EWOLUCJA INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ
1947- plan Marshalla, zakładający pomoc finansową dla zniszczonej II wojną światową Europy
9 V 1950- plan stworzenia organizacji międzynarodowej, mającej za zadanie kontrolę zasobów węgla oraz produkowania stali- RFN, Francja, Belgia Holandia, Luksemburg, Włochy (deklaracja Schumana)
1951- Traktat Paryski, tworzący Europejską Wspólnotę Węgla i Stali ( 6 państw), której głównym zadaniem miało stać się stopniowe znoszenie ceł oraz innych ograniczeń w handlu węglem oraz stalą
1957- Traktaty Rzymskie, tworzące Europejską Wspólnotę Gospodarczą, mającą na celu stworzenie unii celnej a także zrównoważenie rozwoju przystępujących państw, wspólną politykę transportową oraz rolną) oraz Euratom (Europejska Wspólnota Energii Atomowej)- mający przyczynić się do rozwoju przemysłu atomowego, realizowanie badań naukowych nad sposobami wykorzystania energii atomowej; podpisały go wszystkie państwa, które zawarły traktat paryski.
1 I 1973- przystąpienie do wspólnot Danii, Irlandii oraz Wielkiej Brytanii
1974- ustanowienie Rady Europejskiej
1979- pierwsze bezpośrednie wybory członków Parlamentu Europejskiego
1 I 1981 - przystąpienie Grecji
1 I 1986- przystąpienie Hiszpanii oraz Portugalii
1987- Jednolity Akt Europejski, rozszerzający kompetencje Wspólnot na takie dziedziny jak ochrona środowiska czy prowadzenie badań naukowych, rozszerzenie uprawnień Parlamentu Europejskiego
1992- Traktat z Maastricht, stworzył Unię Europejską, w której dotychczasowe wspólnoty tworzyć miały I filar, stworzenie obywatelstwa europejskiego (dającego prawo każdemu z obywateli państw członkowskich prawo udziału w wyborach samorządowych, do Parlamentu Europejskiego, wnoszenia petycji do Parlamentu Europejskiego, swobodę poruszania się w granicach Unii, wyboru na jej obszarze miejsca zamieszkania oraz pracy.
1995- przystąpienie do wspólnot Austrii, Finlandii oraz Szwecji, zawarcie układu z Schengen
1997- Traktat Amsterdamski, wyrażający zasadę równouprawnienia płci jako jedno z podstawowych praw, nakazywał zwalczanie wszelkich przejawów dyskryminacji, nadanie nowych uprawnień organów Unii w zakresie zwalczania przestępczości zorganizowanej, terroryzmu czy handlu narkotykami
2001- Traktat Nicejski, przygotowujące struktury unijne do przyjęcie nowych państw członkowskich
1 V 2004- przystąpienie do Unii Europejskiej 10 kolejnych państw: Cypr, Malta, Polska, Czechy, Węgry, Słowacja, Litwa, Łotwa, Estonia, Słowenia;
STRUKTURA UNII EUROPEJSKIEJ
Unia Europejska składa się z 3 filarów:
- Wspólnota Europejska oraz Euratom; Europejska Wspólnota Węgla i Stali wygasła w 2002 roku;
- Wspólna polityka bezpieczeństwa i zagraniczna;
- Współpraca w sprawach policyjnych i sądowych.
W II i III filarze współpraca ma charakter międzyrządowy a decyzje podejmowane są jednomyślnie w przeciwieństwie do uwspólnotowionego II i III filara gdzie przeważnie decyzje podejmowane są większością głosów.
Instytucje:
- Rada Europejska- jest to zgromadzenie szefów państw oraz ich rządów, a także ministrów spraw zagranicznych; zebrania odbywają się kilka razy w roku, minimalnie dwa; jest to główny organ Wspólnot o charakterze politycznym; co pół roku zmienia się państwo, pełniące w Radzie prezydenturę;
- Rada Unii Europejskiej- składa się z ministrów państw członkowskich; obraduje w różnych składach zależnie od tematyki spotkania; główne zadanie to koordynowanie wspólnej polityki gospodarczej Unii Europejskiej;
Siedzibą jest Bruksela;
- Komisja Europejska- jest odpowiednikiem rządu w państwie; stanowi główny organ wykonawczy Wspólnot; składa się z 25 komisarzy (po 1 z każdego państwa członkowskiego), powołanych do zajmowania się poszczególnymi sprawami, a ich kadencja wynosi 5 lat.
- Parlament Europejski- organ, kontrolujący działalność Komisji Europejskiej, składa się z 626 członków wybieranych w poszczególnych państwach w wyborach bezpośrednich (z Polski: 54 deputowanych); siedziba znajduje się w Strasburgu.
- Europejski Trybunał Sprawiedliwości- orzeka w nim 25 sędziów oraz 8 rzeczników generalnych, opracowujących materiał do poszczególnych spraw; wraz z Sądem Pierwszej Instancji stanowią system wymiaru sprawiedliwości Unii Europejskiej;
Siedziba: Luksemburg;
- Trybunał Obrachunkowy- kontroluje finanse Wspólnot, głównie poprzez badanie dochodów oraz wydatków;
Siedziba: Luksemburg;
- Komitet Ekonomiczno- Społeczny- zajmuje się kwestiami społeczno- ekonomicznymi, wspierając w tym zakresie Radę Unii Europejskiej;
- Komitet Regionów- promuje współpracę pomiędzy poszczególnymi regionami;
UNIA GOSPODARCZO- WALUTOWA
- Jednolity rynek na obszarze Unii Europejskiej;
- Prowadzenie jednolitej polityki gospodarczej państw;
Etapy tworzenia:
- strefa wolnego handlu.
- Unia celna.
- Wspólny rynek wewnętrzny.
- Unia gospodarcza.
- Unia gospodarczo- walutowa.
Obecnie do Unii Gospodarczo- Walutowej należy 12 państw członkowskich, są to wszystkie "dawnej piętnastki" z wyłączeniem Wielkiej Brytanii, Szwecji oraz Danii.
Instytucjami Unii Europejskiej są też:
- Europejski Bank Centralny z siedzibą we Frankfurcie nad Menem
- Europejski System Banków Centralnych; koordynuje działalność bankową państw członkowskich;
O przyjęciu do UGiW decyduje spełnienie kryteriów kopenhaskich (tzw. kryteriów konwergencji), dotyczących podstawowych wskaźników finansowych państw kandydujących.
W Unii Europejskiej funkcjonują fundusze strukturalne, dla państw członkowskich, jak i przedakcesyjne (np. PHARE, ISPA, SAPARD).
Obecnie do przyjęcia do UE aspirują: Rumunia, Bułgaria oraz Chorwacja. Od lat 80. państwem stowarzyszonym, negocjującym ewentualne warunki przystąpienia jest Turcja.
DROGA POLSKI DO UNII EUROPEJSKIEJ
1989- objęcie funduszem przedakcesyjnym PHARE,
1991- podpisanie układu stowarzyszeniowego ze Wspólnotami;
1994- złożenie wniosku o członkostwo w UE;
1998- rozpoczęcie negocjacji przedakcesyjnych;
11-12 XII 2002- zakończenie negocjacji w Kopenhadze;
16 IV 2003- podpisanie traktatu akcesyjnego w Atenach;
7-8 VI 2003- referendum w Polsce w sprawie przystąpienia do UE; 76,87% obywateli opowiedziało się za przystąpieniem do Wspólnot;
1 V 2004- przystąpienie Polski do UE.
