Charakterystyka jednego z bogatszych i jednego z biedniejszych krajów Ameryki Północnej i Środkowej.

Jednym z dwóch najbogatszych państw w Ameryce Północnej jest Kanada. Najbogatsze są oczywiście Stany Zjednoczone. Najbiedniejsza w tej części świata jest Nikaragua. Niewiele lepsza sytuacja panuje w Hondurasie oraz na Haiti.

Kanada jest państwem położonym w północnej części Ameryki Północnej. Jest największym krajem amerykańskim i drugim co do wielkości na świecie. Od południa graniczy ze Stanami Zjednoczonymi, od wschodu z Oceanem Atlantyckim, a od zachodu z Oceanem Spokojnym. Stolicą jest leżąca na południowym - wschodzie Ottawa. W składzie etnicznym dominują Brytyjczycy (28 %), a kolejne miejsca zajmują Francuzi (23 %), Indianie, Eskimosi i Chińczycy. Językami urzędowymi są angielski i francuski. Większość mieszkańców wyznaje katolicyzm (46 %) i protestantyzm (36 %).

Kanada leży na płycie kanadyjskiej rozciętej wdzierającą się głęboko w ląd Zatoką Hudsona, która ma bardzo urozmaiconą linię brzegową. Nizinne brzegi przechodzą powoli w obszary wyżynne, a następnie górskie. Na północy ciągnie się Archipelag Arktyczny, a na południu dolina rzeki św. Wawrzyńca i Wielkie Jeziora. Na zachodzie występują łańcuchy górskie: Góry Skaliste, Mackenzie, Nadbrzeżne oraz św. Eliasza. Pasma na wschodzie są niższe od zachodnich. Głównymi rzekami Kanady są: św. Wawrzyńca, Jukon i Mackenzie, a największe jeziora to: Athabaska, Wielkie Jezioro Niewolnicze, Wielkie Jezioro Niedźwiedzie, Winnipeg, Górne, Huron, Erie i Ontario. Klimat jest zróżnicowany. Temperatury są zależne od pory roku i od położenia geograficznego. Na wybrzeżu zachodnim występuje umiarkowany klimat z ciepłym latem i łagodną zimą. Na wschodnim wybrzeżu klimat jest chłodniejszy z surową zimą. W górach na południu zima jest mroźna i trwa przez pół roku. Im dalej na północ, tym okres ten staje się coraz dłuższy.

Około 1000 roku na teren dzisiejszej Kanady dotarła wyprawa wikingów pod dowództwem Leifa Ericsona. Za Europejczyka, który jako pierwszy dotarł na te tereny uważa się Jacquesa Cartiera. Cartier w 1534 roku opłynął Nową Finlandię, a następnie dotarł do półwyspu Gaspe. Na początek XVII wieku przypada kolonizacja brytyjska i francuska. Samuel de Champlain zakłada wtedy miasto Quebec. W 1663 roku ziemie te stały się oficjalną prowincją Francji. W 1793 roku, po wygranej wojnie siedmioletniej, Brytyjczycy przejęli francuskie posiadłości. W 1867 roku ustanowiono brytyjskie dominium. Pod koniec XIX wieku rozpoczęła się masowa imigracja z Europy i gwałtowna kolonizacja na zachodzie kraju. W czasie I wojny światowej oddziały kanadyjskie czynnie włączały się w działania militarne. Niepodległość została potwierdzona w statucie westminsterskim w 1931 roku. W tym samym roku Kanada stała się członkiem brytyjskiej Wspólnoty Narodów. W okresie II wojny światowej wspierała walkę aliantów przeciwko faszystom. Pod koniec lat 40. XX wieku nastąpiło przyłączenie Nowej Fundlandii. Od końca lat 70. nasilał się separatyzm francuskojęzycznego Quebecu. W 1995 zorganizowano referendum w sprawie niepodległości prowincji, które zostało nieznacznie przegrane przez separatystów. W 1987 zawarto ze Stanami Zjednoczonymi układ o wolnym handlu. Pod koniec XX wieku nastąpił silny wzrost gospodarczy. W 2001 roku Kanada udzieliła swojego poparcia Stanom Zjednoczonym w walce z terroryzmem.

