Człowiek wskutek swojej działalności gospodarczej zmienił w znacznym stopniu oblicze Ziemi oraz pogorszył stan środowiska naturalnego. Wykorzystywanie paliw kopalnych, wypalanie lasów tropikalnych, zwiększone zużycie nawozów sztucznych naruszyło w dużej mierze cykl obiegu pierwiastków w przyrodzie, doprowadzając przy tym do wzmożonej dostawy gazów cieplarnianych do atmosfery. Gazy te mają zdolność szybkiego rozpraszania się w atmosferze, zwiększają swoją aktywność i oddziaływanie na obieg materii.
Efekt cieplarniany, inaczej szklarniowy powodowany jest zachwianiem stanu równowagi między energią słoneczną ogrzewającą Ziemię a promieniowaniem podczerwonym wysyłanym przez nagrzaną powierzchnię Ziemi, spowodowanym nadmierną emisją tak zwanych gazów cieplarnianych, np.: CO2, ozonu, freonu, CH4.
Zjawisko efektu cieplarnianego jest czymś zupełnie naturalnym i z punktu widzenia biologii korzystnym, gdyż bez niego życie na Ziemi nie mogłoby się rozwijać. Temperatura powierzchni Ziemi bez powłoki atmosfery wynosiłaby -17º C, z powłoką atmosferyczną wynosi (średnia) +15ºC.
Zjawisko efektu szklarniowego występowało od momentu powstania Ziemi. Podczas ery archaicznej intensywność promieniowania słonecznego była mniejsza niż obecnie, ilość amoniaku i metanu była większa.
Działalność człowieka zwiększyła intensywność tego efektu i obecnie stanowi to poważny problem. Efekt cieplarniany może doprowadzić do znacznych zaburzeń w organizmach żyjących na powierzchni Ziemi.
Główne przyczyny powstawania efektu cieplarnianego powodowane przez człowieka:
- Wypalanie i wycinanie lasów tropikalnych
- Spalanie paliw kopalnych
- Pożary na szeroką skalę
- Przedostawanie się do atmosfery freonów i halonów, stosowanych niegdyś w urządzeniach chłodniczych, dezodorantach i innych aerozolach.
- Stosowanie azotanów w uprawach rolniczych
- Wszelkiego rodzaju działalność gospodarcza człowieka- fabryki, elektrociepłownie, zakłady przemysłowe, powodujące zwiększoną produkcję i emisję tlenków azotu i siarki
- Górnictwo
- Awarie rafinerii naftowych- węglowodory
- Ogromna ilość śmieci i odpadów
- Wybuchy wulkanów
Coraz częściej człowiek zaczyna się zastanawiać nad stanem środowiska i jego poprawą. Zmiany stanu atmosfery notowane są od momentu rewolucji przemysłowej. Człowiek zaczął szukać metod jakimi mógłby przywrócić stan atmosfery sprzed tego okresu. Stanu takiego już nie da się osiągnąć, można jedynie zmniejszyć zanieczyszczanie środowiska a nawet eliminować niektóre procesy i działania. Najlepszym sposobem jest zwiększenie zastosowania alternatywnych źródeł energii takich jak: energia słoneczna, wód i wiatru. Musimy także zaniechać nadmiernemu wycinaniu lasów i ich wypalaniu. Niestety są to działanie kosztowne i wielu krajów nie stać na tego typu działania. Dotyczy to zwłaszcza krajów "Trzeciego Świata" i ubogich, dla których lasy mają ogromne znaczenie gospodarcze i ekonomiczne. Uboga ludność karczuje lasy i wypala je w celu pozyskania nowych terenów pod uprawy. Unowocześnianie technologii powoduje mniejsze zużycie paliw. Zwiększenie zapotrzebowania na energię powoduje tym samym większe ilości CO2 na jednostkę PKB.
Układ z Kioto reguluje ilość emitowanych gazów cieplarnianych przez kraje rozwinięte po roku 2000. układ nakazuje zmniejszenie ingerencji człowieka w środowisko naturalne, w tym w klimat. Zmniejszona antropogenizacja zredukowałaby ilość wydzielanych gazów najbardziej szkodliwych o 0,5 procent. Układ podpisało większość krajów należących do wspólnoty europejskiej i Europy wschodniej. USA również podjęły działania w sferze problemu efektu szklarniowego. W raporcie czytamy: "...efekt cieplarniany został spowodowany działalnością człowieka, a nie naturalnymi zmianami atmosferycznymi..."
Jak wiadomo efekt cieplarniany istniał od dawna, człowiek w znacznym stopniu go pogłębił. Raport USA był zatem tylko w połowie prawdziwy, popełniono w nim błąd.
Zdania na temat pogłębiania się efektu cieplarnianego są podzielone, istnieje kilka teorii jego powstania i ewentualnej winy człowieka. Wiadomo jest na pewno, że człowiek na pewno się do tego przyczynił, teraz musi zadbać aby nie pogłębiać tego problemu ale go powstrzymywać.
