Wiadomości ogólne:

Irak (Republika Iraku) jest to państwo arabskie, położone w południowo-zachodniej części Azji, na tzw. Bliskim Wschodzie. Sąsiaduje z: Turcją, Iranem, Zatoką Perską, Kuwejtem, Arabią Saudyjską, Jordanią i Syrią. Posiada niewielki 50-cio kilometrowy skrawek wybrzeża Zatoki Perskiej. Zajmuje powierzchnię 437 tys. km².

Liczba ludności Iraku wynosi ok. 25,4 mln, a średnia gęstość zaludnienia - 59 os./km².

Stolicą Iraku jest Bagdad.

Językiem urzędowym jest język arabski.

Jednostkę monetarną stanowi dinar iracki.

Administracyjnie państwo dzieli się na 18 prowincji, tzw. muhafaz, z czego 3 znajdujące się na północnym-wschodzie tworzą tzw. Kurdyjski Okręg Autonomiczny.

Ukształtowanie powierzchni:

Pod względem rzeźby i budowy geologicznej Irak dzieli się na 3 główne regiony fizycznogeograficzne:

  • góry i pogórza,
  • Mezopotamię,
  • pustynie i półpustynie.

Owe krainy układają się w równoległe pasy biegnące z północnego-zachodu na południowy-wschód.

Mezopotamia jest rozległą aluwialną niziną, która zajmuje ok. 35% powierzchni kraju. Dzieli się ją na Mezopotamię górną o wysokościach ponad 200 m n.p.m. oraz Mezopotamię dolną położoną poniżej 100 m n.p.m.

W północno-wschodniej części kraju znajdują się młode góry fałdowe - Góry Kurdystańskie, w których wznosi się najwyższy szczyt Iraku - Buz Dagh in Hazarost (3 612 m n.p.m.).

Niemal połowę powierzchni kraju stanowią obszary pustynne i półpustynne. Na północnym-zachodzie znajduje się fragment kamienistej i żwirowej Pustyni Syryjskiej, a na południowym-zachodzie część piaszczystej pustyni Wielki Nefud.

Klimat:

Irak znajduje się w strefie klimatu zwrotnikowego kontynentalnego suchego. Na południowym-zachodzie panuje klimat skrajnie suchy, a w Kurdystanie podzwrotnikowy górski. Występują tu dwie pory roku - gorące i suche lato trwają oraz wilgotne i chłodne, krótkie zimy. Na obszarach górskich temperatury powietrza są niższe, a w zimie występują niekiedy opady śniegu. Średnia temperatura powietrza wynosi w styczniu od -1ºC na terenach górskich do 12ºC nad Zatoką Perską, natomiast w lipcu od 24ºC w górach do 35ºC na wybrzeżu. Temperatury maksymalne sięgają 49ºC - 51ºC. Wartości opadów są zróżnicowane. Ich średnia roczna suma wynosi poniżej 100 mm na południowym-zachodzie kraju do 300-500 mm na północy i wschodzie, a w górach niekiedy dochodzi do 1000 mm. Dla Iraku typowe jest występowanie burz pyłowych.

Warunki wodne:

Irak znajduje się w dorzeczu Tygrysu i Eufratu. W zachodniej i południowej części kraju rzeki stałe w ogóle nie występują, spotkać można jedynie suche doliny, tzw. wadi. Najgęstszą siecią rzeczną cechuje się Mezopotamia, której rozległą nizinę tworzą rzeki Tygrys i Eufrat wraz z dopływami. Znajdują się tu rozległe obszary rozlewisk, z największym Haur al-Hammar. Na rzekach postawione są liczne tamy oraz zbiorniki retencyjne, które zaopatrują w wodę kanały nawadniające.

Szata roślinna:

Szatę roślinną Iraku tworzą przede wszystkim formacje pustynne i półpustynne. W Mezopotamii występują ponadto stepy turzycowe, a w górach rzadkie, silnie zdegradowane lasy z dębem, sosną alpejską i jałowcem. Doliny rzek porastają gaje palmy daktylowej oraz łęgi, które tworzą wierzby, akacje i eukaliptusy. Na rozlewiskach występuje sitowie, trzciny i papirusy.

Warunki glebowe:

Na większości terytorium Iraku występują niewykształcone gleby pustynne. Dla Mezopotamii charakterystyczne są mady, zazwyczaj zasolone. W obszarach górskich występują gleby kasztanowe i rędziny.

