Jan Matejko to polski malarz dziewiętnastowieczny, znany przede wszystkim z obrazów historycznych i batalistycznych. Do jego najbardziej rozpoznawalnych dzieł należą "Stańczyk" i "Hołd pruski"

Jan Matejko - życie

Jan Matejko urodził się w 1838 r. w Krakowie. Jego ojciec był Czechem, który przybył do Polski jako guwerner. Jego matka wywodziła się z polsko - niemieckiej rodziny rymarzy.

Jako trzynastolatek został uczniem krakowskiej Szkoły Sztuk Pięknych. W 1858 r. rozpoczął studia w Monachium. Cztery lata później namalował "Stańczyka", a w 1684 - "Kazania Skargi" - obraz, którym odniósł ogromny sukces.

Z uwagi na zły wzrok i nieumiejętność posługiwania się bronią nie wziął udziału w powstaniu styczniowym, jednak wspierał powstańców finansowo.

Z czasem popadł w długi: problemów przysparzała mu choroba fizyczna zony, a on sam nie liczył się z pieniędzmi rozdając swe obrazy za darmo i wspierając biednych.

Już za życia był doceniany; otrzymywał liczne nagrody i wyróżnienia, był honorowym członkiem wielu światowych Akademii (m.in. w Paryżu, Berlinie, Akademii Rafaelowskiej w Urbino). Został również dyrektorem Szkoły Sztuk Pięknych w Krakowie.

Poza malarstwem zaangażował się w ochronę zabytków Krakowa, uczestnicząc m.in. w pracach komisji konserwatorskich podczas odnawiania ołtarza Wita Stwosza czy Sukiennic.

Zmarł 1 listopada 1893 r.

Jan Matejko - twórczość 

Swoimi pracami Jan Matejko odzwierciedlał ogromny patriotyzm i oddanie ojczyźnie. Nie potrafiąc w inny sposób odnieść się do historii, malował swoje wizje ważnych faktów. W swych obrazach niejednokrotnie umieszczał postaci, które nie uczestniczyły w wydarzeniach.

We wczesnych latach twórczości namalował prace: "Stańczyk" (1862), "Kazania Skargi" (1864), "Reytan na sejmie warszawskim 1773" (1866).

Po klęsce powstania styczniowego pragnął wskrzesić w rodakach wiarę w odzyskanie niepodległości poprzez przedstawianie zwycięskich momentów w historii Polski (tak np. "Unia lubelska" z 1869 r., "Bitwa pod Grunwaldem" czy "Hołd pruski" z 1882 r.).

Prace Jana Matejki charakteryzują się niezwykłą ekspresją i niebywałą dbałością o szczegóły, brak w nich wyraźnie zarysowanego pierwszego planu.

Obok monumentalnej twórczości historycznej, druga dziedziną, w jakiej objawił się talent Jana Matejki, było malarstwo portretowe.