Ruchy masowe (inaczej zwane grawitacyjnymi) polegają na grawitacyjnym przesuwaniu się pokrywy zwietrzelinowej w dół stoku lub innego nachylonego obszaru. Ich intensywność rośnie wraz z kątem nachylenia stoku. Do ruchów masowych należą między innymi następujące procesy:
- osuwanie,
- obrywanie,
- odpadanie,
- spełzywanie.
Najczęstszym wynikiem tych ruchów jest powstanie osuwisk. Osuwisko to forma terenu powstała w wyniku osuwania się mas skalnych lub pokrywy zwietrzelinowej w dół na skutek siły grawitacji. Występuje na ogół w obrębie stoków dojrzałych o nachyleniu powyżej 55°. W skład aktywnego osuwiska wchodzą następujące jego części:
- nisza osuwiskowa - czyli obszar obrywania lub odpadania,
- rynna osuwiskowa,
- jęzor osuwiskowy - czyli obszar, na którym następuje akumulacja niesionego materiału, o długości do kilku lub kilkunastu metrów,
- krawędź niszy,
- powierzchnia poślizgu.
Ponadto osuwiska można podzielić ze względu na kilka kryteriów:
a. kierunek impulsu:
- detruzywne,
- delapsywne,
b. rodzaje ruchów:
- rotacyjne,
- translacyjne,
c. stosunku kierunku rozwoju do budowy geologicznej:
- konsekwentne,
- subsekwentne,
- obsekwentne (insekwentne).
