Tab.1.Wartości względnej skuteczności biologicznej różnych rodzajów promieniowania.

Względna skuteczność biologiczna to stosunek dwóch dawek pochłoniętego promieniowania różnego rodzaju, wywołujących ten sam biologiczny skutek. Promieniowaniem odniesienia jest zazwyczaj promieniowanie X.

Rodzaj promieniowania

WSB

Promieniowanie X, γ i β

1

Promieniowanie neutronowe termiczne

2,5

Promieniowanie neutronowe prędkie

10

Promieniowanie protonowe prędkie

10

Promieniowanie a naturalne

10

Ciężkie fragmenty jąder

20

Tab.2. Ryzyko rozwinięcia się śmiertelnego nowotworu w różnych narządach wskutek pochłonięcia małych dawek promieniowania

Narząd

Współczynnik ryzyka (w %)

Żołądek

1,10

Jelito grube

0,85

Płuca

0,85

Szpik kostny

0,50

Pęcherz moczowy

0,30

Przełyk

0,20

Gruczoły piersiowe

0,20

Wątroba

0,15

Jajniki

0,10

Tarczyca

0,08

Powierzchnia kości

0,05

Skóra

0,02

Inne

0,50

RAZEM

5,00

Tab.3. Skutki napromieniowania w organizmie człowieka (prawdopodobne)

Dawka (jednostka: rem)

Skutki pojawiające się w krótkim czasie

Skutki pojawiające się z opóźnieniem

1000 i więcej

śmierć natychmiastowa

-

600 - 1000

Początkowo słabość i mdłości, wymioty i biegunka; później następuje pozorne polepszenie stanu

Po upływie kilku dni powraca biegunka i pojawia się gorączka, krwawienie z dróg oddechowych oraz jelit; krew obecna jest w wymiocinach oraz w moczu. Śmierć następuje po około 10 dniach.

Pośmiertne sekcje wykazują uszkodzenia szpiku kostnego oraz śledziony i węzłów chłonnych, napęcznienie i degenerację komórek nabłonkowych w jelitach i gruczołach wydzielniczych, w tym również w narządach rozrodczych

250 - 600

Gorączka, biegunka, mdłości i wymioty, ogólne osłabienie organizmu i złe samopoczucie; wypadanie włosów; obecność krwi w wymiocinach, kale i moczu, krwawienia z dziąseł, nosa, dróg rodnych oraz krwawienia podskórne;

Zaburzenia cyklu miesiączkowego, stany zapalne żołądka i gardła

Do skutków niewidocznych na zewnątrz organizmu należy zniszczenie narządów krwiotwórczych; szpiki kostnego, śledziony i węzłów chłonnych, w wyniku czego znacznie spada ilość granulocytów oraz płytek krwi. Poza tym zanikają gruczoły wewnątrzwydzielnicze, w tym tak istotne jak przysadka mózgowa, tarczyca i nadnercza

Po pięciu tygodniach obserwuje się zwiększoną o 50% śmiertelność w wyniku rozmaitych infekcji, które rozwijają się wobec niedoboru leukocytów we krwi. Ponadto występują inne odchylenia od prawidłowego stanu krwi, występują bliznowce i zaburzenia wzroku, rozwijają się nowotwory złośliwe oraz różnego rodzaju zaburzenia psychiczno-neurologiczne

150 - 250

Początkowe mdłości, wymioty, biegunka oraz poparzenia na skórze. W ciągu kolejnych dwóch tygodni następuje pozorna poprawa. Utrzymuje się jednak złe samopoczucie a u ciężarnych kobiet dochodzi do poronienia lub obumarcia płodu.

Dawka może być śmiertelna dla osób o słabym zdrowiu

Po około trzech miesiącach zdrowy, dorosły człowiek wraca do normalnego stanu. Mimo wszystko utrzymywać się może trwałe pogorszenie zdrowia. Mogą też rozwijać się nowotwory złośliwe i niezłośliwe. U kobiet ciężarnych może dojść do anomalii genetycznych lub fizycznych uszkodzeń płodu

50 - 150

Choroba popromienna o ostrym przebiegu, lecz oparzenia i uszkodzenia tkanek nie są tak silne, jak przy większych dawkach;

Zmniejszenie ilości leukocytów we krwi powoduje czasowe osłabienie odporności organizmu;

Mogą rozwijać się nowotwory, organizm starzeje się przedwcześnie;

Możliwe uszkodzenia genetyczne płodu oraz poronienia lub obumieranie płodu

Nieodwracalne uszkodzenia genetyczne oraz fizyczne płodów

10 - 50

U większości osób nie występują żadne bezpośrednie skutki napromieniowania lub są one lekkie. Osoby bardziej wrażliwe mogą zapaść na chorobę popromienną. Uszkodzenia leukocytów we krwi mają charakter przejściowy.

Ryzyko rozwinięcia się nowotworów jest niewielkie. Organizm wcześniej się starzeje. U płodów może dojść do uszkodzeń genetycznych

0 - 10

Ryzyko rozwinięcia się nowotworów jest niewielkie. Organizm wcześniej się starzeje. U płodów może dojść do łagodnych uszkodzeń genetycznych

Nieodwracalne uszkodzenia genetyczne oraz fizyczne płodów