznymi, a sam przyjął funkcję dyktatora. Przeprowadził liczne reformy w państwie bezrolnym, umożliwił też zakładanie osadnictwa na zdobytych terenach. Senatorowie byli zdania, że Cezar zyskał zbyt dużą władzę. Był on dobrym dowódcą , a zarazem największym wodzem w historii Rzymu . Rzym został republiką , dlatego też społeczeństwo wybrało go na konsula- było to pełne zaszczytu i najwyższe ze stanowisk zajmowanych w Rzymie. Wielu Rzymian zazdrościło Juliuszowi Cezarowi jego pozycji i dążyło do zniszczenia tego wybitnego człowieka. Jego władza zaowocowała pokojem oraz uchwaleniem mądrych praw , które chroniły i pomagały biednym ludziom. Cezar został zamordowany w dniu 15 marca 44 roku p.n.e.( w tzw. Idy marcowe) .Po śmierci Juliusza Cezara doszło do wybuchu wojny domowej. Adoptowany syn Cezara - Oktawian ogłosił się cesarzem, co zapoczątkowało okres wielkiego cesarstwa rzymskiego. Ustrój nie uległ jednak zmianie . Była to wyłącznie fikcja ustroju republikańskiego, który przetrwał do końca III wieku. Tylko Senat dokonał w tym okresie wyboru władców. Władzę mogła posiadać tylko taka osoba , która miała poparcie ze strony armii. Wtedy to autorytet Senatu stracił na znaczeniu. U schyłku III wieku cesarz Dioklecjan definitywnie odciął się od wszystkich pozorów władzy republikańskiej. Skoncentrował się na władzy ustawodawczej, sądowniczej oraz wojskowej. Ku jego czci powstawały ołtarze przedstawiające jego podobiznę. Ludzie zobowiązani byli padać przed władcą nim na kolana. Do podstawowych zajęć Rzymian aż do III wieku p.n.e. należało rolnictwo. Panowały rygorystyczne zasady jak na przykład taka, że źle uprawiana rola uchodziła za przestępstwo i w takiej sytuacji rolnik był karany. Dobrym rolnikiem był ten , kto został przeniesiony ze wsi do ośrodka miejskiego. Gwałtownie zwiększające się liczba ludności stanowiła powód zapotrzebowania na ziemię.

To z kolei przyczyniło się do najazdów rzymskiego wojska na sąsiednie tereny. Ludzie, którzy zdobyli majątki podczas wojen nazywani byli nobilami. Nobilowie, z więc bogacze zakapowali ziemię i poosiadali olbrzymie majątki nazwane latyfundiami. Sprowadzali też niedrogie zboże. Niewielkie gospodarstwa upadały na skutek takich działań. Większość rolników popadła w długi i utraciła swoją ziemię. Wielu z nich osiadło w Rzymie i powiększyło tym samym grono proletariatu. Ludność żyła na koszt kraju . Ci z ludzi, którzy pozostali na wsi , stali się niewolnikami. Pracowali na roli, ale także w kamieniołomach. Istniała też grupa niewolników wykwalifikowanych. Zajmowali się oni edukacją dzieci swoich panów. Za rozrywkę obywateli rzymskich uchodziły walki grupy niewolników nazwanych gladiatorami. Ich walka odbywałam się "na śmierć i życie". Gladiatorzy walczyli między sobą albo też z dzikimi zwierzętami. Walki te miały miejsce w amfiteatrze. W I wieku p.n.e. grupa niewolników - gladiatorów wywołała największe powstanie skierowane przeciw swoim panom. Na czele powstańców stanął gladiator Spartakus. Ten bunt niewolników został krwawo stłumiony. W walkach toczonych z żołnierzami rzymskimi śmierć poniósł sam Spartakus.

Rzymianie obawiając się kolejnych buntów, zaczęli lepiej traktować grupę niewolników. W ciągu paru stuleci Rzym stał się bogatszy wiele przepięknych budowli. Powstawało bardzo dużo świątyń, jak na przykład świątynie Saturna, Westy czy Janusa. W bazylikach odbywały się posiedzenia sądów oraz inne uroczystości o charakterze państwowym. Na cześć zwycięskich wojen wznoszono łuki tryumfalne , które poświęcone były najdzielniejszym wojownikom. Wznoszono także liczne posągi. Jednym takich posągów jest posąg Nerona, a w jego pobliżu znajduje się koloseum. Na ścianach tych przepięknych budowli malowane były freski. Niektóre z tych budowli zachowały się do naszych czasów. W dobrym stanie przetrwały do dziś także drogi- wraz ze słynną drogą wiodącą z Rzymu do Neapolu (Via Appia). Na rzekach Rzymianie budowali mosty, co przyspieszało podróżowanie. Do najstarszych zabytków poezji rzymskiej zaliczane są pieśni modlitewne. Z kolei do najbardziej znanych poetów rzymskich zaliczyć można: Wergiliusza, Horacego, a także Owidiusza. Za wielkiego filozofa rzymskiego, który pisał po łacinie, uchodzi Saneka. Publiusz Karneliusz Tacyt to z kolei najwybitniejszy historyk rzymski. Był on autorem "Dziejów" oraz "Roczników". Marek Tuliusz Cycero to z kolei świetny prozaik.Za dobrego dziejopisarza uchodził sam Juliusz Cezar. Napisał on dzieło o czasach wojny galijskiej oraz wojny domowej. Ludy znajdujące się pod rzymskim panowaniem przyjmowały język oraz kulturę rzymską. Proces nosi nazwę "romanizacja". Życie ogółu obywateli Rzymu było regulowane przez tak zwane Prawo dwunastu tablic. Stanowi ono spis prawa zwyczajowego i uregulowało między innymi kwestie gospodarcze. Kodeks prawa rzymskiego stanowił początek istnienia prawa stanowionego. W VI wieku cesarz Justynian opracował kodeks , który otrzymał nazwę. kodeksu Justyniana. Stanowiły go reguły prawne, które określały praworządność. Organy państwowe musiały funkcjonować zgodnie z przepisami prawa. Rozwój cesarstwa rzymskiego ( I- III wiek n.e.) wyglądał bardzo pomyślnie. Kwitła rzymska gospodarka oraz handel .

