Wymiana handlowa jest ważnym czynnikiem przyspieszającym rozwój gospodarczy kraju. Zapewnia ona ciągłe dostawy surowców, płodów rolnych (żywności), dóbr kooperacyjnych i technologii, a także zapewnia dopływ pieniędzy ze sprzedaży własnych dóbr innym krajom. Przez dostęp do nowych technologii stwarza możliwości modernizacji gospodarki kraju, a dzięki ściślejszym powiązaniom z gospodarką światową sprzyja korzystnym zmianom w gospodarce narodowej.
Podstawową formą współpracy zagranicznej jest obrót towarowy, na który składają się import, eksport oraz reeksport, oraz tzw. obroty niewidzialne (np. turystyka, transport, usługi pocztowo-telekomunikacyjne, kredyty).
Efektem międzynarodowej wymiany jest tzw. bilans handlowy kraju, czyli zestawienie wartości eksportu i importu. Bilans handlowy łącznie z obrotami niewidzialnymi tworzą tzw. bilans płatniczy kraju.
W Polsce największe znaczenie w kształtowaniu się handlu zagranicznego odegrały lata 1989 - 1992. Zlikwidowano wówczas państwowy monopol w handlu zagranicznym. W roku 1990 ustalono, że wymiana towarowa z zagranicą ma być dozwolona dla wszystkich na jednakowych prawach. Wprowadzono wewnętrzną wymienialność złotego w stosunku do walut krajów zachodnich, co spowodowało wyeliminowanie dwuwalutowości i czarnego rynku na rzecz obrotu kantorowego. Od tego czasu środkiem regulacji importu i eksportu stał się poziom kursu walutowego i taryfa celna.
Między 1991 a 1993 r. nastąpił w Polsce krach handlu zagranicznego. Stało się to na skutek załamania wymiany towarowej ze wschodem (w wyniku rozwiązania RWPG i trudności płatniczych krajów byłego bloku), w wyniku czego eksport Polski do krajów Europy Środkowej i Wschodniej zmniejszył się z 41,1% do 17,3%.