Kanada jest krajem wysoko rozwiniętym o charakterze przemysłowo - rolniczym. Charakteryzuje się występowaniem niskiej inflacji, dużym zatrudnieniem w usługach, wzrostem inwestycji w prywatnym sektorze i zmniejszaniem się relacji zadłużenia do wartości PKB. Dominujące gałęzie przemysłu to: przemysł papierniczy, drzewny, elektrotechniczny, lotniczy, spożywczy i metalurgiczny. Przemysł może się rozwijać dzięki bogatym złożom surowców mineralnych: ropy naftowej, węgla kamiennego, gazu ziemnego, rud uranu, niklu, miedzi, ołowiu, cynku, żelaza. Z Kanady pochodzi 27 % uranu wydobywanego na świecie, 17 % cynku i 7 % złota. Rolnictwo ekstensywne nastawione jest na wielkoobszarową produkcję pszenicy i przemysłowych roślin. Dobrze rozwinięta hodowla bydła odbywa się na wielką skalę. Wysokie zyski przynosi także rybołówstwo i eksploatacja lasów. Występuje ścisłe powiązanie z gospodarką amerykańską za sprawą układu NAFTA.

Swój sukces gospodarczy Kanada w dużej mierze zawdzięcza działaniom podejmowanym przez rząd federalny, który zdecydował się na daleko posunięte oszczędności w wydawaniu publicznych pieniędzy. PKB (produkt krajowy brutto) w 1998 roku wyniósł 830 mld USD, a PKB na mieszkańca wyniósł 25 tys. USD. Wzrost gospodarczy osiągnął wartość + 3 %. Inflacja nie przekraczała jednego procenta. Kanadyjski dolar był w tym czasie wart 64,80 centów amerykańskich. Rolnictwo najlepsze warunki do rozwoju ma na południu kraju. Plony osiągane na tych ziemiach zapewniają Kanadzie 6. miejsce w świecie pod względem produkcji pszenicy i 3. miejsce w świecie pod względem produkcji jęczmienia. Ogólna zdolność produkcyjna przemysłu stalowego kraju wynosi 16 mln ton. Największe firmy z tej branży działają w prowincjach Quebec i Ontario. Zdolność produkcyjna odnosząca się do produktów, które walcowane są na gorąco wynosi 9 mln ton. W 1998 roku wyprodukowano 15,8 mln ton stali surowej. Oznacza to wzrost w stosunku do lat poprzednich. Wzrasta również eksport tego produktu, zwłaszcza do krajów z Europy Środkowej i Wschodniej. Głównymi partnerami w wymianie handlowej są: Stany Zjednoczone, Wielka Brytania, Japonia, Korea Południowa i Niemcy. Kanada eksportuje przede wszystkim pojazdy mechaniczne (24 %), maszyny (20 %) oraz towary przemysłowe (19 %). W 1999 roku wpływy z eksportu wyniosły 277 mld USD, a na import wydano 259 mld USD.

Nikaragua jest państwem położonym w Ameryce Środkowej nad Oceanem Spokojnym i Morzem Karaibskim. Graniczy z Hondurasem i Kostaryką. Stolicą kraju jest Managua. W składzie etnicznym dość zdecydowanie dominują Metysi (69 %), biali stanowią 17 %, a Murzyni 9 % wszystkich mieszkańców kraju. Językiem urzędowym jest hiszpański, ale na co dzień ludzie posługują się także językiem chicha. Większość społeczeństwa wyznaje katolicyzm (85 %).

W środkowej części kraju wznoszą się pasma górskie otoczone nizinami, które dochodzą do morskich wybrzeży. Przy wybrzeżu Pacyfiku ciągnie się pas czterdziestu wulkanów. Niektóre są czynne, więc Nikaragua leży w strefie sejsmicznej. Na zachodzie kraju znajdują się jeziora Nikaragua i Managua. Klimat jest równikowy. Pora deszczowa na wschodzie trwa dziewięć miesięcy, a na zachodzie sześć miesięcy. Roczna suma opadów wacha się od 2 000 mm do 6 000 mm. Dość często występują huragany, a także trzęsienia ziemi, wybuchy wulkanów i osuwiska. W stolicy średnia temperatura i średnie opady wynoszą odpowiednio 26ºC i 4 mm (styczeń) oraz 27ºC i 130 mm (lipiec).

