1. Wiadomości podstawowe
Wzór ogólny: M(OH)n, gdzie n oznacza liczbę grup wodorotlenowych, która równa się wartościowości metalu.
W skład wodorotlenków wchodzi atom metalu - M i grupa wodorotlenowa - OH. Metalem może być m.in. Na, Cu, K, Ca, Mg, Al, Fe.
Wodorotlenki powstają w reakcji metali z wodą. Reakcja ta ma przebieg bardzo gwałtowny. Jest to reakcja egzotermiczna. Podczas rozpuszczania metalu wydzielane jest ciepło. Reakcja przebiega następująco:
2Na + 2H2O →2 NaOH + H2
W wyniku reakcji wydziela się wodór.
Wodne roztwory wodorotlenków to zasady. Zasady dysocjują na kation metalu Me+ i aniony wodorotlenkowe OH-. Dysocjacja w roztworze wodnym przebiega samorzutnie. Kation to jon dodatni, zaś anion to jon ujemny. Ogólnie jony to atomy lub grupy atomów obdarzone ładunkiem dodatnim lub ujemnym.
2.Charakterystyka wybranych wodorotlenków
a) wodorotlenek sodu NaOH- to ciało stałe, występujące w postaci białych pastylek. Bardzo rozpuszczalny w wodzie. Rekacja zachodzi dosyć szybko, wydzielane są przy tym duże ilości ciepła (reakcja egzotermiczna). Jest żrący. Zasada wodorotlenkowa jest w dotyku śliska. Wodorotlenek sodu jest na szeroka skalę stosowany m.in. produkcja środków piorących i mydła. Jest również stosowany w przemyśle papierniczym, gumowym, petrochemicznym, w produkcji farb, szkła wodnego, barwników, jedwabiu sztucznego .
b) wodorotlenek potasu KOH to białe ciało stałe, występujące w postaci pastylek, płatków. Bardzo dobrze rozpuszcza się w wodzie. Trzeba zachować ostrożność w kontakcie z nim, gdyż jest żrący. Wodorotlenek potasu jest stosowany m. in. do wyrobu miękkich mydeł, jako środek wybielający i suszący.
c) wodorotlenek magnezu Mg(OH)2 to substancja stała, drobnokrystaliczna o białej barwie. Bardzo słabo rozpuszcza się w wodzie. Nie jest żrący. Jest składnikiem pasty do zębów.
d) wodorotlenek wapnia Ca(OH)2 - zwany inaczej wapnem gaszonym. To substancja biała słabo rozpuszczalna w wodzie. Stosowany w budownictwie jako składnik zaprawy murarskiej. Używany także do dezynfekcji, bielenia drzew, ścian budynków, garbowania skóry, a także w przemyśle cukrowniczym i jako składnik nawozów sztucznych.
Reakcja gaszenia wapna palonego:
CaO + H2O → Ca(OH)2