Ludność:

Irak zamieszkuje ok. 25,4 mln osób. Około 75% stanowią Arabowie, około 19% Kurdowie, 3-4% Asyryjczycy, 1,5% Turkmeni, poza tym mieszkają tu także Azerowie i Persowie.

Większość ludności koncentruje się w dolinach rzek oraz na międzyrzeczu Tygrysu i Eufratu.

Dominującą religią jest islam, który wyznaje ponad 95% społeczeństwa. Spośród jego wyznawców ok. 60% stanowią szyici, a ok. 40% sunnici. Poza muzułmanami mieszkają tu także nieliczni chrześcijanie, mandaici, jezydzi oraz wyznawcy Ahl-e hakk.

Przyrost naturalny jest w Iraku bardzo wysoki. W wyniku tego, a także na skutek niebezpiecznej sytuacji polityczno-militarnej społeczeństwo kraju jest młode. Średnia długość życia wynosi tu 61 lat w przypadku mężczyzn oraz 66 lat - kobiet.

Wskaźnik analfabetyzmu jest bardzo wysoki, gdyż niecałe 40% ludności umie pisać i czytać.

Gospodarka:

Podstawę gospodarki Iraku do niedawna stanowiła eksploatacja i eksport ropy naftowej. Wojna z Iranem, agresja na Kuwejt, sankcje ONZ, a obecnie interwencja wojsk amerykańskich zahamowały rozwój gospodarczy kraju.

Przemysł:

Irak posiada bogate złoża ropy naftowej i gazu ziemnego. Ponadto występują tu złoża siarki, fosforytów i metali kolorowych. Dochody uzyskiwane ze sprzedaży ropy naftowej przeznaczano na rozbudowę infrastruktury transportowej kraju oraz budowę fabryk. Rozwinięty był tu także przemysł rafineryjny, nawozów sztucznych, cementowy, spożywczy oraz włókienniczy.

Energię elektryczną wytwarzają głownie elektrownie naftowe oraz niewielkie elektrownie wodne i jądrowe.

Rolnictwo:

Prowadzenie działalności rolniczej w Iraku jest niezwykle trudne ze względu na niekorzystne warunki klimatyczne oraz duże zasolenie gleb. Rolnictwo jest możliwe jedynie w Mezopotamii i Kurdystanie na terenach sztucznie nawadnianych. Do głównych upraw należą: pszenica, ryż, jęczmień, proso, trzcina cukrowa i bawełna. Na obszarach dolin rzecznych i w oazach prowadzi się uprawy palmy daktylowej, owoców cytrusowych, fig, oliwek i granatów.

Na terenie Iraku prowadzi się koczowniczą hodowlę kóz, owiec i wielbłądów, a także zagrodową hodowlę bydła

Sytuacja polityczna Iraku:

Irak należy obecnie do najniebezpieczniejszych miejsc na Ziemi.

20 marca 2003 r. rozpoczęła się amerykańska inwazja na Irak. Poza Stanami Zjednoczonymi wzięły w niej udział także Polska, Wielka Brytania, Australia, Dania i Hiszpania. Celem tzw. interwencji było znalezienie rzekomo znajdującej się na terenie Iraku broni biologicznej (tej zresztą nigdy nie znaleziono) oraz schwytanie Saddama Husajna.

Po 1,5-miesięcznych walkach George W. Bush ogłosił ich zakończenie. Podzielono wówczas kraj na 4 strefy tzw. stabilizacyjne (przeciwnicy wojny nazywają je "okupacyjnymi"). Jednak wbrew amerykańskim deklaracjom walki nie ustały. Na porządku dziennym były i nadal są wybuchy bomb oraz ostrzały amerykańskich i alianckich żołnierzy, a także porwania ludności cywilnej obcego pochodzenia.

13 grudnia 2004 r. ujęto Saddama Husajna.

1 marca 2004 r. przyjęto tymczasową konstytucję.

28 czerwca władzę w kraju przejął rząd tymczasowy. Data ta miała zakończyć amerykańską interwencję w Iraku, mimo to wojska amerykańskie i sojusznicze tam pozostały.

30 stycznia 2005 r. odbyły się wybory parlamentarne. Wzięło w nich udział 59% uprawnionych do głosowania, a zwyciężył Szyicki Zjednoczony Sojusz Iracki.