Zanim do Ameryki Środkowej wkroczyli Europejczycy, tereny te zajmowane były przez Majów. Odkrycie Nikaragui przez Hiszpanów nastąpiło w 1502 roku. Pierwszym który tu dotarł był Krzysztof Kolumb. W 1528 roku stała się posiadłością hiszpańską, a w 1823 weszła w skład Federacji Ameryki Środkowej. Suwerenną republiką stała się w 1838 roku. W tym samym czasie doszło do krwawej wojny domowej między konserwatystami a liberałami. Początek XX wieku upłynął pod znakiem kilku amerykańskich interwencji wojskowych. Od 1937 do 1979 roku dyktatorskie rządy sprawowała rodzina Somozów. Pod koniec ich rządów wybuchło powstanie ludowe kierowane przez marksistowską partyzantkę sandinistów. Sandiniści po przejęciu władzy pomagali lewicowym rebeliantom w Salwadorze, co spowodowało, że Stany Zjednoczone rozpoczęły finansowanie antysandinowskiej partyzantki. W 1989 nastąpiło zawieszenie broni, rok później odbyły się demokratyczne wybory, które przyniosły zwycięstwo opozycji. Wynik taki powtórzył się również w 1996 roku. W 1998 kraj został zniszczony przez huragan Mitch.

Nikaragua jest biednym, rolniczym krajem, gdzie dominuje uprawa kawy, bawełny, tytoniu, kukurydzy, bananów, ryżu, roślin strączkowych i warzyw. W strukturze użytkowania ziemi zdecydowanie dominują łąki i pastwiska (46 %), kolejne są lasy i zarośla (19 %). Na grunty orne, sady i plantacje przypada zaledwie 10 %. Chociaż Nikaragua posiada najbogatsze w Ameryce Środkowej zasoby naturalne (złoto, srebro, wolfram, ołów, cynk, miedź), to jednak są one słabo eksploatowane i nie przynoszą odpowiednio wysokich zysków. Gospodarka charakteryzuje się bardzo niskim PKB na mieszkańca, wzrostem zadłużenia zagranicznego, wysokim bezrobociem, wysoką inflacją. Sytuację bardzo pogorszył wspomniany huragan Mitch w 1998 roku. Dzięki pomocy humanitarnej, zmniejszeniu zadłużenia i inwestycjom z zagranicy, doszło do ustabilizowania sytuacji, a nawet pewnych postępów w dziedzinie makroekonomii. W 2000 roku wzrost gospodarczy wyniósł 6,3 %, a dochód narodowy 2 650 USD na mieszkańca. Zmniejszyła się liczba bezrobotnych, ale inflacja w dalszym ciągu pozostaje bardzo wysoka (12 %). Zadłużenie zagraniczne to aż 6 miliardów USD. Najwięcej ludzi pracuje w rolnictwie (43 %). W usługach zatrudnionych jest 42 %, a w przemyśle 14 % ludności aktywnej zawodowo. Główne towary eksportowe to: kawa (21 %), mięso (20 %), bawełna (11 %). Większość towarów trafia do Stanów Zjednoczonych (16 %), Niemiec (14 %) i na rynek japoński (11 %). Nikaragua najwięcej importuje półproduktów (23 %), produktów surowych (16 %), oraz produktów gotowych (15 %). Towary te pochodzą przede wszystkim ze Stanów Zjednoczonych (21 %), byłego ZSRR (10 %) i Kuby (8 %). Eksport przyniósł dochód w wysokości 573 mln USD, a import kosztował 1,5 mld USD. Szansą dla Nikaragui jest przystąpienie do programu Krajów Biednych o Wysokim Zadłużeniu, który przewiduje pomoc ekonomiczną, o ile kraj zajmie się zwalczaniem korupcji, ustabilizuje sytuację polityczną, zadba o przestrzeganie praw człowieka, ulepszy administrowanie i zezwoli na sprawdzanie operacji finansowych przeprowadzanych przez rząd.

O sukcesie gospodarczym Kanady zadecydowały m.in. sprzyjające rozwojowi rolnictwa warunki naturalne, występowanie i wykorzystywanie surowców mineralnych, zaangażowanie i odpowiednie działania władz. Natomiast o klęsce gospodarczej Nikaragui zdecydowały czynniki do tych przeciwne, czyli niesprzyjające warunki naturalne (huragany, trzęsienia ziemi, mała powierzchnia gruntów ornych), nie podjęcie eksploatacji surowców mineralnych oraz nieefektywne działania często skorumpowanych władz.