Wymiana handlowa międzynarodowa to przepływ dóbr pomiędzy gospodarkami państw świata. Obejmuje ona: przepływ kapitału, migracje siły roboczej, wymianę towarów i usług, transfer myśli naukowo - technicznej.
Podstawą rozwoju wymiany zagranicznej jest międzynarodowy podział pracy. Określa on miejsce kraju w produkcji światowej, decyduje o specjalizacji produkcji.
Na udział kraju w międzynarodowym podziale pracy wpływ mają m.in.: warunki klimatyczne, zasoby naturalne, położenie geograficzne, warunki glebowe, postęp naukowo-techniczny, stopień rozwoju gospodarczego, technologie produkcji i uwarunkowania demograficzne.
Handel zagraniczny to wymiana towarów i usług pomiędzy krajem a jego otoczeniem.
Eksport - wywóz towarów i usług poza granice kraju.
Import - przywóz towarów i usług do kraju z zagranicy.
Eksport w Polsce za pierwsze półrocze 2005 roku osiągnął poziom 47 mld USD, a import 47,7 mld USD. Należy podkreślić że wartość eksportu za 6 miesięcy 2005 roku okazała się wyższa niż w całym 2002 roku. Znacząco zmniejszył się deficyt wymiany handlowej. Jego poziom za I półrocze 2005 tj. 0,7 mld USD okazał się niższy aż o 2,1 mld USD niż w analogicznym okresie ubiegłego roku.
Obroty handlu zagranicznego = eksport + import.
Saldo handlu zagranicznego = eksport - import
Struktura rodzajowa eksportu i importu - udział w eksporcie i imporcie odpowiednio sklasyfikowanych grup towarowych.
Struktura geograficzna - udział w wymianie handlowej poszczególnych krajów lub grup krajów.
Nadal najkorzystniejszą sytuację w obrotach handlu zagranicznego naszego kraju odnotowuje się w wymianie z krajami Unii Europejskiej. Saldo obrotów z UE, które w 2004 było ujemne (-1,1 mld USD) przekształciło się w nadwyżkę w wysokości 1,4 mld USD. Decydujący wpływ na tę poprawę miało dalsze zwiększenie nadwyżki w obrotach z Wielką Brytanią (o 522 mln USD) oraz zmniejszenie deficytu w handlu z Włochami (o 551 mln USD) i Francją (o 492 mln USD). W wymianie z 7 krajami UE nastąpiło pogorszenie salda obrotów (łącznie o 357 mln USD), w tym największe w wymianie z Litwą, gdzie nadwyżka została zmniejszona o 139 mln USD.
Wpływ handlu zagranicznego na rozwój społeczno - gospodarczy:
- umożliwia podział pracy i produkcji,
- pobudza postęp naukowo-techniczny,
- przyspiesza proces unowocześniania gospodarki,
- gwarantuje dostęp do lepszych technologii,
- stymuluje szybszy rozwój produkcji w rolnictwie i przemyśle,
- zwiększa wydajność pracy,
- wpływa na polepszanie kwalifikacji kadry pracowniczej,
- zmniejsza bezrobocie,
- daje dostęp do większej ilości towarów i usług,
- zapewnia większy dostęp i konkurencję wśród firm świadczących usługi,
- pozwala na racjonalne wykorzystanie zasobów i sił wytwórczych,
- eksport towarów umożliwia zwiększenie produkcji,
- prowadzi do obniżenie kosztów wytwarzania produktów,
- wpływa korzystnie na całokształt rozwoju społeczno-gospodarczego,
- zwiększa potrzeby ludności, przez co pobudza rynek wewnętrzny.
Bilans płatniczy jest statystycznym zestawieniem rozliczonych przez system bankowy płatności, który prezentuje transakcje zrealizowane przez dany kraj z resztą świata w odniesieniu do określonego okresu.
