1. Wiatr

Działalność wiatru jest najbardziej skuteczna wtedy, gdy:

    • Występuje silne rozdrobnienie materiału skalnego,
    • Występuje brak roślinności,
    • grunt jest suchy i bez pokrywy lodowej.

Obszary najbardziej podatne na działalność wiatru to:

  • obszary pustynne,
  • półpustynne,
  • pustynie górskie,
  • stepowe.

Deflacją nazywamy proces przesuwania i unoszenia materiału przez wiatr. Unoszeniu ulegają drobne cząstki pyłowe, cząstki ziarniste o większej grubości wykonują ruch skokowy, toczenie się lub ślizganie. Deflacja trwa do momentu, gdy na powierzchni utworzy się bruk deflacyjny, złożony z materiału, który wiatr nie jest już w stanie przenosić na pewne odległości.

Korazją nazywamy proces przenoszenia przez wiatr cząstek ziarnistych, które uderzają o przeszkody powodują ich jednoczesne modelowanie na powierzchni poprzez ścieranie, rysowanie i drążenie. Produktami procesu korazji są:

  • graniaki - kamienie, posiadające 2 lub więcej powierzchni gładkich, startych przez unoszony piasek czy żwir. Początkowo zauważyć można na nich powstanie płaskiej, gładkiej powierzchni kamiennej, a w wyniku zmiany położenia kamienia może powstać kolejna zeszlifowana powierzchnia. Ograniczają je wyraźne krawędzie.
  • grzyby skalne - są innymi przejawami korazji. Materiał, który ulega przenoszeniu w przyziemnych częściach słupa powietrza, silniej szlifuje nisko położone fragmenty przedmiotów i skał. Zróżnicowanie odporności fragmentów budujących skałę uwypukla się poprzez urozmaiconą fakturę powierzchni, przyjmując formy żeber, bruzd lub owalnych ospowatych zagłębień.
  • wydmy - nazywamy tak pagórkowate formy wygięte na kształt łuków lub wałów o asymetrycznym kształcie. Stoki dowietrzne posiadają słabe nachylenie i buduje je ciasno upakowany materiał. Zawietrzne stoki tworzone są przez luźno upakowany materiał, który zsypuje się od góry osadza się pod kątem 30 stopni. Ciągle przesypywane ziarna ze stoków dowietrznych na zawietrzne warunkuje ruch wydm. Rodzajami wydm są:

1. barchany przybierające kształt sierpowaty,

2. wałowe,

3. łukowe,

4. paraboliczne.

  • Utwory lessowe - ich powstanie związane jest z osadzaniem się materiału pyłowego na obszarach dogodnych do tworzenia się, trwania i formowania się zwietrzelin lessowych.

BIOSFERA

Biocenozą nazywamy ogół żyjących i rozwijających się na danym terytorium zespołów roślinnych oraz zamieszkujących te tereny gatunków zwierząt.

Czynnikami decydującymi o charakterze fauny są:

  • energia słoneczna,
  • temperatura,
  • wilgotność powietrza,
  • ciśnienie atmosferyczne oraz hydrostatyczne,
  • wiatr - jego prędkość i kierunek,
  • warunki glebowe,
  • rzeźba i ukształtowanie terenu,
  • zbiorowiska roślinne,
  • działalność człowieka.

Znamy takie krainy zoogeograficzne jak krainę:

  • Prearktyczną,
  • Nearktyczną,
  • Etiopską,
  • Orientalną,
  • Neotropikalną,
  • Australijską.

Królestwami zoogeograficznymi są:

  • Arktogea,
  • Neogea,
  • Notogea,
  • Antarctis.

PEDOSFERA

Glebą nazywamy mniej lub bardziej rozdrobnioną, przekształconą i ożywioną część litosfery, zdolna do utrzymania życia procesów rozwoju organizmów w niej żyjących, poddana ciągłym zmianom fizycznym, chemicznym procesów mechanicznym.

Procesami glebotwórczymi są:

- proces przygotowawczy,

- właściwy proces glebotwórczy,

- proces przemieszczenia produktów wietrzeniowych i humifikacji.

Podział gleb na:

- kompleks gleb strefowych - klimatycznie uwarunkowany pasowy układ gleb; strefy występują w zależności od

strefy klimatycznej, jedynie w ich środkowej części dominuje strefa im właściwa.

- kompleks gleb astrefowych - głównie są glebami występującymi w dolinach rzecznych, które dzięki swemu układowi przecinają różnorodne strefy klimatyczne.

Profilem glebowym nazywamy pionowy przekrój gleby złożony z kilku poziomów genetycznych powstających w wyniku określonego procesu glebotwórczego. Określone poziomy genetyczne, zaznaczające się w danej glebie dają wiadomości dotyczące genezy danej gleby pozwalając na jej sklasyfikowanie do odpowiedniego rodzaju gleb. Poziomy genetyczne różnicują się pod względem:

  • barwy,
  • stopnia koncentracji składników,
  • miąższości.

W Polsce wyróżniamy 6 klas glebowych, określajmy na ich podstawie przydatność rolniczą. Dzielimy je na:

  • kompleks gleb najlepszych,
  • kompleks gleb bardzo dobrych,
  • kompleks gleb dobrych,
  • kompleks gleb średnich,
  • kompleks gleb słabych,
  • kompleks gleb złych.

MELIORACJA.

W założeniach procesu melioracji jest m.in. regulowanie glebowych zawartości wody i powietrza. Cel zabiegu wodnomelioracyjnego, agrotechnicznego i fototechnicznego jest poprawa wysokiego stopnia żyzności gleby i utrzymanie tego stanu na dłuższy okres.