W cesarstwie panowały lata spokoju. Sporadycznie wybuchały bunty. Silny cesarz oraz dobrze zorganizowane wojsko trzymały władzę w swoich rękach. W wielonarodowym cesarstwie Rzymianie nie zmuszali podbitych ludów do przejmowania rzymskich wzorców. Pomimo tego Łacina została językiem międzynarodowym. Jednak wschodnia część cesarstwa uchroniła się przed romanizacją, a na tych terenach żyli Grecy , którzy przybywali do wiecznego miasta. Ludność rzymska utrzymywała kontakty z barbarzyńcami. Ludy barbarzyńskie tworzyły plemiona. Rzymianie sprzedawali im naczynia ze szkła i metalu oraz biżuterię i broń. Od barbarzyńców kupowali natomiast skóry, futra oraz ceniony przez ludzi bursztyn. Wierzono bowiem, że bursztyn ma właściwości lecznicze oraz chroni od złych mocy. Przez polskie ziemie przebiegał tak zwany szlak bursztynowy.

Rzymianie wierzyli w przeróżne bóstwa. Oddawali im cześć oraz składali im ofiary. W świątyni na kapitolu oddawano cześć Jowiszowi, Junonie oraz Minerwie. Cześć oddawano także bóstwom wschodnim jakim był na przykład Mitra- perski bóg słońca. Chrześcijaństwo miało swoje początki w Palestynie , a wywodzi się z judaizmu. W połowie I wieku p.n.e. Juda zwana także Palestyną została prowincją imperium rzymskiego. Zamieszkiwali ją Żydzi, którzy nierzadko wywoływali bunty. Władzę na tamtym terenie sprawował król Herod. Pod koniec rządów króla Heroda w Betlejem urodził się Jezus. Żydzi widzieli w nim swojego Mesjasza. Naród żydowski był pierwszym chrześcijańskim narodem . Narodziny Jezusa Chrystusa stanowiły przełomowy moment w historii religii chrześcijańskiej. Zapoczątkowało to nową erę w dziejach świata. Jezus w towarzystwie swoich uczniów i apostołów podróżował po kraju i głosił Dobrą Nowinę, czyli Ewangelię. Chrześcijanie tworzyli gminy, nad którymi władzę sprawowali biskupi. Pierwszy biskup rzymski był apostołem o imieniu Piotr. Jego następcy będąc papieżami , byli zwierzchnikami biskupów. Na soborach oraz synodach doszło do ustalenia prawd wiary. Powstawały liczne pisma chrześcijańskie oraz ewangelie, które złożyły się na Nowy Testament, a ten stanowi fragment chrześcijańskiej Biblii. Nowa religia napotkała na niechęć ze strony Rzymian , którzy wyznawców Jezusa zaczęli prześladować. Zgodnie z zarządzeniami kolejnych cesarzy niszczono miejsca kultu, pozbawiano chrześcijan wszelkich praw, a nawet skazywano ich na karę śmierci. Kres prześladowaniom chrześcijan położyło panowanie Konstantyna Wielkiego. W 381roku cesarz Teodozjusz na religię państwową wybrał chrześcijaństwo. Liczba chrześcijan coraz bardziej wzrastała. Władcy Rzymu nie prześladowali już wyznawców Chrystusa. Istniała swoboda w wyznawaniu wiary chrześcijańskiej.

Istniejący przez stulecia pokój rzymski uległ naruszeniu. Od strony zachodniej Germanie, a od wschodu - Persowie; zagrażali państwu rzymskiemu. Rzym zmuszony był odbudować armię. Długi czas wojny przyczyniły się do spadku liczby ludności w cesarstwie. Podniesiono podatki. W Rzymie coraz częściej dochodziło do zamachów stanu. Wojsko przedstawiało własnych kandydatów do tronu. Zubożała ludność nabywała mniej towarów. Rzemiosło oraz handel chyliły się ku upadkowi, a kryzys dotknął także rolnictwo. Cesarze zmuszeni byli wprowadzić przymus świadczenia pewnych usług na rzecz armii. Najazdy na cesarstwo mnożyły się z każdym dniem. Plemiona barbarzyńskie zakładało osady na zdobytych obszarach, tworząc tym samym nowe państwa. W 476 roku nastąpił upadek Cesarstwa Zachodniego . Cesarstwo zachodnie istniało niemal 1000 lat. Na gruzach imperium rzymskiego wyrosło państw, które nadały kształt dzisiejszej Europie. Ludy barbarzyńskie przyjmowali chrześcijaństwo. Kościół potępił w końcu pracę niewolniczą i nauczał o miłości do bliźnich.